هر آنچه باید درباره سیستم‌ های با فرم فاکتور کوچک (SFF) بدانید

کامپیوترهای با فرم فاکتور کوچک (Small Form Factor یا SFF) که سخت‌افزارهای قدرتمند را در کیس‌های جمع‌وجور جای می‌دهند، به محبوبیتی گسترده دست یافته‌اند. با این حال، یکی از چالش‌های اصلی در خرید این کامپیوترها، سازگاری قطعات با محدودیت‌های فیزیکی این نوع سیستم‌ها است. در این مقاله از شهر سخت‌افزار، نکات مهم برای خرید و اسمبل کامپیوترهای SFF را بررسی کرده و با استاندارد SFF-Ready شرکت انویدیا آشنا می‌شویم.

فهرست مطالب این مقاله:

- مقدمه
- کامپیوتر با فرم فاکتور کوچک (SFF) چیست؟
- برنامه SFF-Ready انویدیا
- نکات انتخاب قطعات برای کامپیوترهای SFF
- جمع‌بندی
- پاسخ به پرسش های پرتکرار

مقدمه

کامپیوترهای Small Form Factor (SFF) اجزای قدرتمند را در کیس‌های شیک و جمع‌وجور جای می‌دهند که می‌توان آن‌ها را به عنوان کامپیوتر دسکتاپ در فضاهای کوچک استفاده کرد، به LAN Party‌ها برد یا در مراکز سرگرمی استفاده کرد. این نوع کامپیوترها که ابتدا به عنوان محصولاتی با مخاطب خاص توسط چند سازنده محدود تولید می‌شد، اکنون به بخشی اصلی از سبد محصولات بسیاری از تولیدکنندگان سخت افزار تبدیل شده‌اند.

در همین رابطه بخوانید:

- مینی کامپیوتر یا مینی پی سی چیست و برای چه کاربرانی مناسب است؟

با این حال، سازگاری قطعات در این سیستم‌ها همچنان یک چالش به شمار می‌رود که نیازمند بررسی دقیق مشخصات است تا از وجود فضای کافی برای نصب قطعات، کابل‌ها و اسمبل نهایی اطمینان حاصل شود. انویدیا به تازگی با معرفی استاندارد SFF-Ready تلاش کرده انتخاب قطعات برای این سیستم‌ها را آسان‌تر کند که در ادامه در کنار سایر نکات مورد لازم برای جمع کردن یک کیس SFF به آن خواهیم پرداخت.

کامپیوتر با فرم فاکتور کوچک (SFF) چیست؟

کامپیوترهای با فرم فاکتور کوچک یا Small Form Factor ، همان‌طور که از نامشان پیداست، برای اشغال فضای کمتر طراحی شده‌اند. این نوع کامپیوترها با تلاش سازندگان و علاقه‌مندان به ساخت سیستم‌های نوآورانه، هر روز پیشرفته‌تر و قابل دسترس‌تر می‌شوند و محبوبیت بیشتری در میان کاربران پیدا کرده‌اند.

مزایای کامپیوترهای SFF عبارت‌اند از:

• حمل آسان: مناسب برای رویدادهایی مانند LAN Party.
• انعطاف‌پذیری: عملکرد بالا در فضاهای کوچک.
• توان پردازشی بالا: برخلاف گذشته، دیگر اندازه کوچک به معنای کاهش عملکرد نیست.

هرچند اتفاق نظری درباره ویژگی‌های یک کامپیوتر SFF وجود ندارد، اما می‌توان کامپیوترهای با فرم فاکتور کوچک را معیارهایی نظیر اندازه کیس تعریف کرد. در این رابطه حجم فضای داخلی کیس می‌تواند معیار خوبی باشد. یک کیس ATX با اندازه استاندارد حدود 40 تا 45 لیتر فضای داخلی دارد. کیس‌های SFF حدود نصف این مقدار حجم دارند یعنی ۲۵ لیتر یا کمتر.

