چرا هیدروژن سبز گران است؟ / آیا هیدروژن سبز به تاریخ خواهد پیوست؟

به گزارش تجارت نیوز،

هیدروژن سبز به‌عنوان یکی از مهم‌ترین فناوری‌های آینده برای تأمین انرژی پاک و کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای شناخته می‌شود. این سوخت که از آب و با استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر مانند خورشید و باد تولید می‌شود، امیدی بزرگ برای جایگزینی سوخت‌های فسیلی و مقابله با بحران تغییرات اقلیمی است.

بااین‌حال، هزینه بالای تولید هیدروژن سبز همچنان مانعی جدی برای رقابت با سوخت‌های رایج به‌ویژه هیدروژن خاکستری، که از گاز طبیعی تولید می‌شود، به شمار می‌رود. گزارش اخیر شرکت تحقیقاتی BloombergNEF وضعیت را روشن‌تر کرده و نشان داده است که این فناوری حتی تا سال 2050 نیز با چالش‌های جدی روبه‌رو خواهد بود.

بررسی هزینه‌های تولید هیدروژن سبز و خاکستری

هیدروژن سبز با استفاده از فرآیند الکترولیز تولید می‌شود، فرآیندی که طی آن آب به دو عنصر هیدروژن و اکسیژن تجزیه می‌شود. این فرآیند، در صورتی که انرژی لازم برای آن از منابع تجدیدپذیر تأمین شود، کاملاً دوستدار محیط‌زیست است. اما تجهیزات مورد نیاز برای اجرای این فرآیند، به‌ویژه دستگاه‌های الکترولیز، بسیار گران هستند.

گزارش BNEF تخمین زده است که هزینه تولید هیدروژن سبز تا سال 2050 بین 1.60 تا 5.09 دلار به ازای هر کیلوگرم خواهد بود. اگرچه این مقدار نسبت به محدوده فعلی هزینه‌ها (3.74 تا 11.70 دلار به ازای هر کیلوگرم) کاهش خواهد یافت، اما همچنان با هزینه تولید هیدروژن خاکستری که در حال حاضر 1.11 تا 2.35 دلار به ازای هر کیلوگرم است، فاصله زیادی دارد. مهم‌تر اینکه پیش‌بینی می‌شود هزینه تولید هیدروژن خاکستری تا سال 2050 تقریباً در همین سطح باقی بماند.

پیش‌بینی‌های قبلی و تغییر چشم‌انداز

پیش‌بینی‌های پیشین نسبت به کاهش هزینه‌های هیدروژن سبز خوش‌بینانه‌تر بودند. در گزارشی در سال 2023، BNEF اعلام کرده بود که هیدروژن سبز تا پایان این دهه می‌تواند در پنج اقتصاد بزرگ جهان، 18 درصد ارزان‌تر از هیدروژن خاکستری تولید شود. همچنین پیش‌بینی شده بود که تا سال 2030، هیدروژن سبز در بسیاری از کشورها به برابری قیمت با هیدروژن خاکستری دست پیدا کند.

اما تغییرات اخیر در بازار و افزایش هزینه تجهیزات باعث شده است که چشم‌انداز پیش‌بینی‌ها تغییر کند. گزارش جدید نشان می‌دهد که هزینه تولید هیدروژن سبز نسبت به برآوردهای سال گذشته بیش از سه برابر شده است و رقابت با هیدروژن خاکستری دست‌کم تا اواسط قرن ممکن نخواهد بود.

چالش‌ها و موانع پیش روی پذیرش هیدروژن سبز

آژانس بین‌المللی انرژی (IEA) که از پیشروان ترویج انرژی‌های تجدیدپذیر است، نیز نسبت به موانع موجود در مسیر گسترش هیدروژن سبز هشدار داده است. بر اساس گزارش این آژانس، عدم قطعیت در مورد تقاضای بازار و مشوق‌های دولتی، همراه با افزایش هزینه‌ها، از عوامل اصلی کاهش سرعت پذیرش هیدروژن سبز در جهان است.

از دیگر موانع می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

مشکلات صدور مجوز و تأییدیه‌های قانونی: قوانین پیچیده و ناهماهنگ در بسیاری از کشورها باعث کندی فرآیند اجرایی پروژه‌های هیدروژن سبز می‌شود.

