بررسی مادربرد ایسوس ROG STRIX Z890-E GAMING WIFI به همراه پردازنده Core Ultra 9 285K؛ یک ترکیب برنده [تماشا کنید]

چندی پیش مادربرد ASUS ROG Strix Z890-E Gaming را به عنوان اولین محصول پشتیبانی کننده از پردازنده‌های نسل پانزدهم اینتل مورد بررسی اجمالی قرار دادیم و شما را با مشخصات ظاهری آن آشنا کردیم. اکنون با در اختیار داشتن پردازنده Core Ultra 9 285K از خانواده Arrow Lake زمان آن رسیده که کارایی و عملکرد مادربرد ROG Strix Z890-E Gaming را در کنار این پردازنده ارزیابی کنیم. در ادامه این مطلب توجه شما را به بنچمارک‌های مختلف به عمل آمده جلب می‌کنیم.

چندی پیش مادربرد ASUS ROG Strix Z890-E Gaming را به عنوان اولین محصول پشتیبانی کننده از پردازنده‌های نسل پانزدهم اینتل مورد بررسی اجمالی قرار دادیم و شما را با مشخصات ظاهری آن آشنا کردیم. اکنون با در اختیار داشتن پردازنده Core Ultra 9 285K از خانواده Arrow Lake زمان آن رسیده که کارایی و عملکرد مادربرد ROG Strix Z890-E Gaming را در کنار این پردازنده ارزیابی کنیم. در ادامه این مطلب توجه شما را به بنچمارک‌های مختلف به عمل آمده جلب می‌کنیم.

مقدمه و ویدئو

دانلود و مشاهده در یوتیوب شهر سخت‌افزار

دانلود و مشاهده در آپارات شهر سخت‌افزار

همانطور که این چند روز در صدر اخبار دنیای سخت‌افزار مشاهده کردید، نسل جدید مادربردهای اینتل از سری Z890 برای پردارزنده‌های نسل پانزدهم این شرکت با نام Core Ultra 200S یا سری Arrow-Lake عرضه شده است. در نظر داشته باشید که در خصوص این ترکیب مادربرد و پردازنده، تا دو هفته دیگر محدودیت نشرِ نتایج تست و بررسی کارایی این پردازنده نیز برداشته می‌شود و می‌توانید توانایی مادربردهای Z890 در کنارِ پردازنده‌های مختلف Intel Core Ultra 200S را مشاهده کنید.

به صورت کلی در مادربردهای Z890 چند تغییر اساسی دیده می‌شود که اصلی‌ترین آن تغییر سوکت پردازنده از LGA1700 به LGA1851 است. همانطور که مشخص است با تغییر سوکت پردازنده به LGA1851، پشتیبانی از پردازنده‌های نسل قبل در مادربردهای Z890 انجام نمی‌شود و پین‌های سوکت از نظر انتقال توان و داده متفاوت از مادربردهای Z790 و Z690 با سوکت LGA1700 هستند. با این اوصاف از پردازنده‌های نسل‌های 12، 13 و 14 نمی‌توان روی مادربردهای Z890 استفاده کرد.

اما در چیپست Z890 نیز تغییرات مهمی از جمله تغییر تعداد خطوط PCIe پشتیبانی شده به 24 خط PCIe Gen4 دیده می‌شود که می‌تواند پشتیبانی بهتر از درایوهای ذخیره‌ساز و کارت‌های افزودنی را فراهم کند.

برای اطلاعات بیشتر پیشنهاد می‌کنیم در این زمینه مقاله نگاه نزدیک شهر‌سخت‌افزار به چیپست Z890 و سوکت LGA 1851 را مطالعه بفرمایید.

ایسوس بر اساس چیپست Z890 اینتل هفده مادربرد از سری‌های مختلف مانند Maximus، Strix، TUF، Prime و ... را معرفی کرده است. همانطور که بالاتر نیز اشاره شد، در این مطلب قصد داریم با هم نگاهی نزدیک به مادربرد Strix Z890-E Gaming WiFi داشته باشیم.

مادربردهای سری Strix در واقع نسخه‌های ارزان‌تر مادربردهای لاین حرفه‌ای ROG مانند Maximus هستند که از طراحی گیمرپسند، امکانات متنوع و قیمتی پایین‌تر برخوردارند. به عنوان مثال در مادربرد Strix Z890-E Gaming WiFi شاهد تعبیه سوییچ‌های کاربردی روی مادربرد به همراه سون سگمنت‌های دیباگر هستیم که برای عیب‌یابی و اورکلاک بسیار کاربردی هستند.

همچنین مادربرد Strix Z890-E Gaming WiFi از نظر درگاه‌های ارتباطی نیز بسیار غنی بوده و دارای دو درگاه Thunderbolt 4.0، دوازده درگاه USB 3.2 به همراه شبکه سیمی 5 گیگابیتی و بی‌سیم Wi-Fi 7 است.

پردازنده‌ای که در این بررسی در اختیار داریم مدل Core Ultra 9 285K از سری Arrow Lake اینتل است که قدرتمندترین عضو این خانواده برای سیستم‌های رومیزی (Desktop) و از رده مصرف‌کننده (Consumer Level) به حساب می‌آید. این پردازنده با داشتن 24 هسته و 24 رشته پردازشی و قیمت حدود 600 دلاری خود یک محصول رده‌بالاست که برای عملکرد‌های پردازشی سنگین می‌تواند مورد استفاده قرار گیرد.

مادربرد ایسوس Strix Z890-E Gaming WiFi از سوی شرکت الماس رایان ایرانیان جهت بررسی در اختیار شهر سخت‌افزار قرار گرفته و در بازار ایران با قیمت حدودی 39 میلیون تومان و گارانتی سه ساله الماس رایان در بازار کشور عرضه می‌شود.

پیشنهاد می‌کنیم برای آشنایی بیشتر با مشخصات پردازنده Intel Core Ultra 9 285K و سایر مدل‌های سری Arrow-Lake حتماً نگاهی به این مقاله بیندازید.

