درباره گرانی برق و تصمیم‌های سخت حین مهندسی اضطرار

به گزارش خبرگزاری مهر در شرایط بحرانی ناشی از ناترازی حامل‌های انرژی و کمبود آن، تصمیم دولت برای افزایش یکسان تعرفه برق مشترکان با انتقادات گسترده‌ای روبه‌رو شده است. کارشناسان تأکید دارند که این سیاست، به جای هدف‌گیری پرمصرف‌ها، فشار بیشتری بر اقشار کم‌مصرف و میان‌مصرف وارد کرده و عدالت اجتماعی را زیر سوال برده است.

ناترازی حامل‌های انرژی در بحبوحه بحران اقتصادی و شرایط بحرانی جنگ‌ها، دولت را با شرایط اضطراری روبه‌رو کرده است. اما تصمیم‌گیری شتاب‌زده برای افزایش قیمت برق، بدون یک نگاه جامع، می‌تواند تبعات سنگین‌تری به همراه داشته باشد. کارشناسان معتقدند؛ پیاده‌سازی الگویی غلط در زمینه افزایش یکسان پلکان‌های برق مشترکان اعم از کم‌مصرف، میان‌مصرف و پرمصرف معادل ۳۸ درصد هستیم که این مدل افزایش قیمت با وجود بهتر بودن از تثبیت قیمت پایین انرژی ولی ناقص است و منجر به تنبیه عموم مشترکان کم‌مصرف و میان‌مصرف و به نفع عده‌ای قلیل از مشترکان پرمصرف تمام شده و از هیچ منطق اقتصادی و عادلانه‌ای برخوردار نیست. در این شرایط «مهندسی اضطرار» به معنای ارائه راه‌حل‌های هدفمند و کاهش فشار بر اقشار ضعیف، می‌تواند جایگزین تصمیم‌گیری‌های یکباره و بی‌برنامه باشد. دولت باید با یک نگاه جامع، پرمصرف‌ها را هدف اصلی این گرانی قرار دهد. در همین راستا، اندیشکده بیان با انتشار بیانیه‌ای خطاب به رئیس‌جمهور، خواستار بازنگری در این سیاست و ارائه راهکارهایی مبتنی بر عدالت اجتماعی شده است.

نامۀ «اندیشکده بیان» در ارتباط با افزایش قیمت برق به رئیس‌جمهور

متن نامه: به نام خدا، جناب آقای دکتر پزشکیان رئیس‌جمهور محترم جمهوری اسلامی ایران سلام‌علیکم «امیرالمومنین (ع) در فرازی از نامه به مالک اشتر می‌فرمایند: «باید که محبوب‌ترین کارها در نزد تو، کارهایی باشد که با میانه‌روی سازگارتر بود و با عدالت دم‌سازتر و خشنودی مردم را درپی داشته باشد زیرا خشم توده‌های مردم، خشنودی خواص را زیر پای بسپرد و حال آن که خشم خواص اگر توده‌های مردم از تو خشنود باشند، ناچیز گردد. خواص و نزدیکان کسانی هستند که به هنگام فراخی و آسایش بر دوش والی باری گران‌اند و چون حادثه‌ای پیش آید کمتر از هر کس به یاری‌اش برخیزند و خوش ندارند که به انصاف درباره آنان قضاوت شود. اینان همه چیز را به اصرار از والی می‌طلبند و اگر عطایی یابند، کمتر از همه سپاس می‌گویند و اگر به آنان ندهند، دیرتر از دیگران پوزش می‌پذیرند. در برابر سختی‌های روزگار، شکیبایی‌شان بس اندک است. اما ستون دین و انبوهی مسلمانان و ساز و برگ در برابر دشمنان، عامه مردم هستند، پس، باید توجه تو به آنان بیشتر و میل تو به ایشان افزون‌تر باشد.»

احتراماً با توجه به صحبت‌های جنابعالی در دانشگاه صنعتی شریف مبنی بر اینکه «هرکسی مدعی است می‌توانیم بستر را برای او مهیا کنیم تا برای حل مشکلات راهکار ارائه دهد و کمک کند.» هم‌اکنون در شرایطی هستیم که با تصمیم دولت افزایش ۳۸ درصدی همه پلکان‌های برق مصرفی خانگی صورت پذیرفته و مجدداً خاموشی‌های برنامه‌ریزی شده برق خانگی آغاز شده است. پیش از این خاموشی‌ها سخنگوی محترم دولت در دانشگاه دکتر شریعتی چشم‌انداز تصمیمات آتی دولت را اینگونه تصویر کرده بود: «شاید مجبور شویم تصمیمات سخت‌تر از این هم بگیریم»؛ حال آنکه کشور نیازمند تصمیمات عاقلانه مبتنی بر منافع عموم مردم است و قطعاً این تصمیمات برای عموم مردم سخت نخواهد بود بلکه برای کسانی که پرمصرف هستند و دسترسی‌های خاص دارند، شاید مقداری سخت باشد.

