استانداردسازی علائم جاده‌ ای؛ پیش‌ نیاز استفاده از خودران‌ ها در ایران

مرکز رباتیک میدانی استرالیا در دانشگاه سیدنی، طی سال‌های گذشته به تدریج یک گروه تحقیقاتی در سیستم‌های حمل‌ونقل هوشمند تشکیل داده که تمرکز فعلی آن بر خودروهای خودران و همچنین متصل (Connected Car) است. نتایج تحقیقات این گروه نشان می‌دهد زیرساخت‌های جاده‌ای در بهبود مسیریابی خودروهای خودران بسیار موثر بوده و کیفیت عملکرد خودروهای هوشمند در فضاها و شرایط جاده‌ای مختلف، بسیار متفاوت است.

همچنین خودروها با استفاده از ارتباط بی‌سیم در شرایط پیچیده، عملکرد بهتری بایکدیگر دارند و از این تکنولوژی می‌توان برای بهبود ایمنی و قدرت خودروهای خودران و دستی با استفاده از فناوری‌های ارتباطی استفاده کرد. بخش نخست این نتایج، در ایران نیز با ورود خودروهای چینی دارای سطح ۳ خودران قابل‌مشاهده بودند؛ خودروهایی که قابلیت هدایت خودران دارند، اما نیازمند هوشیاری راننده هستند تا در صورت بروز مشکل وارد عمل شود. تجربه حضور خودروهای دارای سطح ۳ خودران در ایران نشان داد زیرساخت‌های جاده‌ای در استفاده از این خودروها بسیار مهم هستند. زیرا در غیر این صورت، خودروها به دلیل دید محدود خود عملکرد مناسبی نخواهند داشت.

تجربه حضور خودران‌های سطح ۳ در ایران

تا پیش از ورود برخی خودروها مانند تیگو۸ پرو به ایران، برخی خودروها امکاناتی مانند رادار خطی تصادف از جلو (FCW) و رادار نقطه کور (BSD) را با خود به کشور آورده بودند و این خودرو نیز از چنین امکاناتی بهره‌مند است، اما در این خودرو، سیستم رانندگی خودکار سطح ۳ نیز دیده می‌شد.

این سیستم به راننده کمک می‌کند تا پس از عبور از سرعت‌های میانی با فعال‌سازی آپشن LKA دست خود را از روی فرمان رها کند و حفظ خودرو میان خطوط را با سرعتی متناسب با سایر خودروها به رایانه مرکزی خودرو بسپارد.

فناوری بعدی این خودرو، سامانه ICA آن است که می‌تواند در سرعت کمتر از ۱۵۰ کیلومتر بر ساعت و در صورت نبود خطوط منظم جاده، موقعیت حرکتی را با توجه به خودرو جلو و خودروهای جانبی تنظیم کند.

سومین مورد جالب توجه در تیگو۸ پرو، سامانه مدیریت حرکت در ترافیک یا TJA است؛ با فعال‌سازی این قابلیت راننده می‌تواند مدیریت حرکت خودرو در بازه صفر تا ۶۰کیلومتر بر ساعت را به سامانه TJA بسپارد و به این ترتیب، خودرو هرگونه افزایش سرعت، کاهش سرعت و توقف در مسیر را باتوجه به حرکت خودرو جلویی تنظیم می‌کند. با آپشن TJA دیگر نیاز نیست که راننده در ترافیک‌ها به‌طور دائم از گاز و ترمز استفاده کند.

چهارمین نکته آن‌که تیگو۸ پرو اولین محصول مونتاژی در خودروسازی ایران بود که با تجهیز به کروزکنترل هوشمند (ACC)، این امکان را به راننده می‌دهد تا در کنار تنظیم سرعت مورد نظر، فاصله خودرو را نیز با خودرو جلویی تنظیم کند و بدون ‌نیاز به ‌استفاده از پدال گاز و ترمز، تنها فرمان را در دست بگیرد و به مسیر ادامه دهد.

به‌عنوان پنجمین آپشن ADAS (سامانه پیشرفته دستیار راننده)، تیگو۸ پرو همچنین به رادار تابلوخوان هم مجهز بود که در برخی دیگر از خودروهای چینی مانند « فردا T۵» هم دیده می‌شود.

اما باتوجه به فرمت خاص برخی تابلوهای هشدار در خیابان‌ها و جاده‌های ایران، این علائم در کلاستر خودروهای دارای تابلوخوان چندان قابل‌نمایش نیستند.

