صنایع جهان در فاز پارادوکسیکال

شواهد جدیدترین گزارش یونیدو نشان می‌دهد رشد تولید در چین آهسته‌‌‌آهسته رو به کاهش است و همزمان، آهنگ رشد صنایع مختلف نزولی می‌شود. برای نمونه در حالی که در فصول مشابه سال گذشته وضعیت بسیاری از صنایع مهم نظیر خودرو و قطعه یا فلزات اساسی بسیار مثبت بود و از ۲۴رشته‌‌‌فعالیت مختلف، عمده صنایع رشد مثبت داشتند، در فصل سوم ۲۰۲۴، ۱۰رشته فعالیت مختلف رشد صفر یا منفی را تجربه‌‌‌ کرده‌‌‌اند. برنده بزرگ این فصل، صنعت دارو و سپس صنعت کامپیوتر بوده، در حالی که نرخ رشد صنایع با فناوری بالا و های‌تک با افت بسیار به یک‌درصد تنزل پیدا کرده است.

در سه‌‌‌ماهه سوم سال ۲۰۲۴، فعالیت‌‌‌های تولیدی در مناطق مختلف جهان نرخ‌های رشد متنوعی را نسبت به سه‌‌‌ماهه قبلی نشان داد. آمریکای لاتین و کارائیب با رشد ۱.۷درصدی پیشتاز بودند که این اولین نتیجه مثبت این بخش از جهان از سه‌ماهه دوم سال ۲۰۲۲ به شمار می‌رود. بخش تولید چین همچنان پویا باقی مانده و افزایشی به میزان ۱.۱‌درصد را ثبت کرده است. علاوه بر این، داده‌‌‌های محدود از آفریقا حاکی از رشد متوسط ۰.۶درصدی صنعت به صورت فصلی در این بخش از جهان است. در مقابل، آمریکای شمالی و اروپا در این دوره کاهش تولید را تجربه کردند. نتیجه قابل‌توجه برای آمریکای لاتین و کارائیب در این سه‌‌‌ماهه ناشی از عملکرد قوی بزرگ‌ترین تولیدکنندگان این منطقه، یعنی آرژانتین، برزیل و مکزیک بود. با این حال، هنوز مشخص نیست که آیا این رشد نشان‌‌‌دهنده بهبودی پایدار پس از دوره‌‌‌ای طولانی از کاهش تدریجی است یا خیر. در آسیا و اقیانوسیه به عنوان موتور تولید جهان، وضعیت به شکل دیگری است. این منطقه (به‌جز چین) به طور تاریخی و معمول در دوره‌‌‌های اخیر نرخ‌های رشد فصلی ثابتی را تجربه کرده است. با این حال، این منطقه در فصل اول و دوم سال ۲۰۲۴ روندهای متضادی را در بخش صنعت به ثبت رسانده است: کاهش قابل‌توجه تولید در سه‌ماهه اول و سپس افزایش قابل‌توجه‌‌‌تر عملکرد صنایع در سه‌ماه دوم از شرایطی پارادوکسیکال در این منطقه حکایت دارد. البته در سه‌‌‌ماهه سوم سال ۲۰۲۴، این منطقه تنها رشد اندکی معادل ۰.۲درصد را ثبت کرد که نشان‌‌‌دهنده نوسانات فعالیت‌‌‌های تولیدی در اقتصادهای آن است.