بررسی‌های کارشناسی نشان می‌دهد ناترازی برق به دلیل مصرف غیربهینه و عدم سیگنال‌دهی مناسب قیمتی برق به وقوع پیوسته است که خود به یکی از مشکلات اصلی کشور تبدیل شده است. در این شرایط ضروری است که کاهش مصرف مشترکان پرمصرف در اولویت اصلاح مصرف برق خانگی قرار گیرد زیرا طبق اعلام سخنگوی صنعت برق کشور، مشترکان پرمصرف برق، ۲۰ برابر مشترکان معمولی، برق مصرف می‌کنند و نقشی در تولید و اشتغال کشور ندارند. بنابراین تمرکز بر اجرای تعرفه‌گذاری پلکانی صعودی برق پرمصرف‌های خانگی راهکاری عقلایی و اقتصادی و عادلانه است که به نفع عموم مردم و به ضرر پرمصرف‌ها است. این رویکردی است که در قوانین بالادستی این حوزه نظیر برنامه هفتم پیشرفت و قانون مانع‌زدایی از صنعت برق نیز پیش‌بینی شده و موردتاکید جنابعالی است. در این زمینه ضروری است در افزایش قیمت برق بین مشترکان پرمصرف، میان‌مصرف و کم‌مصرف چه در بخش افزایش تعرفه برق و چه میزان مطلق تعرفه برق همچنان تفاوت قائل شد. ولیکن شاهد پیاده‌سازی الگویی غلط در زمینه افزایش یکسان پلکان‌های برق مشترکان اعم از کم‌مصرف، میان‌مصرف و پرمصرف معادل ۳۸ درصد هستیم که این مدل افزایش قیمت با وجود بهتر بودن از تثبیت قیمت پایین انرژی ولی ناقص است و منجر به تنبیه عموم مشترکان کم‌مصرف و میان‌مصرف و به نفع عده‌ای قلیل از مشترکان پرمصرف تمام شده و از هیچ منطق اقتصادی و عادلانه‌ای برخوردار نیست.

در این راستا ضروری است اعمال افزایش یکسان ۳۸ درصدی تعرفه برق همه پلکان‌های مصرفی اصلاح گردد به نحوی که قیمت برق مشترکان کم‌مصرف (مصرف کمتر از الگو) افزایش قیمت پیدا نکند؛ مشترکان میان‌مصرف (اولین پله بعد از الگو) کمتر از ۳۸ درصد افزایش قیمت یابد و قیمت برق مشترکان پرمصرف به میزان بیش از ۳۸ درصد به صورت صعودی متناسب با مصرف افزایش یابد به نحوی که فروش برق به مشترکان خانگی منطبق بر قانون مانع‌زدایی از صنعت برق باشد. خاطرنشان می‌گردد اجرای این مدل در دو سال گذشته باعث شد تا بدون ایجاد فشار بر عموم مردم و ایجاد نارضایتی عمومی، مصرف خانگی برای اولین بار معادل ۸.۵ درصد کاهش یابد. در پایان به استحضار می‌رساند که اگر در کشور تصمیماتی اتخاذ شود که ماحصل مهندسی اضطرار و موجب نارضایتی مردم گردد، بر خلاف فرمایش امیرالمومنین (ع) در صدر این نامه است. این اندیشکده آمادگی دارد تا در سایر موارد ناترازی انرژی نیز پیشنهادهای مربوطه را که هیچ کدام برای عموم مردم سخت نیست و مبتنی بر منافع عمومی است؛ ارائه نماید. گفتنی است که از ابتدای مهرماه طی تصویب دولت نرخ تأمین برق در سال ۱۴۰۳، ۷۵۴ تومان شده است و این نرخ سال پیش ۵۴۷ تومان بوده است. به طور کلی قیمت برق برای هر یک از مشترکان، افزایش ۳۸ درصدی پیدا کرده است. البته این ۳۸ درصد، حداقل افزایش قیمت برق بوده و برای دیگر مشترکان، مقدار افزایش با توجه به تعرفه‌گذاری پلکانی، بیشتر است.