غروب یک صدای جادویی

به گزارش گروه آنلاین روزنامه دنیای اقتصاد؛ شوکت علو مشهور به ژاله علو سال ۱۳۰۶ در محله سنگلج متولد شد. خانواده‌اش به فعالیت‌های فرهنگی به‌شدت علاقه‌مند بودند؛ از جمله پدر ارتشی‌اش برای او مدام شعرهای حافظ و سعدی و فردوسی را می‌خواند و مدام تشویقش می‌کرد با ادبیات ارتباط بگیرد. علو درس و مشق را در دبستان «نواختران» در خیابان شاهپور آغاز کرد و دوره متوسطه را در مدرسه «خسرو خاور» گذراند. او بعدها به دانشسرای مقدماتی رفت و به دلیل علاقه‌اش به کار هنری در هنرستان هنرپیشگی به تحصیل ادامه داد و نزد استادان بزرگ آن دوران آموزش دید.

علو در ادامه با چهره‌هایی همچون محمد نوری، معز دیوان‌فکری و ... آشنا شد و نخستین حضورش روی صحنه تئاتر را تجربه کرد. این هنرمند از سال ۲۷ به طور جدی‌تری کارش را در رادیو شروع کرد، اولین نمایش رادیویی‌اش با پرویز خطیبی روی آنتن رفت و سپس با برنامه‌هایی مانند «داستان شب» کارش رونق گرفت و در آثار زیادی حضور پیدا کرد.

او در سال ۱۳۲۷ در «طوفان زندگی» به کارگردانی علی دریابیگی، به ایفای نقش پرداخت و پس از بازی در «زندانی امیر» و «واریته بهاری» وارد عرصه تئاتر شد و نخستین اجرای خود را در سال ۱۳۲۸، در یکی از نمایش‌های هنریک استپانیان به نام «ماری مادلن» در تئاتر فردوسی تجربه کرد و پس از آن فعالیت گسترده‌ای روی صحنه داشت. آخرین اجرای تئاتر خود را در سال ۱۳۳۷ و در نمایشی به نام «توپاز»، به کارگردانی نصرت‌الله محتشم، انجام داد.

علو به پیشنهاد اسماعیل کوشان، نقش اول فیلم «افسونگر» را با آنکه نقش منفی بود، پذیرفت و تا اواخر دهه سی ایفاگر نقش‌های اصلی بود اما به‌تدریج به شمایل مادر در سینمای ایران بدل شد. او بعدها در سینما و تلویزیون در مجموعه‌های بسیاری همچون «امیرکبیر»، «وزیر مختار»، «باغ گیلاس»، «آوای فاخته»، «مسافر ری»، «مشق عشق»، «روز رفتن»، «ساعت شنی»، «شیخ بهایی»، «مختارنامه» و... بازی کرد اما بازی‌هایش در مجموعه «روزی روزگاری» و فیلم سینمایی «مهمان مامان» در ذهن تماشاگران بیشتر مانده است.

یکی از خاطره‌انگیزترین فعالیت‌های زندگی ژاله علو مربوط به دوبله کارتون‌ها و انیمیشن‌های خارجی است که هر یک به خاطر ویژگی‌های خاص صدای او تاثیری عمیق بر ذهن مخاطبان ایرانی داشته‌اند. شخصیت‌هایی که جایشان حرف زده با صدای او عمق و اصالت خاصی پیدا کردند و توانستند به خاطرات شیرین چند نسل‌ تبدیل شوند.

علو در سال ۱۳۸۹ هنگامی که به عنوان هنرمند برگزیده هشتمین همایش چهره‌های ماندگار کشور معرفی شد، درباره فعالیت‌هایش گفته بود: من خیلی بزرگ نیستم ولی یک سری چیزها را طی زمان آموختم. به نظرم اگر شما خیر همه را بخواهید، خودتان هم در خیر خواهید بود و اگر سلامتی همه را بخواهید خودتان هم در سلامت‌اید.

زنده‌یاد جمشید مشایخی، بازیگر قدیمی، در جشن ۹۰سالگی ژاله علو گفته بود: در دهه ۲۰ و روزگاری که تلویزیون نبود و رادیو گوش می‌دادند، ژاله علو روزهای جمعه سر ظهر تئاتر رادیویی اجرا می‌کرد و نقش مهمی داشت. او از ابتدا زیبا بود، اما به دلیل هنری که داشت سال‌ها گذشت و زیباتر شد.

زندگی و کارنامه پروپیمان ژاله علو دیروز در ۹۷سالگی در حالی پایان گرفت که در همه این سال‌ها او اسیر هیچ حاشیه‌ای نشد و همواره با سیمای واقعی یک هنرمند در ذهن جامعه ایران باقی ماند.