سال۲۰۲۴ را می‌توانیم سال آگاهی بیشتر انسان از جهان هستی بنامیم. هرچند دانشمندان همیشه در حال یادگیری هستند و علم همواره ناتمام است، اما مروری بر اکتشافات علمی ۲۰۲۴ نشان می‌دهد که تا به اینجا می‌توانیم لقب هیجان‌انگیزترین و افشاگرانه‌ترین‌ها را به کشفیات امسال بدهیم.

با این اکتشافات اکنون گامی کوچک در فهم بیشتر علمی ما برداشته شده است.

اقیانوس‌های پنهان در منظومه‌ شمسی بیرونی

سال‌ها تصور بر این بود که اقیانوس‌ها فقط روی زمین هستند. دانشمندان، اما معتقد بودند در کهکشان هم آب هست و هم اقیانوس. امروزه دانشمندان به یافتن شواهد قانع‌کننده برای وجود اقیانوس‌ها در منظومه‌ شمسی بیرونی ادامه می‌دهند.

در فوریه۲۰۲۴ اخترشناسان اعلام کردند که شواهدی از وجود یک اقیانوس پنهان در قمر میماس زحل یافته‌اند. سپس در اکتبر داده‌های قانع‌کننده‌ای برای وجود یک اقیانوس دیگر درون قمر میراندا، متعلق به اورانوس ارائه کردند. یافتن این شواهد اهمیت بسیاری دارد چون حالا مکان‌های بیشتری برای جست‌وجوی حیات در همسایگی کیهانی خود داریم؛ مکان‌هایی که دانشمندان حتی خوابش را هم نمی‌دیدند.

شباهت مغز مگس میوه با انسان

احتمالا تاکنون به مگس میوه‌ کوچک و گاهی اوقات آزاردهنده فکر نکرده‌اید. اما این حشره با مغز کوچکش بسیاری از فرآیندهای عصبی اساسی مشابه با مغز انسان را انجام می‌دهد؛ چه در جست‌وجوی غذا باشد و چه در حال برقراری ارتباط با مگس دیگری.

در اکتبر نقشه‌ کاملی از مغز یک مگس میوه‌ بالغ تهیه شد که شامل ۵۰میلیون اتصال میان حدود ۱۴۰هزار نورون مجزا بود. مغز مگس میوه به‌مراتب ساده‌تر از مغز انسان است، اما این نقشه سرنخ‌هایی فراهم می‌کند که می‌تواند به دانشمندان علوم اعصاب کمک کند تا بفهمند چه چیزی ما را به آنچه هستیم تبدیل می‌کند.

انسان‌، جهشی پیر می‌شود

شاید تصور کنید که روند پیری روزبه‌روز رخ می‌دهد، اما دانشمندان درماه آگوست کشف کردند که بدن انسان ظاهرا ۲ جهش سریع پیری را تجربه می‌کند؛ یک‌بار حدود ۴۴سالگی و بار دیگر در ۶۰ سالگی. دانشمندان با مطالعات زیاد روی افراد، تغییر موجودی مواد شیمیایی و میکروبی بدن را در سنین مختلف ردیابی کردند.

به دلایلی که برای دانشمندان هنوز مشخص نیست به‌نظر می‌رسد هم زنان و هم مردان اواسط ۴۰ و ۶۰ سالگی زندگی‌شان دچار یک تغییر عمده می‌شوند. این واقعیت که ما به‌صورت جهشی پیر می‌شویم همچنان شگفت‌انگیز و کاملا غیرمنتظره است.

گشایش گنجینه‌ای کیهانی

تمام عناصری که سیارات و هر چیز دیگری را در این میان تشکیل می‌دهند از مرگ بی‌شمار ستاره‌های باستانی سرچشمه گرفته‌اند. دانشمندان حالا در آستانه‌ کشف این هستند که دقیقا این مواد ستاره‌ای از کجا آمده‌اند و این همه به لطف مأموریت OSIRIS-REx ناساست که نمونه‌هایی از سیارک‌ها را جمع کرده است.

امسال دانشمندان با نگاه به این نمونه‌ها شگفت‌زده شدند. خورشید از مرگ چندین ستاره، از انفجار ستاره‌های کم‌جرم گرفته تا ستارگانی که به‌عنوان ابرنواخترهای قدرتمند به‌وجود آمده‌اند؛ مولکول‌های عجیب در نمونه نشان می‌دهند که این ماده از یک دنیای ژئولوژیکی فعال که تخریب شده است، آمده و مجموعه‌ای از ترکیبات پیش‌زیستی، ازجمله انواع اسیدهای آمینه در این سیارک اولیه یافت شده است.

کشف راز پروتئین‌ها با هوش مصنوعی

امسال مشخص شد که هوش مصنوعی به کشف چگونگی کارکرد زندگی کمک خواهد کرد. در ‌ماه اکتبر جایزه نوبل شیمی به پژوهشگرانی اهدا شد که در مطالعه پروتئین‌ها فعالیت داشتند. درک نحوه‌ عملکرد پروتئین‌ها یعنی می‌توان فهمید بیماری‌هایی مانند مالاریا و پارکینسون چگونه گسترش می‌یابند و سپس راه‌هایی برای متوقف کردن آنها شناسایی کرد.

این هوش مصنوعی با کارایی بالا توانست ساختار تقریبا تمامی ۲۰۰میلیون پروتئینی را که دانشمندان تاکنون شناسایی کرده‌اند، پیش‌بینی کند. حالا دانشمندان ابزاری دارند که می‌تواند به‌سرعت و با دقت مشخص کند چه نوع پروتئین‌هایی در واکنش‌های شیمیایی مختلف یا شرایط اولیه خاص درگیر خواهند بود یا ایجاد خواهند شد.

منبع: همشهری آنلاین