بسته‌بندی و محتویات جعبه مادربرد

بسته‌بندی و محتویات جعبه مادربرد

تم مشکی و قرمز محصولات ROG را به همراه تصویری از مادربرد Strix Z890-E Gaming WiFi بر روی جعبه مشاهده می‌کنید.

در پشت جعبه اطلاعات بیشتری از محصول مانند درگاه‌های خروجی پنل پشتی و کانکتورهای سطح مادربرد به همراه برخی از ویژگی‌های خاص مادربرد Strix Z890-E Gaming WiFi درج شده است.

درون جعبه به غیر از مادربرد Strix Z890-E Gaming WiFi می‌توان دو عدد کابل ساتا، یک پد حرارتی، گیره و اسلاید برای حافظه M2، آنتن شبکه بی‌سیم، استیکر و جاکلیدی مخصوص ROG را یافت که برای اسمبل یک سیستم جدید ضروری به نظر می‌رسد.

نمای ظاهری و مشخصات فنی مادربرد

نمای ظاهری و مشخصات فنی مادربرد ROG Strix Z890-E Gaming

پیش از هر موضوعی شاید بهتر باشد با هم نگاهی به مشخصات فنی این مادربرد که در وبسایت رسمی ایسوس آمده بیندازیم:

از نظر طراحی ظاهری مهم‌ترین تغییری که مشاهده می‌شود افزایش حجم و تعداد هیتسینک‌هاست.

هیتسینک مدار رگولاتور ولتاژ، به دلیل گستردگی کامپوننت‌ها، سوکت پردازنده را احاطه کرده‌اند و هیتسینک‌های حافظه‌های M2 که از رابط PCIe 5.0 برخورداردند بزرگتر شده تا کارایی بهتری برای دفع گرما داشته باشند.

مدار چاپی (PCB) مادربرد Strix Z890-E Gaming WiFi از نوع هشت لایه بوده و ابعاد آن به ترتیب طول و عرض برابر با 30.5 در 24.4 سانتی‌متر است که تحت استاندارد ATX قرار می‌گیرد. نشان معروف جمهوری گیمرها نیز در پشت مدار چاپی نقش بسته است.

علاوه بر سیستم EZ Debug LED که از طریق چهار LED کوچک وضعیت پردازنده، رم، کارت‌گرافیک و بوت سیستم را گزارش می‌کند، در مادربرد Strix Z890-E Gaming WiFi از دو سِوِن سگمنت برای نشان دادنِ کد‌های اعلان وضعیت و عیب‌یابی دقیق‌تر سیستم برخوردار است.

همانطور که از یک مادربرد گمینگ سری ROG انتظار می‌رود، بخشی روی کاور پنل پشتی که تا روی هیتسینک مدار رگولاتور ولتاژ امتداد یافته به نورپردازی ARGB مجهز است. این صفحه که به نقش چشم (نشان ROG) مزین شده را ایسوس نورپردازی پلیمری نامیده و در کنار سه کانکتور ARGB تعبیه شده در سطح برد، همگام‌سازی نورپردازی سیستم را بر عهده دارند.

مدار رگولاتور ولتاژ در مادربرد Strix Z890-E Gaming WiFi از نوع 23 فاز است و جریان ورودی خود را از طریق دو کانکتور 8پین EPS تأمین می‌کند که 18 فاز از پاور استیج‌های 110 آمپری وظیفه فراهم کردن ولتاژ و جریان مورد نیاز پردازنده (Vcore) را دارند. سایر شاخه‌های کوچکتر شامل یک فاز پردازنده گرافیکی، دو فاز NPU و دو فاز برای کنترلرهای داخلی نیز از پاور استیج‌های 80 و 90 آمپری تشکیل شده است.

یک هیتسینک سه قسمتی به کمک لوله انتقال حرارت به دور سوکت پردازنده کشیده شده و دفع گرما از کامپوننت‌های مدار رگولاتور ولتاژ را بر عهده دارد.

این مادربرد دارای 4 اسلات DIMM است و از رم‌های DDR5 تا حداکثر حجم 192 گیگابایت (4x48GB) و فرکانس +8800 مگاهرتز از طریق اورکلاک یا فعال‌سازی پروفایل XMP پشتیبانی می‌کند. لازم به ذکر است در این مادربرد رم‌های جدیدتر Clocked UnBuffered (CUDIMM) که توانایی دستیابی به سرعت بیشتری دارند نیز پشتیبانی می‌شوند.

در مادربرد Strix Z890-E Gaming WiFi ایسوس دو اسلات PCIe X16 برای نصب کارت‌های افزودنی در نظر گرفته شده است. اسلات اول X16 پهنای‌باند خود را مستقیماً از 16 خط PCIe 5.0 پردازنده دریافت می‌کند و اسلات دوم پهنای‌باند PCIe 4.0 X4 خود را از چیپست Z890 دریافت می‌کند.

اسلات اول PCIE برای آزاد شدن راحت‌تر کارت گرافیک به مکانیزم جدید Q-Release ایسوس مجهز شده است و دیگر نیازی به فشردن هیچ کلید یا گیره‌ای نیست، کافیست تنها انتهای کارت گرافیک را کمی بیرون بکشید تا قفل آن آزاد شود.

به دلیل افزایش خطوط PCIe در پردازنده‌های Arrow-Lake به 24 (بیست PCIe 5.0 و چهار PCIe 4.0) و پشتیبانی 24 خط برای چیپست Z890، مادربرد Strix Z890-E Gaming WiFi قادر است 7 اسلات M2 و چهار پورت ساتا برای اتصال دستگاه‌های ذخیره‌ساز فراهم کند.

در این مادربرد چهار اسلات M2 پهنای‌باند خود را از پردازنده دریافت می‌کنند که دو اسلات پهنای‌باند اختصاصی از چهار خط PCIe 4.0 و PCIe 5.0 پردازنده دارند و دو اسلات دیگر می‌توانند تا 8 خط را با اسلات اول PCIe X16 به اشتراک بگذارند. سایر اسلات‌های M2 نیز پهنای‌باند PCIe 4.0 X4 خود را از چیپست Z890 دریافت می‌کنند.