سیگنال‌های نامشخص تقاضا: نبود خریداران تضمین‌شده برای هیدروژن سبز، سرمایه‌گذاری در این بخش را به خطر می‌اندازد.

چالش‌های تأمین مالی: پروژه‌های مرتبط با هیدروژن سبز نیاز به سرمایه‌گذاری کلان دارند، اما همچنان ریسک اقتصادی این پروژه‌ها بالا است.

فشار هزینه‌ها: قیمت بالای فناوری‌های مورد استفاده در فرآیند تولید، همچنان بزرگ‌ترین چالش اقتصادی این بخش است.

راهکارهای پیشنهادی برای حل مشکلات

مدیر اجرایی آژانس بین‌المللی انرژی، فاتح بیرول، تأکید کرده است که برای موفقیت پروژه‌های هیدروژن سبز، نیاز به خریداران مشخص و تقاضای پایدار است. او توصیه کرده که سیاست‌گذاران و توسعه‌دهندگان باید ابزارهای حمایتی کارآمدتری برای کاهش هزینه‌ها و ایجاد تقاضا فراهم کنند. از جمله اقدامات پیشنهادی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

ایجاد قوانین شفاف و هماهنگ: قوانین روشن و شفاف می‌تواند انگیزه سرمایه‌گذاری در این بخش را افزایش دهد و ریسک پروژه‌ها را کاهش دهد.

ارائه مشوق‌های مالی: تخصیص یارانه‌ها و مشوق‌های مالی به پروژه‌های هیدروژن سبز می‌تواند هزینه‌های تولید را کاهش دهد.

سرمایه‌گذاری در تحقیق و توسعه: با پیشرفت فناوری‌های مرتبط با الکترولیز و کاهش هزینه تجهیزات، می‌توان روند کاهش هزینه‌های تولید هیدروژن سبز را تسریع کرد.

توسعه بازار تقاضا: ایجاد پروژه‌های پایلوت و همکاری با صنایع مختلف برای افزایش استفاده از هیدروژن سبز می‌تواند به ایجاد تقاضای پایدار کمک کند.

مزایا و اهمیت هیدروژن سبز

اگرچه هزینه‌های تولید هیدروژن سبز در حال حاضر بالاست، اما این فناوری همچنان یکی از اصلی‌ترین گزینه‌ها برای تأمین انرژی پاک در آینده است. هیدروژن سبز می‌تواند نقش کلیدی در کاهش وابستگی به سوخت‌های فسیلی و دستیابی به اهداف کاهش کربن ایفا کند.

این سوخت پاک همچنین برای بخش‌هایی مانند حمل‌ونقل سنگین، صنایع سنگین (مانند فولاد و سیمان) و تولید برق می‌تواند جایگزینی ایده‌آل باشد. توسعه هیدروژن سبز نه‌تنها به کاهش آلودگی هوا کمک می‌کند، بلکه باعث ایجاد فرصت‌های شغلی و تقویت اقتصاد سبز نیز خواهد شد.

هیدروژن سبز یکی از بهترین گزینه‌های جهان برای مقابله با بحران تغییرات اقلیمی است، اما چالش‌های اقتصادی و فنی همچنان مانعی بزرگ بر سر راه پذیرش گسترده آن به شمار می‌روند. گزارش‌های اخیر نشان می‌دهند که کاهش هزینه‌های تولید این سوخت پاک، به زمان بیشتری نسبت به آنچه قبلاً تصور می‌شد نیاز دارد.

برای عبور از این موانع، همکاری گسترده بین سیاست‌گذاران، سرمایه‌گذاران و صنعت ضروری است. اقدامات هماهنگ می‌تواند به تسریع روند کاهش هزینه‌ها، ایجاد تقاضا و گسترش استفاده از هیدروژن سبز کمک کند. اگر این مسیر به درستی طی شود، هیدروژن سبز می‌تواند یکی از اصلی‌ترین عوامل تغییر در ساختار انرژی جهان باشد و آینده‌ای پایدارتر برای همه رقم بزند.

اخبار حوزه محیط‌زیست و تغییرات اقلیمی را در صفحه اقتصاد سبز تجارت‌نیوز بخوانید.