برنامه SFF-Ready انویدیا

برنامه SFF-Ready انویدیا با هدف ساده‌تر کردن انتخاب قطعات برای سیستم‌های کوچک Small Form Factor معرفی شده است. در این برنامه، کارت‌های گرافیک RTX از سری 4070 و بالاتر که با استانداردهای خاص طراحی شده‌اند، به عنوان SFF-Ready Enthusiast GeForce Cards معرفی می‌شوند. این استانداردها شامل حداکثر ارتفاع 151 میلی‌متر با احتساب کابل تغذیه، طول 304 میلی‌متر و ضخامت 50 میلی‌متر یا 2.5 اسلات می‌شود.

این ویژگی‌ها تضمین می‌کنند که کارت‌های گرافیک با کیس‌های کوچک سازگار باشند و در آینده امکان ارتقاء سیستم بدون نیاز به تعویض کیس فراهم باشد.

برنامه SFF-Ready همچنین شامل کیس‌هایی که به طور خاص برای این کارت‌ها طراحی شده‌اند هم می‌شود.

نکات انتخاب قطعات برای کامپیوترهای SFF

اگر قصد ساخت یک کامپیوتر گیمینگ کوچک SFF را دارید، امروزه گزینه‌های بیشتری نسبت به گذشته در اختیار شما قرار دارد. بسیاری از سیستم‌های زیر ۲۵ لیتر می‌توانند از همان قطعاتی استفاده کنند که در کیس‌های متوسط استاندارد با حجمی بیش از دو برابر یافت می‌شوند.

با این حال، ساخت یک سیستم SFF چالش‌های متفاوتی نسبت به کیس‌های استاندارد ATX دارد. در حالی که اصول اولیه ساخت کامپیوتر گیمینگ تقریباً یکسان است، فضای کمتر در سیستم‌های SFF باعث می‌شود انتخاب قطعات، نصب، خنک‌سازی و مدیریت کابل‌ها پیچیده‌تر شود. برای ساده‌تر کردن این فرآیند، بهتر است هر قطعه را به‌صورت جداگانه بررسی کنید و به نکات کلیدی که در ساخت این سیستم‌های کوچک باید در نظر داشته باشید توجه کنید.

کیس‌های مناسب برای کامپیوترهای SFF

برای شروع ساخت یک سیستم SFF، انتخاب کیس مناسب نقطه آغاز خوبی است، زیرا اندازه و فضای موجود برای نصب قطعات را تعیین می‌کند. اگر قطعات مورد نظر خود را از قبل انتخاب کرده‌اید، مطمئن شوید که کیس انتخابی قابلیت پشتیبانی از ابعاد آن‌ها را دارد. در صورتی که هنوز قطعات خود را خریداری نکرده‌اید، باید کیسی انتخاب کنید که از لحاظ طول، عرض و ارتفاع با سخت‌افزار شما سازگار باشد، به‌ویژه خنک‌کننده CPU و کارت گرافیک که اهمیت بیشتری دارند.

علاوه بر عملکرد و ظرفیت کیس، ظاهر آن را نیز نادیده نگیرید. انتخاب کیس‌هایی با طراحی‌های مختلف مانند کیس‌های عمودی شبیه به برج‌های کوچک، کیس‌های افقی یا طراحی‌های خاص مانند می‌تواند متناسب با سلیقه شما باشد. همچنین، وجود ویژگی‌هایی مانند پنل شیشه‌ای برای مشاهده قطعات داخلی یا دسته حمل برای جابجایی آسان هم از ویژگی‌هایی است که می‌توانید در نظر بگیرید.

در همین رابطه بخوانید:

- بهترین کیس‌ کامپیوتر بازار در بازه‌های قیمتی مختلف

به عنوان مثال می‌توان به کیس MEG TREBLE از MSI با طراحی خاص و ابعاد 175 x 340 x 50 میلی‌متر اشاره کرد که از استاندارد SFF-Ready انویدیا پیروی می‌کند.