اسلات‌های M2 نیز برای نصب یا آزاد سازی به Q-Slide و Q-Latch مجهز هستند که نیاز به پیچ و ابزار را از بین می‌برد.

در سطح برد سه کانکتور 10 پین USB 2.0، دو کانکتور 20 پین USB3.2 Gen1 و یک کانکتور USB3.2 Gen2x2 با پشتیبانی از USB Type-C نیز علاوه بر انبوهی از درگاه‌های USB روی پنل پشتی وجود دارد که می‌تواند مجموعاً 11 پورت USB برای اتصال به پنل جلوی کیس فراهم کند.

علاوه بر کلید استارت برای روشن کردن سیستم، یک کلید Flex که کارایی آن را می‌توان از طریق بایوس مادربرد تعریف کرد نیز وجود دارد.

در سطح مادربرد هشت کانکتور 4 پین Fan Header برای اتصال انواع فن یا پمپ خنک‌کننده مایع تعبیه شده است.

روی پنل پشتی به ترتیب از سمت چپ کلید‌های ClearSMOS، BIOS FlashBack، خروجی تصویر Displayport و HDMI، سه پورت USB 3.2 Gen1، دو پورت Thunderbolt 4، نه پورت USB 3.2 Gen2 (هفت پورت Type-A و دو پورت Type-C)، یک پورت RJ-45 شبکه 5 گیگابیتی، دو پورت اتصال آنتن شبکه بی‌سیم و مجموعه خروجی صدای 7.1 کاناله توسط جک‌های 3.5 میلی‌متر آنالوگ و S/PDIF Optical خروجی صدا قرار گرفته‌اند.

یکی از پورت‌های USB Type-C که در تصویر مشاهده می‌کند نشان لایتنینگ دارد که به نشانه پشتیبانی از قابلیت Fast Charge تا 30 وات برای این درگاه است.

بد نیست اشاره کنیم که پورت‌های Thunderbolt 4.0 در این مادربرد علاوه بر انتقال اطلاعات می‌توانند به عنوان خروجی تصویر با وضوح حداکثر 4K@60FPS برای هر پورت نیز مورد استفاده قرار گیرند.

سیستم خنک‌کننده و مدار رگولاتور ولتاژ مادربرد

سیستم خنک‌کننده و مدار رگولاتور ولتاژ مادربرد ROG Strix Z890-E Gaming

همانطور که در تصاویر ظاهری مادربرد ROG Strix Z890-E Gaming ایسوس مشاهده کردید از هیتسینک بسیار بزرگتری در بخش مدار رگولاتور ولتاژ و حافظه‌های M2 استفاده شده است.

در بخش مدار رگولاتور ولتاژ مجموعه بزرگی از سه هیتسینک ضخیم را ایسوس به کار گرفته است که به کمک لوله انتقال حرارت به یکدیگر متصل می‌شوند و گرمای کامپوننت‌های مختلف را به کمک پدهای حرارتی دریافت و دفع می‌کنند.

ورودی مدار تغذیه پردازنده در مادربرد ROG Strix Z890-E gaming توسط دو کانکتور 8 پین EPS تأمین می‌شود. مدار رگولاتور ولتاژ پردازنده در این مادربرد شامل 23 فاز است که 18 فاز وظیفه فراهم کردن ولتاژ و جریان مورد نیاز پردازنده (Vcore) را دارند. سایر شاخه‌های کوچکتر شامل یک فاز پردازنده گرافیکی، دو فاز NPU و دو فاز برای کنترلرهای داخلی (VCCSA) می‌شود.

ماسفت‌های به کار رفته برای بخش Vcore پاور استیج‌های مدل PMC41430 ساخت Infineon با توان فراهم کردن حداکثر شدت جریان 110 آمپر هستند که مجموعه 18 فازی آن قادر به تأمین 1980 آمپر جریان برای شاخه Vcore پردازنده است. البته بد نیست اشاره کنیم که اینتل در پردازنده‌های سری Core Ultra 200 از قابلیتی به نام DLVR (Digital Linear Voltage Regulator) استفاده کرده است. این تکنولوژی که تا حدودی شبیه به آن را در پردازنده‌های سری Haswell تجربه کردیم، قادر است با دریافت ولتاژ از مدار رگولاتور ولتاژ مادربرد، ولتاژ هسته‌های مختلف پردازنده را بر اساس نیاز و شرایط بوست به صورت متفییر از یکدیگر تنظیم کند که بسته به شرایط کاربری می‌تواند افزایش کارایی، کاهش توان مصرفی و دمای پایین‌تر را به همراه داشته باشد.

سیستم صوتی و شبکه مادربرد

سیستم صوتی و شبکه مادربرد ROG Strix Z890-E Gaming

راهکار ایسوس برای ایجاد یک سیستم صوتی با کیفیت برای این مادربرد، کنار هم قرار دادن با کیفیت‌ترین تراشه‌های صوتی موجود بوده است. استفاده از Codec صوتی جدید شرکت Realtek مدل ALC 4080 زیر پوشش EMI و آمپلی فایر SV3H712 ساخت Savitech در کنار خازن‌های طلایی Nichicon و ایزولاسیون PCB برای بخش سیستم صوتی، یک راه‌کار ارزشمند و خوش‌صدا را برای این مادربرد به وجود آورده است.

ماژول شبکه بی‌سیم در مادربرد Strix Z890-E Gaming WiFi مدل Intel BE200 و از کلاس 2x2 Wi-Fi 7 با پشتیبانی از سه باند 2.4 و 5GHz و 6GHz است که حداکثر می‌تواند تا 5.8 گیگابیت بر ثانیه پهنای‌باند انتقال اطلاعات را به صورت بی‌سیم در اختیار کاربر قرار دهد. همچنین این مجموعه به یک ماژول Bluetooth v5.4 نیز مجهز است.

