به گزارش خبرگزاری مهر، ظهر امروز دومین نشست تخصصی هفته هوای پاک با شعار"عزم ملی برای هوای پاک با انرژی‌های تجدید پذیر" و با عنوان «قانون و هوای پاک» در پژوهشکده محیط زیست و توسعه پایدار سازمان حفاظت محیط زیست برگزار شد.

سلیمانی، کارشناس مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی در این نشست با اشاره به اینکه تشدید آلودگی هوا در سال ۱۴۰۲ منجر به تشدید ۱۱ درصدی بیماری‌های ریوی، رشد ۱۳ درصدی سرطان، افزایش ۱۸ درصد سکته مغزی و رشد ۱۷ درصد بیماری‌های مغزی نسبت به سال ۱۴۰۱ شده است، تاکید کرد: بر اساس آمارهای سازمان بهداشت جهانی میانگین غلطت جهانی ذرات کمتر از ۲.۵ میکرون(p.m ۲.۵) به عنوان اصلی‌ترین آلاینده هوا، حدود ۱۵ میکروگرم در هر مترمکعب است که در هیچ یک از شهرهای ما در این حد نیست و غلظت آن بالاتر است.

وی افزود: بالاترین میزان ذرات pm ۲.۵ مربوط به شهر زابل است که شدت آن ۳۳ برابر استاندارد سازمان جهانی بهداشت و کمترین شدت مربوط به شهر سنندج است. در تهران نیز ۳۵۳ روز غلظت ذرات کمتر از ۲.۵ بالاتر از رصدهای سازمان بهداشت جهانی بوده است. این آمار نشان می‌دهد که شرایط انتشار این ذرات در کشور ما مناسب نیست.

این پژوهشگر درباره خسارات آلودگی هوا نیز گفت: کاهش بهره‌وری، کاهش سلامت و تشدید بیماری‌های قلبی و ریوی، سرطان و سکته مغزی، خسارت زیرساخت‌ها و کشاورزی، کاهش گردشگری، کاهش کیفیت زندگی، کاهش عملکرد تحصیلی و مهاجرت نخبگان است. بر اثر تشدید آلودگی هوا در سال ۱۴۰۲، تشدید ۱۱ درصدی بیماری‌های ریوی، رشد ۱۳ درصد سرطان، افزایش ۱۸ درصد سکته مغزی و رشد ۱۷ درصد بیماری‌های مغزی را نسبت به سال ۱۴۰۱ داشته‌ایم.

سلیمانی درباره برآورد خسارت آلودگی هوا نیز توضیح داد: برآورد خسارات در ایران از مراجع مختلفی انجام شده است که این میزان تا ۵۹۷ همت در سال ۱۴۰۲، معادل ۱۲ میلیارد دلار بوده است.

وی درباره اسقاط خودروهای فرسوده گفت: روند اسقاط خودرو از سال ۱۴۰۲، بر اساس قانون ساماندهی خودرو افزایشی شده و در ۶ ماه اول سال ۱۴۰۲، ۱۴۱ هزار و۲۳۹ مورد اسقاط انجام شده که رشد خوبی است اما هنوز با آمار سال ۱۳۹۳ که ۱۳۰ هزار خودرو فرسوده اسقاط شده؛ فاصله دارد. در برنامه هفتم آمده است که ۵۰۰ هزار خودرو فرسوده در سال باید اسقاط شود اما از سال ۱۳۹۶ هنوز به این آمار نرسیده‌ایم.

وی ادامه داد: با توجه به قانون ساماندهی صنعت خودرو، ۲۰ درصد خودروها در قرعه‌کشی باید به صاحبان خودرو فرسوده می‌رسید که این امر محقق نشده است. همچنین وزارت نفت و صمت مکلف بودن تسهیلاتی برای نوسازی خودروهای فرسوده فراهم کنند که این آمار هم مغفول مانده است. با وجود این که یک خودرو فرسوده ۲۰ برابر یک خودرو عادی تولید آلایندگی می‌کند، در حدود ۵ درصد ناوگان فرسوده اسقاط شده و روند خوبی نیست.