ششمین آپشن جدید تیگو۸ پرو، تجهیز به فناوری IHC بود که می‌تواند با توجه به ترافیک جاده‌ای و تردد خودروها، ارتفاع و نوع پرتاب نور کاسه چراغ جلو را تنظیم کند. اما یکی از مهم‌ترین آپشن‌های ایمنی این خودرو، ترمز اضطراری آن است؛ پیش از تیگو۸ پرو، برخی خودروهای چینی موجود در بازار ایران، به سامانه اخطار برخورد و پیشگیری از تصادف مجهز بودند.

اما تیگو۸ پرو علاوه‌بر برخورداری از این آپشن، به ترمز اضطراری خودکار نیز مجهز بود که می‌تواند در صورت تشخیص مانع در سرعت‌های بالا یا سرعت پایین (هنگام پارک کردن و خروج از پارک) به‌صورت هوشمند فرآیند ترمزگیری را انجام دهد. این سیستم درصورت واکنش نشان ندادن راننده به مانع سر راه، ‌ترمز اضطراری را فعال می‌کند.

به‌عنوان هشتمین آپشن ADAZ نیز می‌توان از DOW (هشدار نقطه کور منجر به تصادف هنگام بازکردن درها پس از توقف) نام برد؛ اگر هنگام توقف خودرو بخواهید از آن پیاده شوید و خودرو دیگری در نقطه کور باشد، به محض اقدام برای باز کردن در، این سیستم فعال می‌شود و به شما هشدار صوتی می‌دهد.

افت کیفی عملکرد سیستم پیشرفته دستیار راننده در ایران

سیستم پیشرفته دستیار راننده (ADAS) نه‌تنها در خودروهای چینی، بلکه حتی در خودروهایی مانند تسلا نیز نمی‌تواند قابلیت سطح ۳ خودران را در خیابان‌ها و جاده‌های ایران به‌خوبی به نمایش بگذارد و دچار افت کیفی در عملکرد خود خواهد شد.

خط‌کشی‌های آسیب‌دیده، ‌نبود خط‌کشی در قسمت‌هایی از جاده‌ها، استاندارد نبودن علائم راهنمایی و رانندگی و حتی رانندگی نامطلوب دیگر رانندگان همگی مزید بر علت می‌شوند تا نتوان هنگام رانندگی، به‌صورت کامل به قابلیت‌های خودران در خودروهای برخوردار از آن، اکتفا و اعتماد کرد.

وگرنه فشردن دکمه LAK در خودروهایی مانند تیگو۸ پرو، این امکان را به ما می‌دهد که درصورت فراهم بودن شرایط مساعد جاده مانند خط‌کشی مناسب و... کنترل فرمان را به‌ دست خود خودرو بسپاریم تا به‌صورت نیمه‌خودران حرکت کند.

در آزادراه تهران-شمال که تقریبا با استانداردهای روز دنیا مطابقت دارد، این سیستم به‌خوبی عمل می‌کند و خودرو حتی در سرعت ۱۳۰کیلومتر بر ساعت نیز بدون نیاز به‌ گرفتن فرمان و فشردن پدال گاز و ترمز به حرکت خود ادامه می‌دهد. اما نباید فراموش کنیم که برای استفاده از این امکان باید حتما دست راننده روی فرمان باشد؛ در غیر این صورت یا با هشدار مواجه می‌شویم یا سیستم به‌صورت خودکار قطع می‌شود.

همچنین در خودروهای مجهز به سامانه ADAS، با بهره‌گیری از سیستم TJA یا Traffic Jam Assist که یک آپشن بسیار کاربردی برای ترافیک‌های سنگین بزرگراهی است، می‌توان به‌راحتی و بدون نیاز به کنترل پدال‌های گاز و ترمز و فرمان در ترافیک‌های شهری رانندگی کرد.

رادارهای سامانه‌های ADAS حتی حواسشان به پشت سر راننده نیز هست. وقتی خودرویی فاصله طولی با شما را رعایت نکند و با سرعت به‌ خودرو شما نزدیک شود،‌ فلاشرها به‌صورت خودکار عمل می‌کنند و به‌راننده پشتی هشدار می‌دهند. رادار نقطه‌کور این خودروها نیز عملکرد بسیار خوبی دارد و حتی این امکان را به‌سرنشینان عقب می‌دهد که از حرکت خودروهای دیگر آگاه شوند و به‌یک‌باره در را باز نکنند.

این سیستم با روشن‌شدن یک چراغ کوچک نارنجی‌رنگ روی درِ عقب عمل کرده و به‌سرنشینان عقب، وجود خودرویی در کنارشان را اعلام می‌کند. درمجموع باید اذعان داشت که همه این آپشن‌ها با توجه به غیراستاندارد بودن بسیاری از خیابان‌ها و جاده‌ها و نیز نوع رفتار رانندگی در کشور ما، می‌توانند در کاهش حوادث رانندگی موثر واقع شوند.