برای ارتباط شبکه سیمی نیز از یک تراشه Realtek با پهنای‌باند 5 گیگابیتی استفاده شده است.

BIOS و نرم‌افزارهای کاربردی

BIOS و نرم‌افزارهای کاربردی ایسوس

رابط کاربری بایوس مادربردهای ایسوس مدت زمان زیادیست که در نسل‌های مختلف تغییری نداشته و مثل گذشته با وارد شدن به آن در ابتدا با حالت EZ-Mode رو به رو می‌شوید که تمام کنترل‌های ابتدایی و حتی اورکلاک خودکار پردازنده و رم در اختیار کاربر قرار می‌گیرد.

همچنین در این صفحه قابلیت فعال‌سازی پروفایل XMP/EXPO، مرتب سازی درایو بوت، کنترل فن‌ها و آپدیت بایوس در دسترس است.

یکی از گزینه‌های در دسترس که با فشردن کلید Insert یا کلیک روی Q-Dashboard در اختیارتان قرار می‌گیرد تشریح کاملی از تمامی درگاه‌ها و اسلات‌های مادربرد است که وضعیت اتصال لوازم را نیز با یک دایره سبز رنگ به شما گزارش می‌کند.

با رفتن به منوی Advanced تمامی تنظیمات تخصصی مانند اورکلاکینگ و کنترل ماژول‌های مختلف مادربرد را خواهید داشت که با توجه به برخی تغییرات صورت گرفته روی پردازنده‌های Arrow-Lake نسبت به نسل قبل خود، با گزینه‌هایی بیشتر و متفاوت مانند اورکلاکینگ مجزای هر هسته، واحد NPU و ... سر و کار خواهید داشت.

در گالری بالا تمامی زیربخش‌ها و پارامترهای ارائه شده توسط بایوس مادربرد ASUS ROG Strix Z890-E Gaming را می‌توانید مشاهده کنید.

ایسوس برای مدیریت سیستم و مانیتورینگ بخش‌های مختلف متصل به مادربرد نرم‌افزار جامعی به نام Armoury Crate دارد.

در پنجره Dashboard امکان فعال سازی اورکلاک خودکار و مانیتور دما، فرکانس، ولتاژ، فن‌ها و مقدار استفاده از منابع سیستم فراهم شده است.

در پنجره Fan Xpert با اسکن فن‌های سیستم می‌توانید کنترل دقیقی روی سرعت چرخش و نویز سیستم خود داشته باشید.

بخش همگام‌ساز نورپردازی ایسوس به نام Aura Sync نیز تمام نورپردازی‌های متصل به مادربرد را با جلوه‌ و رنگ‌های مختلف مدیریت می‌کند.

سایر امکانات و قابلیت‌های نرم‌افزار Armoury Crate را نیز می‌توانید در گالری تصاویر بالا مشاهده کنید.

متد و سیستم تست

متد و سیستم تست در بررسی مادربرد ROG Strix Z890-E Gaming

تست‌های این قطعه را به‌طور کلی به چهار بخش تست‌های کارایی، توان مصرفی، حرارتی و اورکلاکینگ تقسیم کرده‌ و از قطعات جدید و بروزِ سیستم تست شهرسخت‌افزار استفاده کردیم. همچنین در این بررسی نرم‌افزارهای تست نیز به طور کامل بروزرسانی شده‌ و از آخرین نسخه موجود هریک به همراه ویندوز 11 به کار رفته است.

مشخصات قطعات، درایورها و سیستم عامل استفاده شده در سیستم مورد استفاده برای تست مادربرد ASUS ROG Strix Z890-E Gaming در این بررسی به شرح زیر است:

قطعه	آیتم
Intel Core Ultra 9 285K	پردازنده
ASUS ROG Strix Z890-E Gaming (Bios 1101)	مادربرد
G.Skill TridentZ5 RGB 32GB (2x16GB Dual Channel) DDR5 - 6800MHz - CL34	رم
Silicon Power Velox V80 - 240 GB SATA III	SSD1
Adata XPG Gammix S70 – 1TB PCIe 4.0 NVMe	SSD2
GIGABYTE RTX 4070Ti Gaming OC	گرافیک
GREEN GP1300B-Edge	منبع تغذیه
Green Glacier 360 Stream	خنک‌کننده
GREEN – OC Station	کیس
Windows 11 Pro 64-bit	سیستم عامل

لازم به ذکر است در تمامی پلتفرم‌ها تنظیمات BIOS در حالت پیش فرض تنظیم شده‌اند، در پلتفرم کنونی نیز تنها قابلیت XMP برای ماژول‌های حافظه فعال شده است. در تصاویر زیر می‌توانید از نگاه نرم افزار CPU-Z مشخصات و تنظیمات سیستم را ملاحظه کنید:

تست‌های مدیریت مصرف انرژی

تست‌های مدیریت مصرف انرژی

در این بخش توان مصرفی کل سیستم (توان مصرفی از برق شهر توسط پاور سیستم) را در وضعیت با کارت گرافیک مجزا در دو حالت Idle (15 دقیقه بدون هیچ گونه فعل و انفعال) و در حالت Load کامل CPU و GPU (به‌واسطه 15 دقیقه اجرای تست Prime95 و Furmark) توسط دستگاه وات متر دیجیتال اندازه گیری کردیم. نتیجه به دست آمده به شرح زیر است:

مصرف انرژی پردازنده به تنهایی در حالت Idle حدود 10 وات و در حالت لود کامل به 220 وات می‌رسد. در واقع مصرف سایر قطعات سیستم تست به همراه مقداری انرژی تلف شده در پاور جمعاً 65 وات می‌شود که برای یک سیستم رده بالا با انبوهی از کنترلرهای مختلف و نورپردازی، قابل قبول ارزیابی می‌شود.