کارت گرافیک

امروزه کارت های گرافیک در فرم فاکتورهای متنوعی ساخته می‌شوند. از جمله مدل‌های تک اسلات، کم‌ارتفاع یا با طول کم. همچنین بسیاری از کیس‌های SFF جدید توان پشتیبانی از کارت های گرافیک با اندازه کامل را دارند. این تغییر باعث شده تا گزینه‌های بیشتری برای انتخاب کیس‌های کوچک در دسترس باشد، زیرا دیگر لازم نیست حتماً کارت گرافیک با اندازه غیرمعمول را در نظر بگیرید.

از سوی دیگر با انتخاب کیس و کارت های گرافیکی که گواهی SFF-Ready Enthusiast GeForce Cards انویدیا را دارند، می‌توانید تا حد زیادی از پیچیدگی سازگاری کیس و کارت گرافیک انتخابی برای سیستم خود بکاهید.

از جمله کارت‌های گرافیک سازگار با این استاندارد می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

کارت های گرافیک MSI که با استاندارد SFF-Ready سازگارند
مدل	ابعاد (میلی‌متر)
GeForce RTX 4070 Ti SUPER 16G GAMING SLIM	125 x 304 x 50
GeForce RTX 4070 SUPER 12G GAMING SLIM	125 x 304 x 46
GeForce RTX 4070 12G VENTUS 2X	125 x 242 x 43
GeForce RTX 4070 GAMING X SLIM 12G	125 x 305x 46

لیست کامل کارت‌های سازگار با استاندارد SFF-Ready را می‌توانید در این لینک ببینید. همچنین استفاده از خنک‌کننده مایع می‌تواند علاوه بر حذف هیت سینک کارت گرفیک، به کارکرد خنک‌تر و کم‌صداتر سیستم کمک کند.

در همین رابطه بخوانید:

- راهنمای انتخاب بهترین کارت گرافیک انویدیا MSI؛ هر آنچه باید در مورد کارت‌های گرافیک RTX40 ام اس آی بدانید
- راهنمای خرید مادربرد | قبل از خرید مادربرد به چه نکاتی توجه کنیم؟

مادربرد

پس از انتخاب کیس، بهتر می‌توانید محدوده انتخاب مادربرد خود را تعیین کنید، زیرا اندازه کیس تأثیر قابل‌توجهی بر گزینه‌های شما خواهد داشت. معمولاً در سیستم‌های کوچک از مادربردهای کوچک‌تر استفاده می‌شود. اگرچه برخی کیس‌های SFF مادربردهای تمام‌اندازه را پشتیبانی می‌کنند، اما مادربردهای Mini-ITX یا microATX مثل مدل MPG Z890I EDGE TI WIFI، برای انعطاف‌پذیری بیشتر مناسب‌تر هستند.

امروزه مادربردهای کوچک هم می‌توانند مجموعه کاملی از امکانات و پورتها را ارائه دهند که برای یک سیستم گیمینگ پیشرفته کافی باشد. با این حال، ممکن است به دلیل محدودیت‌هایی مانند دسترسی به یک اسلات PCIe مجبور به خلاقیت شوید. راهکارهایی نظیر استفاده از درایوهای M.2 به جای درایو های 2.5 و 3.5 اینچی، نصب ماژول‌های رم با ظرفیت بالاتر و تعداد کمتر یا استفاده از کابل‌های PCIe riser برای جابجایی کارت گرافیک می‌توانند مفید باشند.

در همین رابطه بخوانید:

- راهنمای خرید مادربرد | قبل از خرید مادربرد به چه نکاتی توجه کنیم؟

خنک کننده پردازنده مرکزی CPU Cooler

CPU یکی از قطعاتی است که انتخاب آن ربط چندانی به فرم فاکتور انتخابی ندارد و فقط باید از سازگاری پردازنده با مادربرد مطمئن شوید.

اما انتخابخنک‌کننده پردازنده، به دلیل محدودیت فضا، در سیستم‌های SFF بسیار مهم است. خنک‌کننده‌های بادی کم‌حجم ساده‌ترین و رایج‌ترین انتخاب برای این نوع سیستم‌ها هستند. هرچند امکان استفاده از خنک‌کننده‌های مایع نیز وجود دارد، اما این نوع خنک‌کننده‌ها در کیس‌های کوچک به دلیل نیاز به فضای بیشتر برای رادیاتور، می‌توانند چالش‌هایی ایجاد کنند.

