برنامه اقدام فوری گردشگری ایران تدوین شد

دبیر کمیته ملی طبیعت گری و گردشگری سبز از تدوین برنامه اقدام فوری گردشگری ایران خبر داد و با اشاره به ناترازی های انرژی و سرعت تغییرات اقلیمی و افزایش میزان تولید گازهای گلخانه ای تاکید کرد: باید تلاش شود برنامه اقدام فوری از کوتاه ترین مسیرها و به دور از بروکراسی اضافی انجام شود.

به گزارش «دنیای سفر»، محمد جهانشاهی، دبیر کمیته ملی طبیعت گردی و گردشگری سبز با اعلام این خبر به ایسنا در توضیح ضرورت تدوین برنامه اقدام فوری با اشاره به تغییرات اقلیمی و چالش تامین منابع غذایی و انرژی، گفت: در صورت تداوم وضعیت فعلی جهان با چالش های بسیار جدی روبرو خواهد شد که می تواند تا حد نابودی برخی زیستگاه ها، سکونتگاه ها و ساختارهای اجتماعی و اقتصادی در گوشه و کنار زمین پیش رود. به عنوان مثال بر اساس داده های ۲۰۲۳ موسسه منابع جهانی، ۳۱ درصد از تولید ناخالص داخلی جهان تا سال ۲۰۵۰ در معرض تنش آبی بالایی قرار خواهد گرفت و این شرایط عامل اصلی حداقل ۱۰ درصد مهاجرت ها خواهد بود.

او اضافه کرد: آژانس بین المللی انرژی در گزارش ۲۰۲۱ خود پیش بینی کرد که تقاضای کل انرژی در جهان تا سال ۲۴۰ حداقل ۲۸ درصد افزایش خواهد یافت که عمدتاً این افزایش از طریق سوخت های فسیلی تامین می شود. بحران تقاضای انرژی را اضافه کنیم به افزایش گازهای گلخانه ای و تبعات سهمگین ناشی از این افزایش. در حال حاضر سهمیه سوخت ها در سبد انرژی جهان بیش از ۸۵ است که در طول زنجیره تولید تا مصرف، عامل اصلی تولیدِ نزدیک به ۹۰ درصد دی اکسیدکربن یعنی اصلی ترین گاز گلخانه ای و یکی از مهم ترین دلایل گرمایش کره زمین است. این ها فقط بخشی از چالش های انسان در آینده ای است که خیلی هم دور نیست و این شرایط برای کشور ما به دلایل مختلف بسیار سریع تر پیش خواهد آمد.

دبیر کمیته ملی طبیعت گردی و گردشگری سبز اظهار کرد: در حال حاضر به دلیل مسائل بین المللی و برخی سیاست های داخلی شاهد بروز مشکلات جدی در بخش انرژی و آب کشور هستیم. تابستانی که گذشت بیش از ۳۵ مرتبه شاهد شکسته شدن رکورد مصرف برق در کشور بودیم و داده های هواشناسی نشان از گرمایش بیش از حد انتظار در کشور داشت. ما شاهد بودیم در پیک مصرف شبکه، حدود ۱۵ هزار مگاوات ناترازی برق داشتیم. اگر این روند به همین ترتیب پیش رود در ۱۰ سال آینده حدود ۳۷ هزار مگاوات ناترازی تولید خواهیم داشت، یعنی ۳۳ درصد از نیاز مصرف. در واقع یک سوم برق مورد نیاز کشور قابل تامین نخواهد بود و این در واقع یک ابر چالش ناترازی به حساب می آید. اتفاقی که می تواند کسب و کارهای صنعت گردشگری کشور را با مشکلات جدی مواجه کند و بر سرمایه گذاری ها تاثیر جدی داشته باشد.

جهانشاهی گفت: در ۲۰ سال گذشته سهم حدود ۵ درصدی صنعت گردشگری در تولید گازهای گلخانه ای به نزدیک ۹ درصد رسیده است. اثرات تغییرات اقلیمی به شدت و به سرعت بر منابع و مقاصد گردشگری جهان اثر گذاشته است. در ایران تغییر وضعیت دریاچه ارومیه و زاینده رود نمونه بارزی از اثرگذاری این شرایط بر مقاصد گردشگری است. کمبود آب در کشور یک مشکل حاد دیگر است. علاوه بر مشکلات اجتماعی ناشی از این کمبود کاهش تولید محصولات کشاورزی، رها کردن زمین ها، عامل مهم بیابان زایی کشور است.