تست‌های حرارتی

تست‌های حرارتی

در این تست حرارت ماسفت‌های مدار رگولاتور ولتاژ پردازنده (CPU VRM) و هیت سینک چیپست X870 را به‌وسیله ترمیستور و سنسورهای داخلی مادربرد و حرارت هسته CPU را نیز به‌وسیله نرم افزار HWMonitor در دو وضعیت Idle (15 دقیقه بدون هیچ گونه فعل و انفعال) و Load کامل CPU و GPU (به‌واسطه 15 دقیقه اجرای تست Prime95 و FurMark) اندازه گیری و ثبت کردیم. نتیجه به دست آمده به شرح زیر است:

به لطف تغییرات انجام شده در طراحی پردازنده‌های Core Ultra 200 مدیریت مصرف انرژی، پردازنده چه در حالت بی‌کاری و چه در حالت لود کامل دمای بسیار خوبی تحت خنک‌کننده AiO سیستم تست دارد و دیگر خبری از اسپایک‌های ناگهانی و دمای بالای 90 درجه مانند پردازنده های 14900K و 13700K نیست.

تست پهنای ‌باند و Latency حافظه

تست پهنای ‌باند و Latency حافظه با نرم‌افزار AIDA64

تست پهنای‌ باند حافظه از جمله تست‌هایی است که نتایج آن کاملاً به وضعیت سیستم‌عامل، فرکانس و معماری ساخت پردازنده و کنترلر حافظه، BIOS هوشمند در انتخاب بهترین و عین حال پایدارترین تایمینگ های اصلی و Advanced و پیکربندی و فرکانس ماژول‌های حافظه وابسته است.

طراحی Die to Die در این پردازنده و کنترلر حافظه داخلی باعث شده است اندکی میزان تأخیر دسترسی به حافظه رم افزایش یابد.

تست‌های شبیه‌ساز کارایی

تست‌ بنچمارک CPU-Z

یکی از معروفترین نرم‌افزارهای نشان دهنده مشخصات سخت‌افزار در سال‌های اخیر، به یک ماژول بنچمارک بر اساس پردازش‌های تک و چند رشته‌ای نیز مجهز ‌است. تست این نرم‌افزار که بر اساس دستورات SSE2 پایه ریزی شده است می‌تواند معیار مناسبی از عملکرد پردازنده در پردازش‌های تک و چند رشته‌ای ارائه دهد.

تست‌های 3DMARK 13

سری نرم‌افزارهای 3DMark کمپانی Futuremark از سال 1999 تا حال، بدون شک یکی از محبوب‌ترین و معتبرترین نرم‌افزارهای تست کارایی کارت‌های گرافیک بوده‌اند. 3DMARK 13 آخرین نسخه از نرم‌افزارهای تست و محک کارت‌های گرافیک کمپانی FutureMark هست. تست‌های این نرم افزار مبتنی آخرین API کمپانی Microsoft یعنی DirectX 12 بوده و از آخرین ویژگی‌های واقع‌گرایانه تصویر در این API نظیر Tessellation، Compute shaders و Multi-threading پشتیبانی می‌کند. منحصر به فردترین ویژگی نتایج تست‌های این 3 نرم افزار ایزوله بودن نتایج تست‌های GPU و CPU هست که نتایج تست‌های هر یک از قطعات نام‌ برده شده را نسبت به دیگری متمایز می‌کند.

تست‌های PCMARK 10

در این سری نرم‌افزارهای Benchmark کارایی کلی سیستم بر اساس تست‌های Single-thread و Multi-thread مانند نمایش و ویرایش عکس‌های دیجیتال، پخش و ویرایش انواع مختلف موزیک و ویدئو، پخش تصاویر 3 بعدی مانند انواع گیم، جابه‌جایی اطلاعات بین تجهیزهای مختلف، شبیه سازی نرم‌افزاری امنیتی، رمزگشایی صفحات وب و ... محک زده می‌شود.

تست Cinebench 2024

ماهیت تست Cinebench درواقع مبتنی بر شبیه ساز نوعی نرم افزار سینمای 4 بعدی است که بیشتر در استودیوهای ساخت پویانمایی‌های 3 بعدی استفاده می‌شود. در این تست تمامی توانایی پردازنده برای ترسیم یک صحنه 3 بعدی با تمام ویژگی‌های واقع‌گرایانه تصویر به کار گرفته می‌شود.

در تست‌های شبیه‌ساز کارایی بالا همانطور که مشاهده می‌کنید پردازنده Core Ultra 9 285K به همراه مادربرد ROG Strix Z890-E Gaming کارایی بسیار خوبی ارائه می‌کند و به عنوان پرچمدار فعلی محصولات اینتل با قیمتی مشابه پردازنده 9950X (حدود 600 دلار) قادر است امتیاز‌های بیشتری در آزمون‌های محاسباتی و رندرینگ کسب کند.

تست‌های مرو‌رگر وب

تست‌های مرو‌رگر وب

بدون شک بخش زیادی از ما زمان زیادی را در روز صرف گشت و گذار در وبسایت‌های مختلف می‌کنیم. در این میان وب‌سایت‌هایی هستند که با توجه به نوع طراحی و محتوایشان می‌تواند خروجی داده‌های یک نرم‌افزار بوده و از محتوای پیچیده‌ی کد‌های اسکریپت یا شبیه‌سازی‌های گرافیکی و ... برخوردار باشند.

در این بخش تست‌های JetStream 2 و MotionMark که مجموعه‌ای از کتابخانه‌های مختلفِ کدهای JavaScript و شبیه‌سازی‌های گرافیکی پر تعداد است و برای بررسی سرعت لود و اندازه‌گیری زمان اجرای صفحات مختلف طراحی شده را روی مرورگر Google Chrome مورد تست و بررسی قرار دادیم.

تست سرعت ذخیره‌سازی

تست‌ CrystalDiskMark
CrystalDiskMark با شبیه‌سازی Transfer فایل در چند Block Size مختلف، دو الگوریتم مختلف (Sequential و Random) و به‌صورت Multi Queues Threads/Single یکی از معتبرترین نرم افزارهای سنجش کارایی تمامی تجهیزات ذخیره‌سازی (حتی تجهیزات قابل حمل) محسوب می‌شود.

