چینی‌ ها چگونه موفق شدند آلودگی هوا را کاهش دهند؟

در مناطق اطراف پکن، کارخانه‌های بزرگ صنایع سنگین مانند زغال‌سنگ، برق، فولاد، سیمان و شیشه مشغول کار بودند و دائما گازهای آلاینده صنعتی را از دودکش‌های خود بیرون می‌فرستادند. این گازها به دود ناشی‌از خودروهای درون‌ شهر و خیابان‌های شلوغ آن اضافه می‌شد و هوای این شهر ۲۰میلیون نفری را به رنگ خاکستری در آورده بود. شرایطی که از آن با عبارت «شهری زیر پتوی دود» نام برده می‌شد. اما چینی‌ها چطور با آلودگی هوا مقابله کردند؟

آلاینده‌ های هوای پکن؛ ۱۰۰میکروگرم بر مترمکعب!

در سال ۲۰۰۸ با تعطیلی اجباری کارخانه‌ها و فعالیت‌های تولیدی و اقتصادی شهر در طول بازی‌های المپیک، آلودگی هوا کاهش پیدا کرد اما به سرعت به جای خود برگشت. به همین دلیل کسی تصور نمی‌کرد آلودگی هوای پکن راه‌حلی داشته باشد. در سال ۲۰۱۳ مقدار آلاینده‌های هوای پکن به طور متوسط ۱۰۰میکروگرم بر متر مکعب بود که ۱۰برابر بیشتر از سطح توصیه‌شده سازمان بهداشت جهانی می‌شد. این سازمان در سال ۲۰۰۵ استاندارد ۱۰میکروگرم بر مترمکعب را به‌عنوان حد آلاینده‌های هوا تعیین کرد.

آلودگی هوا در چین پیش‌از سال ۲۰۱۳ هم وجود داشت و اوایل قرن، زمانی‌که صنایع چین توسعه پیدا می‌کردند، بیشتر شد؛ شهروندان نیز آن را به صورت بخشی از رشد اقتصادی می‌پذیرفتند، اما افزایش شبکه‌های اجتماعی و اطلاع‌رسانی باعث شد آلودگی هوا از یک مشکل روزمره به شکل بحران سلامتی و محیط‌زیستی جلوه کند و دولت دست به اقداماتی برای حل آن بزند.

بهبود شرایط هوا در مقایسه با ۱۰سال قبل

در تابستان ۲۰۱۳ شورای دولتی چین برنامه‌ای با ۱۰ اقدام را ابلاغ کرد که باید تا سال ۲۰۱۷ اجرا می‌شد. این برنامه شامل طرح‌های اقتصادی، انرژی و محیط‌زیست بود. صنایع ناکارآمد و آلاینده که در زمینه زغال سنگ، فولاد، سیمان، مواد شیمیایی و سایر صنایع سنگین فعالیت می‌کردند با صرف بودجه کلان دولتی اصلاح شدند. دولت برای تعطیلی معادن غیرقانونی و غیراستاندارد زغال‌سنگ و کارخانه‌های فولاد ناکارآمد که انرژی زیادی مصرف می‌کردند، اقدام کرد.

دستگاه‌های کنترل آلودگی هوا در منابع انتشار صنعتی نصب شدند، مزارع انرژی خورشیدی و بادی برای تامین برق بیشتر شدند. بازرسی‌های محیط‌زیست در سراسر منطقه اطراف پکن به راه افتاد و مقدار دی‌اکسید گوگرد که ناشی‌از فعالیت‌های صنعتی بود را دائما اندازه‌گیری و منشأ آن را مشخص کردند.

از سال ۲۰۱۵ به تدریج حمل‌ونقل شهری هم اصلاح شد و محدودیت‌هایی برای خودروها و موتورسیکلت‌های آلاینده تعیین شدند. اتوبوس‌های گازی به جای اتوبوس‌های گازوئیلی مورد استفاده قرار گرفتند.