او اضافه کرد: در حال حاضر نزدیک به ۶۰ درصد جمعیت ایران در معرض گرد و غبار هستند که با افزایش کانون های فرسایش بادی که بیش از ۲۱ استان را درگیر کرده است این روند تا سال های نه چندان دور به بیش از ۷۵ درصد خواهد رسید. به این موارد اضافه کنیم در دو سال گذشته روند مهاجرت از نواحی داخلی ایران به بخش های شمالی کشور به ویژه گیلان و مازندران سالانه نزدیک به ۸۰۰ هزار نفر تخمین زده می شود که این روند نشانه خوبی نیست. شرایط امروز و آنچه در آینده پیش بینی می شود به روشنی نشان می دهد که صنعت گردشگری ایران پیش از آنکه به نقطه بلوغ برسد دچار چالش های جدی جهت دوام و تدوین همین وضع موجود خواهد بود. این یعنی در صورت عدم توجه به این وضعیت و چشم پوشی بر پیامدهای قابل سنجش، شکست بسیاری مقاصد گردشگری و آسیب جدی به بخش عظیمی از منابع گردشگری شاهد خواهد بود. شرایطی که مثل طوفان از سمت آینده به سوی ما در حرکت است و این وضعیت ما را به تدوین اقدامات اضطراری سوق می دهد.

دبیر کمیته ملی طبیعت گردی و گردشگری سبز تاکید کرد: ما محکوم به تغییر رویه هستیم و این شرایط ما را مجبور به تدوین برنامه اقدام فوری در صنعت گردشگری کشور می کند، برنامه ای که بدون نیاز به بروکراسی پیچیده منابع مالی مجوز خاص و غیره طراحی شود و صرفاً در چهارچوب فعالیت های روزانه گنجانده و در مواردی هم که نیاز به پیش زمینه دارد باید تلاش شود از کوتاه ترین مسیرها و به دور از بروکراسی اضافی انجام شود.

جهانشاهی تاکید کرد: برنامه اقدام فوری با تمرکز بر رفتارهای عملکردی معاونت گردشگری و با توجه به ظرفیت ها و محدودیت های موجود در قالب برنامه کوتاه مدت و تاکتیکال (رویکردی) بر اساس وظایف بخش های مختلف معاونت ارائه شده است و حمایت مدیران ارشد و مشاوران، نقطه اتکا و تضمینی بر اجرای این اقدامات است.

او اظهار کرد: این برنامه اگرچه تلاش شده در ساده ترین شکل تدوین شود و فاقد پیچیدگی های نظام برنامه ریزی سیستماتیک است، اما در صورت باور نداشتن مجریان، ضمانت اجرایی و لازم را نخواهد داشت و در نتیجه روندهای فعلی با هزینه های بالا و بهره وری پایین ادامه خواهد یافت. شرایطی که در آینده علاوه بر تحمیل هزینه های سنگین به بهره برداران تاسیسات گردشگری، هزینه های مادی و معنوی سنگین تری بر مقاصد گردشگری کشور تحمیل می کند و سهم گردشگری در کاهش شاخص های پایداری کشور همچنان تصاعدی خواهد بود.

جهانشاهی گفت: متاسفانه از آنجا که برنامه مشخص و چند جانبه نگری در دست ما نیست و فاقد هرگونه مدل مفهومی جهت پیشبرد و ارزیابی صحیح روندهای گردشگری در کشور هستیم این امکان برای ما وجود ندارد نیروهای پیشران را نظام مند و ارتباط بین آنها را به درستی و در مسیر درست قرار دهیم و این می شود که اکنون که جهان، نسل ششم سازه و ساختمان تاسیسات گردشگری را با رویکرد ساختمان های سبز و توجه به کربن صفر و بهینه سازی مصرف آب و انرژی را پشت سر گذاشته و وارد نسل هفتم و بهره گیری از دانش نوین و نانوتکنولوژی شده بیش از ۳۵۰۰ پروژه در دست اجرای صنعت گردشگری کشور عمدتاً با رویکردهای گذشته و نسل های ۲ و ۳ ساخت و ساز پیش می روند. با توجه به شرایط اقلیمی کشور و آنچه عدم قطعیت ها را رقم می زند و آینده ای با حساسیت بالا را پیش روی ما قرار می دهد این رفتار در زیرساخت های گردشگری کشور رفتاری زاینده ناپایداری بیشتر و مولد چالش های جدی در نظام برنامه ریزی کشور خواهد بود. در همین راستا و با در نظر گرفتن ملاحظات مختلف سطح بروکراسی اداری و ساختارهای موجود برنامه اقدام فوری گردشگری با تاکید بر ساختار معاونت گردشگری طرح شد.

دبیر کمیته ملی طبیعت گردی و گردشگری سبز افزود: در برنامه اقدام فوری گردشگری که کمیته ملی طبیعتگری و گردشگری سبز تدوین کرده است برای هر یک از بخش های معاونت گردشگری از جمله اداره کل سرمایه گذاری، اداره کل مطالعات آموزش و برنامه ریزی، اداره کل نظارت و ارزیابی تاسیسات گردشگری، اداره کل توسعه گردشگری داخلی، اداره کل بازاریابی و تبلیغات گردشگری خارجی، کمیته ملی طبیعت گردی، پژوهشکده گردشگری، روابط عمومی و مدیریت اجرایی، پس از آسیب شناسی هر بخش، محورها و اقداماتی مشخص شده است. این برنامه متشکل از ۹ محور و بیش از ۶۰ اقدام است.