حل چالش‌های موسیقی با رویکردی مسئله‌محور

به گزارش بهداشت نیوز جلسه شورای هنر این شورا با حضور حجت‌الاسلام‌والمسلمین عبدالحسین خسروپناه، دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی، اعضای شورا و به ریاست دکتر سید عباس صالحی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، تشکیل شد. در این نشست، سند موسیقی کشور که با همکاری خانه موسیقی تدوین و در شورای عالی انقلاب فرهنگی مصوب شده بود، مورد بحث و تبادل نظر قرار گرفت.

تاکید بر ضرورت بازنگری در سند موسیقی
حجت‌الاسلام‌والمسلمین خسروپناه در ابتدای سخنان خود در این جلسه، ضمن اشاره به روند تدوین سند موسیقی، بر اهمیت پیگیری و تلاش‌های انجام شده در این راستا تأکید کرد.
وی اظهار داشت: تدوین سند موسیقی در پی تحقق تأکیدات مقام معظم رهبری در طول سالیان گذشته صورت گرفته است. دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی همچنین با اشاره به برخی مسائل فقهی موجود در حوزه موسیقی، بر لزوم یافتن راهکارهای مناسب برای حل آنها تأکید و خاطرنشان کرد: در این نشست سه محور اصلی را مطرح خواهد کرد.

با طرح محور نخست، دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی سند موسیقی را محصول تلاش مشترک شورای عالی انقلاب فرهنگی و خانه موسیقی دانست و افزود: این سند، زمینه ایجاد زبان مشترک میان این دو نهاد را فراهم کرده است. وی با تقدیر از نقش موثر مسئولان خانه موسیقی و دیگر دست‌اندرکاران در این فرایند، بیان داشت: شورا با جدیت به این موضوع ورود کرده است.

حجت‌الاسلام‌والمسلمین خسروپناه با تأکید بر اینکه سند مذکور می‌تواند مبنایی برای همکاری باشد اما لزوماً کامل نیست، آمادگی برای شنیدن نظرات و پیشنهادات اصلاحی را اعلام کرد.
وی همچنین با اشاره به برگزاری جلسات متعدد با صاحب‌نظران این حوزه، بر امکان اصلاح مصوبات شورا بر اساس ضوابط موجود در آئین‌نامه‌های شورا تأکید کرد و اجرایی شدن این سند را گامی مثبت در حوزه موسیقی برشمرد.

بررسی پیوند حکمت و موسیقی
در ادامه، دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی محور دوم را با عنوان «حکمت و موسیقی» مطرح کرد و با بیان اینکه صرف استفاده از عباراتی چون موسیقی شرقی یا ایرانی کافی نیست، پیوند میان موسیقی و حکمت را نیازمند بررسی دقیق دانست.
وی با اشاره به پیوند موسیقی کلاسیک غرب با حکمت، این موضوع را مختص موسیقی شرقی ندانست و تصریح کرد: منظور از حکمت در اینجا الزاما فلسفه به معنای صرف تعقل نیست، بلکه مقصود، رویکردی فرهنگی است که ویژگی‌هایی نظیر توجه به معنویت، هنر، عرفان، ارزش‌ها، باورها و جهان‌بینی خاص خود را داراست.
حجت‌الاسلام‌والمسلمین خسروپناه مطالعه و تحقیق در این زمینه و توجه به مبانی حکمت در تبیین دستگاه‌های موسیقی را ضروری برشمرد. وی همچنین با اشاره به مبانی حکمی سازهای ایرانی، از خانه موسیقی تقاضا کرد در صورت انجام پژوهش‌های علمی در این زمینه آنرا جهت استفاده در تدوین و به‌روزرسانی اسناد ارائه کنند.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی با اشاره به ضرورت فعالیت پژوهشی در فقه موسیقی، خاطرنشان کرد: لازم است در این حوزه تلاش شود و موضوع «خیال» که در فلسفه و عرفان به عنوان قوه‌ای برای ادراک معانی و صور غیر مادی مطرح می‌شود، نیز با بحث حکمت ارتباط گسترده‌ای دارد.
وی افزود: خیال به عنوان واسطه‌ای بین عقل و حس، می‌تواند در درک حقایق و معانی عمیق که از طریق حکمت حاصل می‌شود، نقش موثری ایفا کند و در خلق ملودی‌ها، شعرها و تصاویر هنری موثر باشد. از این رو، پرداختن به ابعاد مختلف خیال در حوزه موسیقی و هنر امری ضروری است.