در همین رابطه بخوانید:

- خنک کننده پردازنده چیست؟ هر آنچه باید در مورد انواع کولر CPU بدانید

راهکارهای خنک کنندگی سفارشی نیز پیچیدگی بیشتری دارند، چرا که مدیریت پمپ‌ها و لوله‌ها در فضای محدود دشوار است. انتخاب خنک‌کننده پردازنده ممکن است بر انتخاب رم RAM نیز تأثیر بگذارد؛ به‌طور مثال بعضی خنک‌کننده‌های کوچک با ارتفاع کم ممکن است نیاز به استفاده از رم‌های کم‌ارتفاع داشته باشند. بنابراین باید به فواصل بین خنک‌کننده، مادربرد، رم و کیس دقت کنید.

رم و فضای ذخیره سازی

هنگام انتخاب رم برای کامپیوتر کوچک، باید به اندازه مادربرد و کیس خود توجه کنید. ماژول‌های استاندارد معمولاً با اکثر مادربردها، از جمله Mini-ITX، سازگار هستند.

بسیاری از مادربردهای Mini-ITX فقط دو اسلات رم دارند. با این حال، شما می‌توانید با استفاده از ماژول‌هایی با ظرفیت بالاتر، سیستم خود را به 16 یا 32 گیگابایت رم تجهیز کنید. اما بهتر است از ابتدا برنامه‌ریزی کنید که چه مقدار رم در طول عمر سیستم خود نیاز خواهید داشت.

انتخاب حافظه ذخیره سازی

فضای فیزیکی کیس‌های SFF ممکن است محدودیت‌هایی در نصب درایوهای Sata ایجاد کند. در اینجا چند نکته مهم را باید در نظر داشته باشید:

1. فضای فیزیکی در کیس: ممکن است مادربرد شما پورت‌های SATA برای اتصال SSD یا HDD داشته باشد، اما جای کافی برای نصب دیسک‌های 2.5 یا 3.5 اینچی در کیس شما وجود نداشته باشد. بنابراین قبل از خرید، از سازگاری اندازه حافظه با کیس خود مطمئن شوید.
2. استفاده از حافظه M.2: حافظه‌های M.2 بسیاری از مشکلات مربوط به فضا را حل می‌کنند. این نوع حافظه مستقیماً به مادربرد متصل می‌شود، نیازی به کابل ندارد. بسیاری از مادربردهای Mini-ITX از چندین درایو M.2 پشتیبانی می‌کنند.

به محل قرارگیری حافظه M.2 دقت کنید. فضای کم، به‌ویژه بین کیس و زیر مادربرد، ممکن است باعث گرم شدن بیش از حد درایو M.2 شود که عملکرد آن را تحت تأثیر قرار می‌دهد. حتماً سیستم خنک‌کنندگی مناسبی را برای آن در نظر بگیرید.

در همین رابطه بخوانید:

- حافظه اس اس دی (SSD) چیست؟ مقایسه انواع SSD
- اس اس دی چند گیگ بخریم؟ چه مقدار حافظه SSD برای لپ تاپ و دسکتاپ مناسب است؟

منبع تغذیه

برای انتخاب منبع تغذیه PSU باید ابتدا بررسی کنید که کیس شما از منبع تغذیه با اندازه کامل پشتیبانی می‌کند یا خیر. بسیاری از کیس‌ها با منابع تغذیه استاندارد سازگار هستند، اما اگر این‌طور نباشد، ممکن است نیاز به استفاده از PSU با فرم فاکتور SFX داشته باشید. این نوع منابع تغذیه طراحی فشرده‌تری دارند و انعطاف‌پذیری بیشتری برای جاگذاری در کیس‌های کوچک ارائه می‌دهند.