تست‌های ترنسکدینگ و رندرینگ

تست‌ Video Transcoding توسط Handbrake

این نرم افزار یکی از بهترین و معتبرترین تست‌های سنجش کارایی سیستم در پخش و تبدیل فایل‌های ویدئویی به فرمت‌های مختلف به شمار می‌رود. پشتیبانی از مدرن‌ترین تکنولوژی‌ها و پربازده‌ترین الگوریتم‌ها جهت تبدیل فابل‌های ویدئویی با بالاترین سرعت و در عین حال باکیفیت‌ترین حالت ممکن از مهم‌ترین ویژگی‌های این نرم افزار محسوب می‌شود.

در نرم افزار Handbrake از توان CPU برای تبدیل یک فایل ویدئویی باکیفیت 2160p با فرمت MP4 و کمک AVC1 با حجم 1.2GB به استاندارد ویدئویی از پیش تعریف شده با رزولوشن 1920x1080 استفاده شده است. در این تست زمان انجام پروسه به ثانیه ثبت شده است و مسلماً هر چه این فرآیند زودتر تکمیل شود پلتفرم مورد نظر کارایی بهتری در این تست‌ها داشته است.

تست‌‌های رندرینگ Blender

نرم‌افزار Blender به دلیل کارایی فوق‌العاده موتور رندرهای داخلی از جمله Cycles و استفاده بهینه از توانایی پردازنده‌های گرافیکی در سرعت بخشیدن به فرآیند رندر صحنه‌های دو بعدی و انمیشن مشهور شده است. این نرم‌افزار همچنین به دلیل داشتن رابط کاربری ساده و پرسرعت برای مدل‌سازی و طراحی، به یک مجموعه کاربردی و پرطرفدار برای بازی‌سازان و انیمیشن سازان تبدیل شده است. به کمک موتور رندر Cycles یک صحنه از پیش طراحی شده، با اندازه‌گیری زمان مورد نیاز برای رندر کامل این صحنه توسط پردازنده، به تست و مقایسه قدرت پردازشی پردازنده‌های مختلف می‌پردازیم.

تست‌ رندرینگ با V-Ray

موتور رندر V-Ray بنام ترین موتور رندر میان طراحان به حساب می‌آید. این موتور رندر که از انبوهی از نرم‌افزارهای مشهور مدل‌سازی چون مجموعه AutoDesk و Cinema4D و... پشتیبانی می‌کند، می‌تواند صحنه‌های طراحی شده را به کمک پردازش Biased و UnBiased Raytracing به تصاویر تقریباً واقعی تبدیل کند. به تازگی نرم‌افزاری اختصاصی از سوی Chaos Group سازنده این موتور رندر، برای تست کارایی CPU و GPU عرضه شده است که به کمک اندازه‌گیری مسیرهای نورانی در مدت یک دقیقه مقیاسی برای اندازه‌گیری توان سخت‌افزار ارائه می‌کند.

ترکیب پردازنده Core Ultra 9 285K و مادربرد ROG Strix Z890-E Gaming در تست‌های رندرینگ، انکد و دیکدینگ نیز به لطف 8 هسته P و 16 هسته E (در مجموع 24 رشته پردازشی) کارایی بسیار بالایی دارد.

تست‌ سرعت بوت سیستم

تست Startup-Time

یکی از اطلاعات مفید و کاربردی که در مورد وضعیت عمومی یک سیستم می‌توان داد، مدت زمان مورد نیاز برای بوت سیستم و بارگذاری ویندوز و آماده به کار بودن آن است. در نتیجه این تست المان‌هایی مانند سرعت سلف تست بایوس، سرعت خواندن، پردازش و بارگذاری ویندوز و نرم‌افزارهای اولیه توسط سخت‌افزار دخیل هستند. در این بخش زمان مورد نیاز از لحظه فشار دادن کلید "روشن" روی کیس در حالت Cold Boot تا لحظه ورود به ویندوز را اندازه گیری شده است.

تست‌ فشرده و غیرفشرده سازی فایل

تست‌های Zip/Unzip با 7-Zip

فرآیند Zip و یا Unzip کردن اطلاعات همیشه جزو یکی از کاربردی‌ترین و در عین حال معمول‌ترین کارهایی است که استفاده کنندگان از کامپیوترهای شخصی در طول روز با آن سر و کار دارند. از جمله معروف‌ترین و شناخته شده ترین نرم‌افزارهای این امر 7-Zip هست که همواره خود را همگام با ارائه آخرین فناوری‌های سخت‌افزاری بروز نگاه می‌دارد تا بهترین کارایی ممکن را از خود ارائه دهد. این نرم افزارها دارای یک بخش Benchmark Tool مستقل می‌باشد که نتایج به دست آمده در این قسمت در نمودار زیر درج شده است.

تست‌های گیمینگ

تست بازی Shadow of the Tomb Raider

ماژول بسیار کامل و دقیق بنچمارک این بازی به ما اجازه می‌دهد تا کارآیی پردازنده و کارت گرافیک را به صورت مجزا یا ترکیبی مورد بررسی قرار دهیم. با بروزرسانی سیستم تست، بیشتر بنچمارک‌ها و حتی بازی‌ها را نیز بروز کردیم و اکنون بازی Shadow of the Tomb Raider از قابلیت DLSS به طور کامل پشتیبانی می‌کند. به همین منظور و با توجه به کارت گرافیک رده‌بالای RTX 4070Ti تست‌بد شهرسخت‌افزار، رزولوشن بازی را به 1440p تغییر دادیم و برای وارد کردن فشار بیشتر به پردازنده و رم، تنظیمات گرافیکی را روی High و DLSS را روی Ultra Performance گذاشتیم.

تست‌ بازی Civilization VI

این بازی در آخرین بسته الحاقی خود که Gathering Storm نام دارد، به یک ماژول پیشرفته و سنگین تست و بنچمارک سخت‌افزار مجهز شده است. تست هوش مصونی این بازی با قرار دادن 16 نژاد مختلف و شبیه سازی حرکات هر نژاد در 5 نوبت متوسط زمان مورد نیاز برای پردازش هر نوبت را اندازه‌گیری می‌کند و با توجه به پردازش‌های گرافیکی، استفاده زیاد از حجم رم و توان پردازشی CPU، سنجش دقیقی از توان کلی سیستم در اجرای بازی‌های پردازنده محور ارائه می‌کند.