آلودگی هوا چند بار کاهش پیدا کرد و دوباره به وضعیت خطرناک بازگشت اما آثار مثبت محدودیت‌ها مشخص بود. با گذشت چند سال از شروع طرح‌های مقابله با آلودگی هوا، میزان گازهای خطرناک کاهش پیدا کرد. از سال ۲۰۱۷ مرحله بعدی کاهش آلودگی هوا در پکن اجرا شد و همچنان ادامه دارد.

در سال‌های اخیر تعداد زیادی از اتوبوس‌های دیزلی شهری چین با اتوبوس برقی جایگزین شده است و کلان‌شهرهای چین بزرگ‌ترین ناوگان اتوبوس برقی را با تکیه بر تولیدات داخلی این کشور ایجاد کرده‌اند. باتوجه به جمعیت و صنعت در پکن، مقابله با آلودگی هوا در این شهر همچنان ادامه دارد.

اگرچه بازهم آلاینده‌ها در هوای پایتخت و دیگر شهرهای چین وجود دارند اما بهبود شرایط هوا در مقایسه با ۱۰سال قبل کاملا مشخص است.

حذف تدریجی سوخت فسیلی از اتوبوس‌ها

در سال۲۰۲۰ دولت چین تعهد کاهش تولید کربن را شروع کرد که بخشی از آن شامل ترویج وسایل نقلیه برقی از سوی شهرداری‌ها بود. در پایان سال۲۰۲۲ وزارت حمل‌ونقل چین اعلام کرد سه‌چهارم اتوبوس‌های شهری از انرژی‌های جدید استفاده می‌کنند. این انرژی‌های جدید شامل خودروهای هیبرید با سوخت هیدروژن و متانون هم می‌شود. در سال۲۰۲۲ حدود ۸۴درصد از مجموع انرژی‌های جدید، اتوبوس‌های برقی بودند.

موفق‌ترین شهرداری چین در زمینه برقی کردن اتوبوس‌ها شهرداری شنزن است که از سال۲۰۱۷ عمده ناوگان خود را به‌صورت برقی درآورده است. اطلاعات مربوط به آلودگی هوا در سال۲۰۲۱ نشان می‌دهد که این کار مستقیما باعث بهتر شدن کیفیت هوای این شهر شده است.

در سال۲۰۱۳ دولت مرکزی چین یارانه‌هایی برای خرید خودروهای الکتریکی تعیین کرد و قیمت برقی که برای اتوبوس‌های شهری استفاده می‌شود را به‌شدت کاهش داد تا کاربرد آنها در مقایسه با اتوبوس‌های گازوئیلی مقرون‌به‌صرفه باشد. از سال ۲۰۱۴ مزیت اتوبوس برقی در شهر شانگهای با کاهش سروصدا و دود دیده شد و در سال ۲۰۱۵ شهرهای بزرگی برای حذف تدریجی سوخت فسیلی از اتوبوس‌ها هدف‌گذاری شدند.

شهرداری‌ها هم اجازه داشتند ابتکارهای محلی برای این کار نشان دهند. شهرداری شهر ۱۷میلیون نفری شنزن در جنوب چین شرکت‌های خصوصی را دعوت به همکاری کرد تا باتری‌های خودرو برقی را اجاره دهند و هزینه اجاره باتری از محل صرفه‌جویی مصرف گازوئیل پرداخت شود.

شهرداری شانگهای نیز شروع به پرداخت یارانه برای برق موردنیاز اتوبوس‌ها کرد. مدتی بعد برای جلوگیری از سوءاستفاده از یارانه‌های شهری دولت مرکزی قوانینی را تصویب کرد که فقط زمانی به اتوبوس‌ها یارانه برق پرداخت ‌شود که مسافت معینی را در طول روز پیموده باشند. همچنین چین برنامه‌هایی را با هدف افزایش پوشش جنگلی تا سال ۲۰۳۵ ارائه کرده است؛ گزارش‌ها نشان می‌دهد بین سال‌های ۲۰۱۳ تا ۲۰۱۸ چین بیش از ۶۵میلیارد دلار برای ایجاد جنگل‌های جدید سرمایه‌گذاری کرده است.