تماشای صفحه نمایش از نزدیک به چشم‌‌ آسیب می‌زند؟

هنگام نگاه کردن به صفحه‌نمایش از نزدیک، چشم‌ها به سمت داخل متمرکز و عضله‌ای پشت عنبیه چشم به نام جسم مژگانی منقبض می‌شود. این انقباض به‌تدریج شکل عدسی چشم را تغییر می‌دهد و باعث نزدیک‌بینی (میوپیا) می‌شود.

بسیاری از افرادی این روزها به سن میانسالی رسیده‌اند، در دوران کودکی بارها این هشدار را از والدینشان شنیده‌اند که نشستن جلو تلویزیون با فاصله نزدیک به چشم‌ها آسیب می‌رساند. حالا دانشمندان می‌گویند، والدین حق داشتند و تماشای تلویزیون از نزدیک برای مدت طولانی واقعا می‌تواند بر بینایی تاثیر بگذارد. هرچند امروزه خطر اصلی دیگر فقط تلویزیون نیست و پای گوشی‌های هوشمند، تبلت‌،‌ لپ‌تاپ و کامپیوتر هم در میان است.

کودکان، به‌ویژه در سنین بین ۷ تا ۱۵ سال، بیشتر در معرض مشکلات چشمی مانند نزدیک‌بینی (میوپیا) قرار دارند، با این حال بزرگسالان جوان و مسن نیز ممکن است با مشکلات چشمی مواجه شوند.

با به بازار آمدن تلویزیون‌های بزرگ صفحه‌تخت، تلویزیون‌های کوچک از رده خارج شدند و خطرات ناشی از صفحه‌نمایش‌ تلویزیون‌ها نیز کاهش یافت، چون دیدن کل صفحه‌نمایش تلویزیون‌های بزرگ از فاصله نزدیک دشوار است و بنابراین تماشاگران معمولا فاصله را بیشتر رعایت می‌کنند که این امر آسیب احتمالی را کاهش می‌دهد. اما کارشناسان هشدار می‌دهند که تبلت‌ها، گوشی‌های هوشمند و رایانه‌ها اغلب کمتر از یک طول بازو با چشم فاصله دارند که برای چشم‌ها بیش از حد نزدیک محسوب می‌شود.

واشنگتن‌پست به نقل از مسیح احمد، دانشیار چشم‌پزشکی در دانشکده پزشکی بیلور، می‌نویسد: «در حال حاضر، همه در خانه یا مدرسه از گوشی و تبلت استفاده می‌کنند و مدت‌زمان طولانی‌تری از نزدیک به صفحه‌نمایش‌ها نگاه می‌کنند. این احتمال نزدیک‌بینی چشم را به‌خصوص در کودکان افزایش می‌دهد، زیرا بیشترین رشد چشم در همین سنین است.»

نزدیک‌بینی به این معنا است که چشم می‌تواند اجسام نزدیک را به‌وضوح ببیند، اما در دیدن اجسام دورتر مشکل دارد. متخصصان هشدار می‌دهند که این عارضه در دراز‌مدت، می‌تواند مشکلات جدی برای چشم به همراه داشته باشد.

هنگام نگاه کردن به صفحه‌نمایش از نزدیک، چشم‌ها به سمت داخل متمرکز و عضله‌ای پشت عنبیه چشم به نام جسم مژگانی منقبض می‌شود. این انقباض به‌تدریج شکل عدسی چشم را تغییر می‌دهد و باعث نزدیک‌بینی (میوپیا) می‌شود.

مارسلا استرادا، دانشیار چشم‌پزشکی دانشگاه کالیفرنیا، توضیح می‌دهد: «در واقع عدسی چشم ضخیم‌تر می‌شود. وقتی مداوم روی اشیای نزدیک تمرکز می‌کنید، عدسی چشم زمان بیشتری را برای تطابق صرف می‌کند و شکلش را تغییر می‌دهد تا تصویر را روی شبکیه متمرکز کند. اگر این کار را بیش از حد انجام دهید، چشم شما بیش از حد رشد می‌کند و این رشد بیش از حد باعث تشدید نزدیک‌بینی می‌شود.»

به گفته دنیل سیر، چشم‌پزشک، رشد‌ چشم‌ها بین ۱۸ تا ۲۵ سالگی متوقف می‌شود. بنابراین توجه به این مسئله در کودکان کم‌سن‌وسال بسیار حیاتی است. هرچه کودک در سنین پایین‌تر به نزدیک‌بینی مبتلا شود، احتمال اینکه به نزدیک‌بینی شدید تبدیل شود، بیشتر است. نزدیک‌بینی شدید شکل حاد نزدیک‌بینی است که فرد فقط می‌تواند اشیایی را که درست مقابل صورتش و در فاصله کمتر از ۳۰ سانتی‌متر قرار دارند ببیند. این وضعیت آن‌ها را مستعد ابتلا به بیماری‌های تخریب عصب‌های چشم (دژنراتیو) چشم مانند از دست دادن بینایی، جداشدگی شبکیه، آب مروارید و گلوکوم می‌کند.

استرادا افزود که برخی شرایط ژنتیکی مانند سندرم استیکلر (Stickler syndrome) و سندرم مارفان (Marfan syndrome) نیز می‌توانند باعث نزدیک‌بینی شدید شوند. داشتن یک والد نزدیک‌بین هم خطر ابتلا را افزایش می‌دهد، به‌ویژه اگر والد نزدیک‌بین به شکل شدید نزدیک‌بین باشد. اگر هر دو والد نزدیک‌بین باشند، خطر بالاتر است و شدت نزدیک‌بینی معمولا بیشتر می‌شود. جوانان در اوایل دهه ۲۰ سالگی هم احتمال دارد به دلیل کار زیاد با صفحه نمایش، در معرض نزدیک‌بینی دیررس قرار بگیرند. پس از رسیدن به ۴۰ سالگی هم بزرگسالان ممکن است دچار پیرچشمی (پرس‌بیوپیا) شوند؛ حالتی که در آن عدسی چشم برای خم شدن و تمرکز روی اشیای نزدیک توانایی کمتری دارد.

نزدیک‌بینی (میوپیا) قابل برگشت یا درمان نیست و با گذشت زمان از بین نمی‌رود، اما می‌توان آن را با عینک یا لنزهای تماسی اصلاح کرد و برای بزرگسالان نیز جراحی لیزر یک گزینه‌ است.

کارشناسان برای مقابله با این مشکل چند توصیه دارند:

• والدین مدت‌ زمان کار کودکان و نوجوانان با صفحه نمایش‌ها مانند گوشی، تبلت یا کامپیوتر را مدیریت کنند و زمان استفاده از دستگاه‌های الکترونیکی برای کارهای غیرمدرسه‌ای به حداکثر یک ساعت در روز کاهش دهند
• از کودکان بخواهید صفحه‌نمایش را حداقل به اندازه یک طول بازو از چشم دور نگه دارند
• تبلت را در یک قاب سنگین قرار دهید تا نگه داشتن آن برای مدت طولانی دشوارتر شود، یا آن را بر پایه‌ای روی میز قرار دهید
• کودکان را تشویق کنید وقت بیشتری را در فضای باز بگذرانند. شواهد به طور فزاینده نشان می‌دهند که افزایش زمان حضور در فضای باز می‌تواند از شروع میوپیا جلوگیری کند، اگرچه برخی تحقیقات نشان داده‌اند پیشرفت بیماری را در چشم‌هایی که قبلا نزدیک‌بین شده‌اند، کند نمی‌کند
• معاینه چشم کودکان را جدی بگیرید