چه گلی می‌خواهید بر سر سینما بزنید؟!

در پی این انتخاب، امیر اثباتی، طراح پیشکسوت صحنه و دکور سینما، یادداشتی سرگشاده‌ برای کمال تبریزی نوشت. در نامه اثباتی آمده است: آقای کمال تبریزی سلام. اجازه بدهید بابت انتصابتان در شورای بازبینی فیلم - فعلا - به شما تبریک نگویم. قطعا شما طی سی‌چهل سال گذشته بیشتر از بقیه همکارانتان در این شورا زخم‌خورده تصمیمات اعضای شورای بازبینی فیلم یا همان «پروانه نمایش» بوده‌اید. شما را می‌شود در زمره یکی از رکوردداران فیلم‌های توقیفی و «اصلاح‌شده»! به حساب آورد. واقعا کنجکاوم بدانم قرار است به سهم خود در این شورا چه گلی بر سر سینمای ایران و همکاران فیلم‌سازتان بزنید. قرار است باز هم - این بار با مشارکت شما - به روال سابق، هرچند وقت یک ‌بار فیلم‌ها را دراز کنید و «اصلاحیه» بدهید و رای‌ بگیرید و با سهمیه یک‌نهم خود از ترکیب شورای ۹نفره، سرنوشت محصول فعالیت گروهی از سینماگران را در یک فیلم رقم بزنید؟

بله، روال کار همین است و - چون عادت کرده‌ایم - گمان می‌کنیم جز این نمی‌تواند باشد. در‌حالی‌که «حق آزادی بیان» حکایت دیگری می‌کند. لابد می‌گویید که فلانی دلش خوش است و… خیال می‌کند اینجا سوئیس است و… در قانون اساسی هم نوشته شده همه آزادند اما در چارچوب قانون و مقررات و… بالاخره باید ضوابطی باشد و…

چون شما را تا حدودی می‌شناسم؛ مطمئن نیستم ولی فرض کنیم همین‌ها را بگویید، در این صورت از خود شما - که قبلا بارها پیهِ این شورا به تنتان خورده - می‌پرسم: آیا واقعا ضوابطی وجود دارد که به آن استناد کنید؟ این ضوابط مکتوب است؟ جایی منتشر شده؟ شما این ضوابط را قبول دارید؟ قصد دارید ضوابطی تعیین کنید؟ منتشرش هم می‌کنید؟ ابلاغ می‌کنید یا نظر افکار عمومی و صاحب‌نظران را هم لحاظ خواهید کرد؟ با چه سازوکاری؟ … و اصلا اگر بقیه همکارانتان در شورا، یا اکثریتی از آنان، بخواهند یا ناچار باشند همچنان به روال سابق عمل کنند، شما هم همراهی خواهید کرد و آیا همچنان اصلاحات و نظرات شورا را به صورت «شفاهی» با فیلم‌سازان در میان می‌گذارید و ابلاغ می‌کنید و مدرک در اختیار کسی نمی‌گذارید؟

راستی اطلاع دارید که نظر خانه سینما در مورد ماهیت و کارکرد این شورا در شرایط کنونی چیست؟ بله، باید از مدیرعامل خانه سینما بپرسم که اتفاقا در ترکیب همین شورا حضور دارد. اگر اشتباه نکنم آخرین بار رئیس هیات‌مدیره خانه سینما مخالفت خانه را با تصویب آیین‌نامه‌های مربوط به شوراهای صدور پروانه ساخت و پروانه نمایش، در شورای انقلاب فرهنگی و بدون نظرخواهی و مشارکت نهادهای صنفی سینماگران، رسما اعلام کرده بود. بگذریم.

شاید چون واقعا دلم خوش است! انتظار داشتم اولین تغییر و اصلاح جدی در مقررات حاکم بر سینمای ایران، حذف «پروانه ساخت» باشد و جایگزینی آن با سازوکاری حداقلی و تسهیلگر برای هماهنگی‌های اداری و اجرایی و اساسا شرط ارائه فیلم‌نامه برداشته شود؛ همان‌طور که در زمان مدیریت مرحوم سیف‌الله داد عمل می‌شد. واقعا درک این مفهوم که هیچ هنرمندی لازم نیست برای خلق اثر هنری از کسی «اجازه» بگیرد، این‌قدر دشوار است؟ حضور نمایندگان خانه سینما در این شورا به معنای تایید آن نیست؟ احتمال سخت‌گیری کمتر و حمایت از سینماگران - با وجود اکثریت آرای اعضای غیرعضو خانه سینمادر شورا - توجیه قابل‌قبولی است؟ (… از اصل مطلب که «پروانه نمایش» است دور افتادم!)

آقای کمال تبریزی، امیدوارم در طرح این مسائل و پرسش‌ها عجله کرده باشم و شما خودتان از لحظه‌ای که این مسوولیت را پذیرفتید به پاسخ‌های احتمالی اندیشیده باشید. حتما همین‌طور است و امیدوارم در اولین فرصت من و سینماگران دیگری را هم که دغدغه‌هایی مشابه دارند، شفاف و صریح در جریان رویکرد جدید شورا و نظرات خود قرار دهید. انتظار گزافی نیست.

با آرزوی موفقیت/ امیر اثباتی، ۵ دی