هند و تایوان با افزایش قابل‌توجه تولید مواجه شدند، در حالی که تولید در ژاپن، جمهوری کره و ترکیه کاهش یافت. داده‌‌‌های محدود درباره آفریقا نشان می‌دهد که در سه‌‌‌ماهه سوم سال ۲۰۲۴، تولید صنعتی با رشد ۰.۶درصدی افزایش یافته است. با این حال، الگوهای رشد در اقتصادهای کشورهای آفریقایی به طور قابل‌توجهی متفاوت بود. به‌عنوان مثال، نیجریه، آفریقای جنوبی و توگو شاهد رشد تولید با مقادیر متفاوتی بودند، در حالی که بخش تولید در بوروندی، رواندا و سنگال کاهش قابل‌توجهی را تجربه کرد. در سه‌‌‌ماهه سوم سال ۲۰۲۴، تولید صنعتی در آمریکای شمالی و اروپا کاهش یافت و به ترتیب کاهش‌‌‌ ۰.۲درصدی و ۰.۵درصدی را ثبت کرد. کاهش تولید در آمریکای شمالی عمدتا ناشی از کاهش تولید در ایالات‌متحده (منفی ۰.۲درصد) و کانادا (منفی۱.۶درصد) بود، در حالی که عملکرد اروپا بیشتر تحت‌تاثیر روندهای سطح کشور قرار داشت. داده‌‌‌های اخیر موید آن بوده است که بخش تولید اروپا همچنان در مسیری ناپایدار قرار دارد و با چالش‌‌‌هایی مانند قیمت‌های بالا و تقاضای ضعیف مصرف‌کننده مواجه است. در میان تولیدکنندگان بزرگ این منطقه، کشورهایی مانند فرانسه (صفردرصد)، آلمان (منفی۱.۸درصد)، ایتالیا (منفی۱.۳درصد) و سوئیس (منفی۱.۲درصد) با رکود یا کاهش مواجه شدند. در مقابل، تولید در اتریش، روسیه و سوئد رشد داشت؛ هرچند با نرخ‌های متفاوت.

در ادامه به بررسی تولید صنعتی در سه‌گروه اقتصادهای صنعتی، اقتصادهای در حال صنعتی‌‌‌شدن و اقتصارهای صنعتی نوظهور خواهیم پرداخت.

اقتصادهای صنعتی

در سه‌‌‌ماهه سوم سال ۲۰۲۴، بخش تولید در اقتصادهای صنعتی به روند مثبت ولی ناپایداری ادامه داد و موجب افزایش ۰.۳درصدی در تولید شد که پس از رشد قوی یک‌درصدی در سه‌‌‌ماهه قبلی به دست آمد. تحلیل دقیق‌‌‌تر نشان می‌دهد که الگوهای رشد در این اقتصادها متنوع است. به‌عنوان مثال، آرژانتین، بلژیک، مالزی و سنگاپور رشد فصلی بیش از ۲‌درصد را تجربه کردند. در مقابل، تولید صنعتی در کشورهایی مانند کانادا، آلمان و ایرلند نسبت به سه‌ماهه دوم سال ۲۰۲۴ کاهش یافت. داده‌‌‌های تفکیکی نشان‌‌‌دهنده عملکرد ناپایدار اقتصادهای صنعتی با درآمد بالا در چند فصل اخیر است که موجب کاهش ۰.۳درصدی در تولید در سه‌‌‌ماهه جاری شد. عملکرد این گروه از اقتصادها به طور قابل‌توجهی متفاوت بود و شامل کشورهای موفقی مانند کرواسی، سنگاپور و تایوان و همچنین نتایج ضعیف‌‌‌تری از استرالیا، آلمان و جمهوری کره می‌شود. در مقابل، چین و گروه کشورهای صنعتی با درآمد متوسط (به‌جز چین) به ترتیب افزایش تولید ۱.۱درصدی و ۰.۸درصد را ثبت کردند. سایر کشورهای با عملکرد بالا در این گروه شامل برزیل، مالزی و مکزیک بودند، در حالی که کلمبیا، فیلیپین و تایلند از معدود کشورهایی بودند که کاهش تولید را تجربه کردند.