نقد رویکرد مدیریت محور در حوزه موسیقی با طرح محور سوم
حجت‌الاسلام‌والمسلمین خسروپناه با عنوان «حکمرانی (Governance) در حوزه موسیقی» افزود: به نظر می‌رسد در حوزه موسیقی بیشتر رویکردی مبتنی بر حکومتداری (Government) حاکم بوده است و نه حکمرانی (Governance).
وی با اشاره به تفاوت میان «حکمرانی» و «حکومتداری»، توضیح داد: در رویکرد حکومتداری، تصمیمات توسط مسئولان و بر اساس تشخیص آنان اتخاذ می‌شود، اما در حکمرانی، مسئله‌محوری جایگزین فردمحوری می‌شود.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی با ذکر مصادیقی از نوع عملکرد مسئولان در حوزه موسیقی افزود: در این رویکرد، موضوعات اساسی و بنیادین این حوزه به صورت دقیق مورد بررسی قرار نمی‌گیرد.
وی با تاکید بر اهمیت مسئله‌شناسی در این حوزه، گفت: موضوعاتی همچون خوانندگی بانوان و نمایش بصری سازهای موسیقی از جمله چالش‌ه ای مهم این حوزه هستند و لازم است نهادهای تخصصی حوزه موسیقی با تهیه نظام جامعی از این دست مسائل، گام موثری در حل این چالش ها بردارند.

حجت‌الاسلام‌والمسلمین خسروپناه همچنین با اشاره به نقش موثر متخصصان این حوزه، بر لزوم بازنگری در نظام آموزشی هنر در کشور تأکید کرد.
وی ضمن انتقاد از نبود برخی رشته‌های تخصصی در حوزه موسیقی از جمله در مقاطع تحصیلات تکمیلی، بر ضرورت تلاش مسئولان و دست‌اندرکاران آموزش عالی هنر برای رسیدن به نتیجه مطلوب در این زمینه تاکید کرد.
وی با اشاره به ظرفیت حوزویان در حوزه فرهنگ، بهره‌گیری از دانش و دیدگاه آنها در حل چالش‌های حوزه هنر را امری ضروری دانست و بیان داشت: متاسفانه برخی از افرادی که در جایگاه کارشناسی و مدیریتی در حوزه هنر فعالیت دارند، به دلیل نداشتن درک مناسب از مفاهیم هنر و حکمت، موضوعات را به درستی ارزیابی نمی‌کنند؛ لذا برای حل چالش‌های حوزه موسیقی و هنر، باید از تخصص و دانش علمی در حوزه هایی نظیر موسیقی‌شناسی و زیبایی‌شناسی بهره گرفت.
حجت‌الاسلام‌والمسلمین خسروپناه با تاکید بر اینکه ورود به عرصه موسیقی نیازمند دانش و تخصص است و صرفاً ورود به این حوزه نمی‌تواند فرد را هنرمند سازد، توجه تخصصی و علمی به مسائل حوزه هنر و موسیقی را امری ضروری برشمرد.

لزوم اتخاذ رویکرد مسئله محور در حوزه موسیقی
در پایان، حجت‌الاسلام‌والمسلمین خسروپناه با اعلام آمادگی خود به عنوان دبیر شورا، اتخاذ رویکردی مسئله‌محور در حل چالش‌های حوزه موسیقی را ضروری دانست و تاکید کرد: لازم است ابتدا مسائل به صورت دقیق شناسایی شوند و سپس با مشارکت صاحب‌نظران، راهکارهای عملی برای حل آنها ارائه شود.