استفاده از منبع تغذیه ماژولار نیز می‌تواند گزینه مناسبی باشد. این نوع PSU به شما امکان می‌دهد فقط کابل‌هایی را که نیاز دارید، استفاده کنید، که باعث می‌شود فضای داخلی کیس مرتب‌تر شود و جریان هوا بهتر صورت گیرد. علاوه بر این می‌توانید از کابل‌های منبع تغذیه با طول سفارشی استفاده کنید که انعطاف بیشتری در مدیریت فضا به شما می‌دهد.

جمع‌بندی

انتخاب قطعات برای سیستم های با فرم فاکتور کوچک یا SFF چالش‌برانگیز است. زیرا فضای محدود کیس‌ها نیازمند توجه دقیق به ابعاد و ویژگی‌های قطعات است. برنامه SFF-Ready انویدیا با معرفی کارت‌های گرافیک و کیس‌های مخصوص، فرآیند انتخاب قطعات را ساده‌تر کرده و اطمینان می‌دهد که سیستم‌های کوچک می‌توانند بدون مشکل عملکرد مطلوبی داشته باشند..

انتخاب کیس مناسب یکی از مراحل مهم در ساخت یک سیستم SFF است، زیرا اندازه کیس تعیین‌کننده فضای داخلی و سازگاری با سایر قطعات است. علاوه بر عملکرد، ظاهر کیس نیز باید مورد توجه قرار گیرد، زیرا طراحی‌های متنوع و ویژگی‌هایی مانند پنجره برای مشاهده قطعات می‌تواند بر تجربه کاربری تأثیرگذار باشد. پس از انتخاب کیس، باید به مادربرد، خنک‌کننده، رم و فضای ذخیره‌سازی توجه کرد. در سیستم‌های SFF، استفاده از مادربردهای کوچک‌تر مانند Mini-ITX و مدیریت دقیق فضای داخل کیس برای نصب قطعات ضروری است.

برای انتخاب کارت گرافیک، باید ابعاد دقیق کارت‌ها و سازگاری آن‌ها با فضای کیس را در نظر گرفت. راهکارهای خنک‌کننده و مدیریت فضای داخلی می‌توانند به بهبود عملکرد و کاهش دما کمک کنند. در نهایت، انتخاب منابع تغذیه کوچک‌تر و منبع تغذیه ماژولار می‌تواند فضای داخلی را مرتب‌تر کند و به جریان هوای بهتر کمک نماید. با توجه به محدودیت‌های فضا، توجه به جزئیات و انتخاب قطعات مناسب برای سیستم‌های SFF بسیار مهم است تا بتوان حداکثر کارایی را از سیستم کوچک خود دریافت کرد.

پاسخ به پرسش های پرتکرار

چرا باید یک کامپیوتر SFF را به جای یک کامپیوتر با اندازه معمولی انتخاب کنم؟

اگر فضای محدودی دارید اما همچنان به یک دستگاه قدرتمند نیاز دارید، کامپیوترهای SFF گزینه مناسبی هستند. این کامپیوترها طراحی جمع‌وجور دارند بدون اینکه از عملکرد خود کاسته شود و برای استفاده‌های مختلف از جمله دفاتر خانگی تا مراکز سرگرمی مناسب هستند.

کامپیوترهای SFF چه مزایایی دارند؟

سیستم‌های SFF انعطاف‌پذیری زیادی ارائه می‌دهند و برای محیط‌های مختلف مناسب هستند. اندازه کوچک آن‌ها به شما این امکان را می‌دهد که در فضاهای محدود آن‌ها را جا دهید و معمولاً مصرف برق کمتری دارند. علاوه بر این، فضای کمتر آن‌ها باعث می‌شود که سیستم شما مرتب‌تر و بدون شلوغی باشد.

آیا اندازه کوچک بر عملکرد کامپیوترهای SFF تأثیر می‌گذارد؟

اندازه کوچک کامپیوترهای SFF لزوماً بر عملکرد آن‌ها تأثیر نمی‌گذارد. در واقع، پیشرفت‌های تکنولوژی به ما این امکان را داده است که اجزای قدرتمند را در طراحی‌های جمع‌وجور جای دهیم. کامپیوترهای SFF از مهندسی نوآورانه برای ارائه عملکرد بهینه در قالب کوچک استفاده می‌کنند.