اقتصادهای در حال صنعتی‌‌‌شدن

این گروه سهم نسبتا کوچکی از تولید صنعتی جهانی را تشکیل می‌دهد و تنها ۷‌درصد از کل تولید را به خود اختصاص داده است. با وجود تنوع این کشورها، آنها می‌‌‌توانند از تقویت بخش تولید خود و انتقال به صنایع با بهره‌‌‌وری و شدت فناوری بالاتر بهره‌‌‌مند شوند. در سال‌های اخیر، سطح تولید این گروه به‌تدریج افزایش یافته و در سه‌‌‌ماهه سوم سال ۲۰۲۴، رشد تولید فصلی ۰.۵درصدی را ثبت کرد که با نرخ رشد مشاهده‌شده در اقتصادهای صنعتی قابل مقایسه است. به طور کلی، افزایش پویایی اقتصادهای در حال صنعتی شدن در زمان اخیر نشان می‌دهد که ممکن است فرآیند همگرایی در حال وقوع باشد.

اقتصادهای صنعتی نوظهور

اقتصادهای صنعتی نوظهور گروه خاصی از کشورهای با درآمد پایین و متوسط هستند که بخش‌‌‌های تولیدی آنها در سال‌های اخیر پویایی قابل‌توجهی را نشان داده است. این گروه شامل چند اقتصاد صنعتی و همچنین اقتصادهای در حال صنعتی شدن است که با وجود اینکه هنوز در مراحل ابتدایی توسعه صنعتی قرار دارند، اخیرا رشد قوی در تولید صنعتی را تجربه کرده‌‌‌اند. تولید صنعتی این گروه عملکرد نسبتا قوی را نشان داده و به طور قابل‌توجهی از میانگین جهانی و همچنین میانگین‌‌‌های کشورهای صنعتی و در حال صنعتی شدن فراتر رفته است.

در پنج‌فصل گذشته، این تولید به طور مداوم بیش از یک‌‌درصد به صورت فصلی افزایش یافته است که شامل نرخ رشد ۱.۱درصدی در سه‌‌‌ماهه جاری می‌شود.

به طور کلی، گزارش‌‌‌ها حاکی از آن است که فعالیت‌‌‌های تولیدی جهانی با نوسانات همراه بوده و روندهای متفاوتی را نشان می‌دهد که نیازمند بررسی دقیق‌‌‌تر برای پیش‌بینی آینده اقتصادی است.

در ادامه نگاهی اجمالی به نرخ‌های رشد تخمینی تولید به تفکیک هر یک از صنایع تولیدی در قالب دو گروه کشورهای صنعتی و در حال صنعتی‌‌‌شدن می‌‌‌اندازیم.

عملکرد صنایع در گروه‌‌‌های مختلف کشورها متفاوت بود. اقتصادهای در حال صنعتی‌‌‌شدن، عملکرد متنوعی را در صنایع نشان دادند. تمامی بخش‌‌‌های با فناوری بالا رشد کردند، در حالی که صنایع با فناوری پایین، به‌‌‌ویژه فلزات پایه و محصولات معدنی غیر‌فلزی، کاهش‌‌‌های قابل‌توجهی را تجربه کردند. در فصل سوم ۲۰۲۴، بخش داروها بیشترین رشد را در کشورهای صنعتی داشت، در حالی که بخش معدنی غیرفلزی، مانند فصل پیشین، بیشترین کاهش را در نرخ تولید به خود اختصاص داد. لازم به ذکر است که اگرچه بخش داروها در زمان‌‌‌های اخیر نوسانات قابل‌توجهی را تجربه کرده، اما این صنعت نشان‌‌‌دهنده تاب‌‌‌آوری بوده و در دو فصل متوالی، رشد بیش از ۲‌درصد را ثبت کرده است. دو تولیدکننده بزرگ، ایالات‌متحده و چین، از عوامل اصلی این رشد بودند.

در ارتباط با کشورهای در حال صنعتی‌‌‌شدن در فصل سوم ۲۰۲۴، بیشترین و کمترین رشد به‌‌‌ترتیب مربوط به بخش‌‌‌های مبلمان (۱.۳درصد) و محصولات فلزی (منفی۲.۷درصد) بود.