کارشناس مرکز پژوهش‌های مرکز شورای اسلامی درباره مقدار بالای گوگرد در مازوت کشور هشدار داده و گفت: استاندارد بین‌المللی درصد حجمی گوگرد در مازوت ۰.۲ درصد است ما در کشور ما این میزان به ۳.۵ یا گاهاً بیشتر از این مقدار می‌رسد که بسیار خطرناک است.

سلیمانی گفت: متأسفانه برخی مصوبات قانون هوای پاک را تحت تأثیر قرار داده و موادی از آن را حذف می‌کند. به عنوان مثال بر اساس مصوبه شورای امنیت وزارت نیرو با همکاری وزارت نفت مکلف شدند تا نسبت به جایگزین مصرف گاز با نفت کوره با حداکثر ۴۰ میلیون لیتر اقدام کنند. این در حالی است که در ماده ۱۳ قانون هوای پاک آمده است که یک سال پس از اجرای این قانون کلیه مراکز باید از سوخت استاندار استفاده کنند اما از ۱۱ میلیون لیتر سوخت در مراکز تنها ۴۴ هزار لیتر سوخت یورو ۴ تولید می‌شد.

وی درباره شرایط معاینه فنی در کشور نیز گفت: در کل کشور ۳۵ میلیون خودرو در حال تردد هستند که ۴ میلیون خودرو کمتر از ۴ سال و مابقی مشمول معاینه فنی هستند. از این تعداد ۱۲ میلیون خودرو به این مراکز مراجع کرده که ۹ میلیون قبول و ۲۱ درصد مردود شده‌اند. همچنین ۲ میلیون خودرو سنگین در این مراکز پذیرش شده‌اند.

وی افزود: نکته نگران کنده درباره ۱۳ میلیون موتورسیکلت در کشور است که از ابتدای قانون هوای پاک، تنها ۶ هزار دستگاه موتورسیکلت به معاینه فنی مراجعه کرده‌اند.

۶ دلیل عمده اجرا نشدن قانون هوای پاک

این کارشناس درباره تکالیف قانون هوای پاک نیز گفت: ۶۱ درصد تکالیف ناقص، ۱۲ درصد انجام و ۲۷ درصد قانون اصلاً اجرا نشده است. ۶ دلیل عمده عدم موفقیت قانون هوای پاک، کمبود منابع مالی، اولویت نبودن آلودگی هوا در کشور، عدم وجود نظارت کافی، ناهماهنگی دستگاه‌ها، تفسیر شخصی قانون و ایرادات متن قانون بوده است.

سلیمانی درباره بندهای مربوط به انرژی‌های تجدید پذیر در قانون نیز گفت: بر اساس قانون هوای پاک، وزارت نیرو مکلف بود ۳۰ درصد برق کشور را از تجدیدپذیرها تأمین کند اما این آمار اکنون به ۲ درصد رسیده است.

وی یک ایراد قانون هوای پاک را مربوط به خودروها دانست و عنوان کرد: در متن قانون تعیین استاندارد سوخت و آلایندگی خودروها داخلی اعلام شده در صورتی که در تمام دنیا این استانداردها بین‌المللی بوده است.

کارشناس مرکز پژوهش‌های مجلس تاکید کرد: ضرورت دارد که بحث تأمین اعتبار برای قانون هوای پاک مورد توجه قرار گیرد. در این راستا یک برنامه ۵ ساله بلندمدت و برنامه ۲ ساله کوتاه مدت با راهکارهای کم هزینه و زودبازده همزمان با تأمین اعتبارات در دستور کار قرار گرفته و پیگیری می‌شود.