تست‌ بازی Horizon Zero Dawn

این بازی یکی از عناوین جدید مبتنی بر DirectX12 است که در سبک نقش آفرینی و جهان باز است. این بازی که ابتدا برای کنسول پلی‌استیشن4 عرضه شد، پس از چند سال پا به دنیای PC نیز گذاشت تا گرافیک خیره‌کننده و روند داستانی بازی برای گیمرهای غیر کنسول نیز قابل تجربه باشد. این بازی نیز به یک ماژول کامل بنچمارک گیری مجهز است که می‌تواند علاوه بر اندازه‌گیری فریم‌های تولید شده توسط پردازنده و کارت گرافیک به صورت مجزا، بر اساس کارایی کلی سیستم و ترکیبی به آنها امتیاز دهد.

در تست‌های گیمینگ با وجود آپدیت‌های ارائه شده در زمان تست پردازنده و مادربرد همچنان می‌توان مشاهده کرد که در عنوانی مانند Shadow of the Tomb Raider کارایی مورد انتظار از پردازنده Core Ultra 9 285K نسبت به 1900KF وجود ندارد.

تست‌های گرافیک پردازنده (iGP)

تست‌های گرافیک پردازنده (iGP)

واحد پردازش گرافیکی پردازنده‌های Core Ultra نیز نسبت به نسل قبل تغییر یافته و با نام Intel Graphics با استفاده از هسته‌های Xe شناخته می‌شوند. به همین دلیل از تست Night Raid نرم‌افزار 3DMark و ماژول بنچمارک بازی StarControl برای سنجش کارایی این واحد گرافیکی جدید و مقایسه آن با نسل‌های گذشته استفاده کردیم.

با مجهز شدن به واحد گرافیکی Xe برای پردازنده‌های دسکتاپ Core Ultra 200 قدرت پردازش گرافیکی نیز نسبت به نسل قبلی تغریباً دو برابر شده و اکنون حتی برخی از بازی‌های AAA را در رزولوشن و گرافیک پایین می‌توان به صورت حداقلی تجربه کرد که چنین امکانی در واحد گرافیکی Intel UHD 770 میسر نبود.

تست‌ Geekbench AI

تست‌ Geekbench AI

نرم‌افزار تست و بنچمارک Geekbench که بر روی پلتفرم‌های مختلف قابل اجراست برای کاربران دنیای سخت‌افزار نامی آشناست. سازنده این نرم‌افزار ماژولی جداگانه با نام Geekbench AI دارد که برای تست توانایی پردازشی سیستم بر اساس رابط‌های OpenVINO و ONNX در زمینه محاسبات مورد نیاز آموزش ماشین و هوش مصنوعی کاربرد دارد.

پردازنده‌های Core Ultra 200 دسکتاپ دارای واحد پردازشی NPU برای کمک به پردازش‌های مرتبط با هوش‌ مصنوعی (AI) با توان پردازشی 13 TOPS (Int8) است و از توابع OpenVINO™, WindowsML, DirectML, ONNX RT و WebNN پشتیبانی می‌کند. این واحد مجزا از CPU کمک می‌کند پردازش‌های مرتبط با AI با مصرف انرژی کمتر و بدون اختلال در لود پردازنده انجام شوند.

اورکلاکینگ

تست‌های Overclocking با مادربرد ROG Strix Z890-E Gaming

در این بخش سعی خواهیم کرد با توجه به پتانسیل‌های موجود از نظر دما و قابلیت‌های اورکلاکینگ پلتفرمِ مورد بررسی به فرکانس یا کارایی بالاتری که بتواند توسط کاربر قابل دستیابی و همچنین کاربردی باشد، برسیم.

در پردازنده‌های جدید همانطور که می‌دانید اگر هدف از اورکلاکینگ دستیابی به کارایی بیشتر برای تمامی کاربری‌های روزانه باشد و بخواهیم فاکتورهای مختلف مانند توان مصرفی و پایداری را هم مورد توجه قرار دهیم، سیستم‌های اورکلاکینگ خودکار به مراتب بازدهی بهتری نسبت به اورکلاک دستی ارائه می‌دهند.

اگر قصد اورکلاک حرفه‌ای پردازنده‌های Core Ultra 200 را روی مادربرد Strix Z890-E Gaming داشته باشید، گزینه‌های بسیار کامل و تخصصی اورکلاکینگ مانند مادربردهای رده‌بالا و حرفه‌ای اورکلاکینگ ایسوس، یعنی سری ROG Maximus در اختیار شماست و می‌توانید با وقت گذاشتن برای تنظیم دقیق پارامترهای ولتاژ، فرکانس هر هسته E و P به تنهایی و اورکلاک فرکانس‌های Uncore، Die to Die و Ring Frq در کنار اورکلاک رم به کارایی و پایداری مناسب برای استفاده به صورت 24/7 برسید.

چنین اورکلاکی بر روی مادربرد ASUS ROG Strix Z890-E Gaming اگرچه امکان‌پذیر است اما بسیار وقت گیر بوده و اعمال تنظیمات مشابه یا عیب‌یابی آن در صورت ناپایداری برای بسیاری از کاربران با دانش اورکلاکینگ متوسط به سختی ممکن است.

پس برای افزایش کارایی محدودیت‌های توان مصرفی، شدت جریان و دما را به حداکثر قابل پشتیبانی مادربرد قرار داده و با غیر فعال کردن سیستم DLVR، فرمان را به دست سیستم‌های بوست خودکار پردازنده مانند TVB و TBMT 3.0 سپردیم. همچنین رم‌های سیستم تست را نیز به فرکانس 7600 مگاهرتز با تایمینگ‌های 119-48-48-36 اورکلاک کردیم.

