پاسخ تند ایران به تهدیدها درباره اجرای مکانیسم ماشه در سازمان ملل

امیرسعید ایروانی، سفیر و نماینده دائم جمهوری اسلامی ایران نزد سازمان ملل متحد درباره اتهامات سه کشور اروپایی علیه ایران درباره قطعنامه ۲۲۳۱، به آنتونیو گوترش دبیرکل و لیندا تامس گرینفیلد، رئیس دوره‌ای شورای امنیت سازمان ملل متحد نامه نوشت.

در این نامه آمده است: متعاقب دستور دولت متبوعم و پیرو مکاتبه مورخ ۲ دسامبر ۲۰۲۴، نامه حاضر را در پاسخ به مکاتبه مشترک مورخ ۶ دسامبر ۲۰۲۴ نمایندگان دائم فرانسه، آلمان و بریتانیا به دبیرکل سازمان ملل متحد ارسال می‌شود. در این نامه، این سه کشور بار دیگر از نقض مداوم تعهدات خود چشم‌پوشی کرده و به‌طور بی‌اساس جمهوری اسلامی ایران را به عدم پایبندی به تعهدات خود تحت برجام و ادعای نقض قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت متهم کرده‌اند.

وی افزوده است: جمهوری اسلامی ایران به‌طور قاطع ادعاهای مطرح‌ شده در نامه سه کشور مبنی بر عدم پایبندی ایران به تعهدات خود ذیل برجام را رد می‌کند. هرگونه ادعا در مورد اجرای تعهدات ایران تحت برجام، هنگامی که خارج از چارچوب خروج کامل ایالات متحده مورد بحث قرار گیرد، اساساً اشتباه است. چنین ادعایی تلاش‌های مداوم ایران برای حفظ توافق مزبور علی‌رغم تحریکات و نقض‌های مداوم ایالات متحده و تروئیکاو اتحادیه اروپا را نادیده گرفته و آن را به ادعایی دلبخواهی و فاقد اعتبار تبدیل می‌کند.

در این نامه آمده است: همان‌طور که در نامه ایران مورخ ۲ دسامبر ۲۰۲۴ مورد تأکید قرار گرفت، ریشه وضعیت کنونی برجام، خروج یک‌جانبه ایالات متحده در می ۲۰۱۸ و ناتوانی متعاقب سه کشور اتحادیه اروپا در عمل به تعهدات خود تحت برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت است. ایالات متحده با خروج از این توافق، که نقض آشکار تعهدات خود بود، نه تنها اساس برجام را تضعیف کرد، بلکه تحریم‌های غیرقانونی و فلج‌کننده‌ای را بر ایران اعمال کرد؛ تحریم‌هایی که آشکارا با توافق و قطعنامه ۲۲۳۱ مغایرت داشت. سه کشور در حالی که ادعای پایبندی به تعهدات خود را دارد، در اتخاذ اقدامات مؤثر برای کاهش اثرات این تحریم‌های غیرقانونی و تضمین بهره‌مندی ایران از منافع تضمین‌شده ذیل این توافق، ناکام مانده است.

در نامه مذکور عنوان شده است: ارجاع سه کشور به گزارش‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، زمینه کامل را منعکس نکرده و درک نادرستی از پایبندی ایران ارائه می‌دهد. همکاری ایران با آژانس همواره سازگار و شفاف بوده است، حتی در شرایط فشارهای خارجی نظیر تحریم‌های یک‌جانبه ایالات متحده و عدم اقدام سه کشور که چالش‌های بی‌سابقه‌ای ایجاد کرده است.

ایران تاکنون تحت شدیدترین اقدامات راستی‌آزمایی و نظارت آژانس قرار داشته است. اقدامات جبرانی ایران برگشت‌پذیر بوده و مستقیماً با اصل تقابل در برجام مرتبط بوده است. بنابراین، ادعای «عدم پایبندی» ایران در حالی که از ناکامی‌های خود تروئیکا در عمل به تعهداتشان چشم‌پوشی می‌کنند، غیرصادقانه و ریاکارانه است

در نامه فوق آمده است: استناد یه کشور به سازوکار حل اختلاف برجام با اشاره به نامه مورخ ۱۴ ژانویه ۲۰۲۰ در واکنش به اقدامات جبرانی ایران از مه ۲۰۱۹ به بعد، بی‌ربط است. این اقدام، که شکایات مشروع ایران ذیل بند ۳۶ را نادیده گرفته است، نه به‌عنوان اقدامی در چارچوب حسن نیت، بلکه به‌عنوان یک مانور سیاسی با هدف منحرف نمودن توجه از عدم پایبندی خودشان تلقی می‌شود.

تصمیم ایران برای توقف اجرای تعهدات خود، در واکنش به خروج یک‌جانبه ایالات متحده از برجام و اعمال مجدد تحریم‌های غیرقانونی آن، پاسخی قانونی و مشروع بر اساس حقوق ایران تحت بندهای ۲۶ و ۳۶ برجام بوده است. بنابراین، تلاش سه کشور برای توجیه امتناع از عمل به تعهدات مربوط به روز انتقال به‌عنوان واکنشی به اقدامات جبرانی قانونی ایران، کاملاً غیرمنطقی و غیرقابل‌قبول است.

وی می‌افزاید: امتناع یه کشور از لغو تحریم‌ها در روز موسوم به «انتقال» (اکتبر ۲۰۲۳) و اعمال تحریم‌های جدید در سال ۲۰۲۴ با بهانه‌های نامرتبط، نقض آشکار تعهدات آن‌ها ذیل برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت است. ادعای اینکه این تحریم‌ها «کاملاً جدا از برجام» هستند، از لحاظ قانونی بی‌اساس و غیرواقعی است. قطعنامه ۲۲۳۱ به‌صراحت از همه اعضای برجام می‌خواهد که از اقداماتی که اهداف توافق را تضعیف می‌کند خودداری کنند

این نامه می‌افزاید: ادعای یه کشور مبنی بر اینکه ایران «فرصت‌ها را در سال ۲۰۲۲ از دست داد» نادرست بوده و واقعیت مذاکرات را نادیده می‌گیرد. ایران با حسن نیت در مذاکرات وین شرکت کرده و انعطاف‌پذیری قابل‌توجهی برای دستیابی به یک توافق متوازن نشان داده است.

در نامه مذکور عنوان شده است: ایران همچنان به تعهدات خود تحت پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای پایبند است که حق انکارناپذیر همه اعضا برای توسعه، تحقیق، تولید و استفاده از انرژی هسته‌ای برای مقاصد صلح‌آمیز را تضمین می‌کند. هرگونه تهدید به اجرای «مکانیسم ماشه» نه تنها سازنده نیست، بلکه با واکنش قاطع ایران مواجه خواهد شد.

در پایان این نامه آمده است: ایران متعهد به تعامل با حسن نیت و بررسی همه مسیرهای دیپلماتیک برای پرداختن به چالش‌های مشترک است. با این حال، تروئیکا باید به این واقعیت اذعان کند که دیپلماسی معنادار مستلزم تقابل واقعی و احترام به تعهدات است.