به جای اصلاح مصرف به سمت تولید بیشتر رفته‌ایم

احمد طاهری؛ رئیس مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیط زیست نیز در این نشست اظهار کرد: راهکارها در بحث ناترازی انرژی در کشور به سمت افزایش تولید رفته، این در حالی است که بخش مصرف رها شده است. آمارها نشان می‌دهد که ناوگان فرسوده در کشور دو برابر ناوگان نو شماره انرژی مصرف می‌کند و ما ۲۴ میلیون ناوگان حمل و نقل فرسوده در کشور داریم.

وی افزود: متأسفانه ما به جای اصلاح مصرف به سمت تولید رفته‌ایم در صورتی که اگر روی مصرف تمرکز کنیم، نتیجه بهتری دارد.

رئیس مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیط زیست بیان کرد: در مصوبه وزیران نیامده است که وزارت نیرو نباید در نیروگاه‌ها فیلتراسیون نصب کند و اصلاً هیئت وزیران در جایگاهی نیست که صنعتی را چه دولتی و چه خصوصی از نصب فیلتراسیون مستثنا کند.

طاهری درباره کاهش گوگرد در مازوت گفت: مازوت یک سوخت سنگین است که از انتشار So۲ قابل ردیابی است اما اگر گوگرد آن هم کم شود بازهم انتشار آلایندگی ذرات معلق را دارد. لذا باید در نیروگاه‌های مازوت‌سوز سیستم کنترلی نصب کنیم تا قابل ردیابی باشد.

وی درباره مصرف آب در این سیستم‌ها نیز بیان کرد: در دنیا از تکنولوژی‌هایی استفاده می‌شود که اصلاً نیازی به آب ندارد.

رئیس مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیط زیست ادامه داد: طبق مصوبه کارگروه آلودگی هوا بحث توزیع مکانی و زمانی سوخت نیروگاه‌ها مدنظر قرار گرفته است اما طی این جلسات متوجه شدیم که موضوع آلایندگی سوخت نیروگاه‌ها به هیچ وجه جزو اولویت‌های توزیع سوخت در کشور نیست و وزارت نیرو زمانی که سوخت توزیع می‌کند، دغدغه آلایندگی را ندارد.

طاهری گفت: در کارگروه مشترک وزارت نفت، وزارت نیرو و سازمان حفاظت محیط زیست برای توزیع سوخت در سال ۱۴۰۴ برنامه‌ریزی می‌شود و از الان به دنبال این هستیم که در شرایط اضطرار آلودگی هوا، مصرف سوخت مازوت به حداقل برسد یا حتی اگر مصرف مازوت لازم باشد، از مازوت کم‌سولفو و با رعایت استانداردها استفاده شود.

در این نشست همچنین علیرضا رحمتی؛ رئیس محیط زیست شهر تهران اظهار کرد: در کنار عوامل رایج و مشخص آلودگی هوا، یک سری عوامل ناشناخته آلودگی هوا در شهر تهران داریم. به عنوان مثال در منطقه خلازیر حجم عظیمی از پسماند سوزی را داریم که بارها موضوع را با شورای تأمین و استانداری هم مطرح کرده‌ایم اما این موضوع باید از مراجع ملی پیگیری شود.

وی بیان کرد: این مواد پلاستیکی و فلزی به قدری سموم دارد که یک گرم آن چندین نفر را می‌کشد.

رئیس محیط زیست شهر تهران گفت: در شهر تهران یک واحد داریم که برند نمونه کشور است اما به قدری آلودگی دارد که خودروهای اطراف خود را نیز از رده خارج می‌کند. حدود ۲۰ سال پیش قرار بود این واحد جابه‌جا شود اما این اتفاق علیرغم پیشرفت ۸۰ درصدی ساختمان جدید، انجام نشد تا جایی که محل جدید نیز به محدود شهر اضافه شود. خواهشی که از همه دوستان در جلسه دارم این است که این موضوعات در مراجع ملی پیگیری شود.

رحمتی گفت: این مراکز در داخل شهر تهران هستند و غباری که منتشر می‌کنند هم سرطان‌زا و هم مرگ‌آفرین است و باید پیگیری شود.