لیبرالیسم ایرانی، الگوی ناتمام

از پیشگفتار کتاب:
لیبرالیسم آموزه ای بود که از قرن هفدهم به این سو فراز و نشیب بسیاری داشته است. لیبرالها از آغاز تا امروز همواره مشروعیت و اقتدار نظام سیاسی و اقتصادی موجود را مورد پرسش قرار داده اند. مساله آنها روابط و امتیازات و انحصارات ناشی از آن و نحوه توزیع قدرت است، در عین آنکه تنها هدف خود را آزادی بیشتر قرار داده اند. لیبرالیسم به عنوان یک حرکت و جنبش انقلابی چه به عنوان یک جنبش مدنی و چه به عنوان ایدئولوژی یکی از احزاب موجود در ساختار قدرت دارای هسته ای از ارزشها، اصول، نهادها، ایده ها، مباحث و مفروضات است و علی رغم سیر تحول خاص خویش، تا آن حد از انسجام و قابلیت اشاره برخوردار است که کسانی بدان ناسزا گویند، آن را مورد لعن و تکفیر قرار دهند یا آن را بستایند. شکل گیری لیبرالیسم از نظر تاریخی مدیون اقول نظامهای سلطنتی مطلقه، ظهور پارلمان به عنوان عنصر محوری حکومت، افول اقتدارگرایی دینی، رشد فردگرایی، دینی، رشد سرمایه داری و گذار از اقتصاد کشاورزی سنتی به اقتصاد صنعتی، برآمدن علم تجربی و محاسبات عقلانی است. بر همین اساس آزادی گرایی را نمی توان صرفاً محصول تاملات نظری فیلسوفان و اندیشمندان اجتماعی دانست بلکه باید به تضادها، جدالها و تحولات اقتصادی و سیاسی نیز توجه داشت. از این رو فهم لیبرالیسم منوط به درک رابطه میان عقل، آزادی و دولت است. با این وصف لیبرالیسم هنوز نتوانسته است در ایران به انگاره ای برای شکل گیری نهادهای سیاسی و بخشی از گفتمان سیاسی غالب درآید، اما آزادی و آزادیخواهی از چند دهه قبل همچنان موضوع مورد توجه و چالش است، تا آنجا که می توان همواره به یک پاره فرهنگ آزادیخواه در ایران اشاره کرد...