غیر فعال کردن DLVR از گزینه‌های بسیار جالب و قابل تحسین اینتل برای پردازنده‌های Core Ultra 200 است و به شما در شرایط اورکلاکینگ یا کاربری‌هایی نظیر رندرینگ که تحت لود قرار دادن تمامی هسته‌ها با حداکثر فرکانس را به دنبال دارد می‌تواند به کاهش دمای پردازنده و پایداری بیشتر برای دستیابی به فرکانس‌های بالاتر ختم شود.

غیر فعال کردن DLVR مدیریت ولتاژ پردازنده را به طور کامل به سیستم VRM مادربرد واگذار می‌کند.

پس از اعمال تنظیمات بالا برخی تست‌های کارایی را تکرار کردیم که نتیجه به شرح زیر است:

پس از برداشتن محدودیت‌های توان مصرفی و دما برای بوست بیشتر، توان مصرفی پردازنده در حالت لود کامل به 322 وات و دمای پردازنده به 97 درجه سانتی‌گراد رسید. در میان تست‌های مختلف نیز بین 5 تا 10 درصد افزایش کارایی مشاهده می‌شود.

جمع بندی و نتیجه‌گیری

جمع‌بندی شهرسخت‌افزار

با دسترسی به پردازنده Core Ultra 9 285K که قدرتمندترین پردازنده اینتل از سری Arrow-Lake در حال حاضر به حساب می‌آید، اکنون می‌توانیم نظر بهتری در مورد کارایی مادربرد ROG Strix Z890-E Gaming، بایوس و توان پردازشی این پردازنده داشته باشیم.

مادربرد ایسوس Strix Z890-E Gaming WiFi از سوی شرکت الماس رایان ایرانیان جهت بررسی در اختیار شهر سخت‌افزار قرار گرفته و در بازار ایران با قیمت حدودی 39 میلیون تومان و گارانتی سه ساله الماس رایان در بازار کشور عرضه می‌شود.

پردازنده Core Ultra 9 285K اینتل از نظر قیمت تقریباً مشابه بهترین گزینه AMD مدل Ryzen 9 9950X است. این پردازنده با داشتن 8 هسته P و 16 هسته E در مجموع 24 رشته پردازشی دارد و دیگر خبری از Hyper Threading نیست. با این حال در تست‌های کارایی می‌توانید مشاهده کنید در بسیاری از موارد حتی از پردازنده 16 هسته‌ای با 32 رشته پردازشی Ryzen9 9950X نیز کارایی بیشتری ارائه کرده است. البته در مورد گیمینگ اوضاع کمی پیچیده تر می‌شود و این پردازنده در همه بازی‌ها حداکثر کارایی مورد انتظار را ندارد و در مقایسه با AMD که پردازنده‌های سری X3D را نیز در اختیار دارد می‌تواند گیمرها را برای انتخاب کمی با چالش مواجه کند.

اما با نگاهی به ظاهر و مشخصات فنی، در مجموع مادربرد ASUS ROG Strix Z890-E Gaming WiFi را می‌توان یکی از کاملترین و مجهز‌ترین مادربردهای سری Strix در سال‌های اخیر دانست که مجموعه امکانات بسیار خوبی را در سایز یک مادربرد ATX ارائه می‌کند. امکاناتی که پیش از این، مانند سوییچ‌های سطح مادربرد یا حتی سون‌سگمت‌های دیباگر محدود به مدل‌های Maximus می‌شد.

مادربرد ROG Strix Z890-E Gaming WiFi ایسوس در زمینه درگاه‌های ارتباطی مانند USB و شبکه بسیار کامل است و با داشتن 11 پورت خروجی USB برای پنل جلوی کیس و 9 پورت خروجی در پنل پشتی به همراه شارژ سریع 30 واتی، جای هیچ نگرانی برای اتصال انواع لوازم جانبی و خارجی (External) باقی نمی‌گذارد.

در بازنگری خطوط PCIe پردازنده و تراشه Z890 مادربردهای این سری توانایی بسیار خوبی در پشتیبانی از اسلات‌های M2 و کارت‌های افزودنی دارند که در مادربرد ASUS ROG Strix Z890-E Gaming WiFi ارائه 7 اسلات M2 در سایز‌های مختلف و سرعت بالا ممکن شده است.

اضافه شدن دو درگاه Thunderbolt 4.0 با توان خروجی تصویر هم از دیگر ویژگی‌هاییست که در مادربردهای سری Z890 می‌تواند بسیار کاربردی و برای کاربران کامپیوترهای رومیزی (Desktop) خوش‌آیند باشد.

از نظر امکانات اورکلاکینگ و مدار رگولاتور ولتاژ نیز مادربرد ROG Strix Z890-E Gaming بیشتر قابلیت‌های برادران برزگتر خود از سری ROG Maximus را به اشتراک می‌گذارد و می‌توان گفت تقریباً تمام گزینه‌های مورد نیاز برای یک اورکلاک حرفه‌ای، مشابه مادربردهای گران‌قیمت‌تر در اختیار شماست.

در مجموع نقاط قوت و ضعف مادربرد ASUS ROG Strix Z890-E Gaming را می‌توان در گزینه‌های زیر خلاصه کرد:

نکات مثبت:

• طراحی ظاهری زیبا و گیمرپسند
• کیفیت ساخت و کامپوننت‌های رده‌بالا
• سیستم VRM کارآمد به همراه هیتسینک قدرتمند
• درگاه‌های متعدد و پر سرعت شبکه و USB
• بایوس و امکانات حرفه‌ای اورکلاکینگ

نکات منفی:

• قیمت زیاد

با تمامی این توضیحات، مادربرد ASUS ROG Strix Z890-E Gaming، موفق به کسب عالی 9.1 و نشان Overclocker's Choice و ریز امتیازات زیر در کلاس محصولات میان‌رده از لابراتوار شهر سخت‌افزار شد:

چنانچه درباره این محصول سوال یا نظری دارید، در قسمت نظرات مطرح کنید.