خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها - زهرا رگان: گیلانی‌ها اگر کنار دریا هم زندگی کنند جنگل برایشان از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است و جنگل همان قدر برایشان حرمت دارد، که آب مقدس است.

ما به جنگل نه بخاطر اینکه نفسمان به نفسش گره خورده بلکه به حرمت سرداری که جنگل را با تمام وسعتش سنگر کرد تا پای اجنبی‌ها را از تمامیت ارضی‌اش دور نگه دارد، احترام می‌گذاریم.

جنگل‌های گیلان در کنار قداست سبزش از بکرترین و زیباترین مناطق طبیعی ایران محسوب می‌شود، بخش عظیمی از طبیعت سرسبز و منحصر به فرد شمال کشور در گیلان قرار دارد.

این جنگل‌ها، با درختان کهنسال و پوشش گیاهی متنوع، پناهگاهی طبیعی برای گونه‌های مختلف جانوری و گیاهی است که یکی از ارزشمندترین ذخایر زیست محیطی کشور به شمار می‌آید.

تاریخچه و اهمیت جنگل‌های گیلان

جنگل‌های هیرکانی که بخش عمده‌ای از آن در استان گیلان قرار گرفته با قدمتی میلیون ساله و بازمانده دوران سوم زمین شناسی از قدیمی‌ترین جنگل‌های جهان شناخته می‌شود.

ثبت جنگل‌های هیرکانی در فهرست میراث جهانی یونسکو در سال ۲۰۱۹ نشان از اهمیت آن از منظر جهانی است.

ریه‌های سبز گیلان در چنگال آروجیا؛ مهمان ناخوانده‌ای که قاتل «هیرکان» است

حفظ این گنجینه ارزشمند طبیعی و میراث گرانبها امروز بیش از هر زمان دیگری در برابر خطرات ناشی از حوادث طبیعی و غیر طبیعی بر ما میراث‌داران اصلی این کهن دیار سبز واجب است، متأسفانه جنگل‌های گیلان در ادوار مختلف با عوامل متعددی تهدید شده است.

تن زخمی جنگل‌های گیلان سال‌ها است حاصل بی مهری‌های فراوانی قرار گرفته که ما انسان‌ها برایش به ارمغان آورده‌ایم، دامن سبزش یا از آتش طمع انسان مدرن امروز سوخته و نابود شده و یا گرفتار قهر طبیعت از بی تدبیری‌ها و زیادی خواهی‌های بشر شده است.

جنگل‌های هیرکانی در بیم «آروجیا»

«آروجیا» گیاه مهاجم و پیچکی که به سرعت گسترش می‌یابد و کل اکوسیستم جنگل را تحت تأثیر قرار می‌دهد نیز یکی از تهدیدات جدی و نویی است که حاصل دخالت‌های ناهمگون دیگری از بشر است که وارد اکوسیستم گیلان شده و نفس جنگل‌های گیلان را به شماره انداخته است

این گیاه با میوه‌های کوچک و خربزه‌ای مانندش به طور خطرناکی توانایی خفه کردن درختان و گیاهان بومی و درختان جنگل‌های هیرکانی را دارد.

گیاه شناسان و فعالان محیط زیستی هشدار می‌دهند که اگر جلوی گسترش آروجیا گرفته نشود، این گونه به سرعت گسترش می‌یابد و به همه مناطق جنگل‌های ۴۰ میلیون ساله هیرکانی آسیب جدی می‌زند.

آروجیا با میوه‌های کوچک و خربزه مانند، توانایی خفه کردن درختان و گیاهان بومی را دارد که این موضوع به کاهش تنوع زیستی و تخریب زیستگاه‌های طبیعی منجر می‌شود.

به گفته مدیر کل منابع طبیعی و آبخیزداری گیلان این گونه گیاهی، جدید نیست و در سال‌های قبل نیز وجود داشت، اما به دلیل تغییرات اقلیم و شرایط آب و هوایی، امروز وضعیت تهاجمی گرفته است.

میزبان آزاری یک گیاه آمریکایی در گیلان

«سیده محدثه میر نژاد» کارشناس گیاه پزشکی اداره کل منابع طبیعی گیلان در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره به اینکه «آروجیا» گیاه بومی آمریکای جنوبی است، اظهار کرد: «آروجیا» یک گیاه چند ساله است که به روش‌های مختلفی مانند باد و چسبیدن به لباس انسان، به مناطق مختلف منتقل می‌شود و به دلیل شباهت بذرهایش به قاصدک، به راحتی به همه جا پراکنده می‌شود.

به گفته میرنژاد، گل دهی این گیاه در تیرماه آغاز شده و میوه‌های آن در اوایل مردادماه ظاهر می‌شود.

این کارشناس گیاه شناسی با اشاره به اینکه هر میوه آروجیا حدود ۲۴۰۰ بذر دارد، گفت: بذرها با کمک باد به خوبی قابل انتشار هستند و به سرعت گسترش پیدا می‌کنند.

میرنژاد با بیان اینکه بذرهای این گیاه تا پنج سال زنده می‌ماند و شرایط بهینه برای جوانه زنی این گیاه در گیلان موجود است، تصریح کرد: این گیاه در خاک‌های با میزان بارندگی بالا و زهکشی مناسب و همچنین در خاک‌های با اسیدیته کمتر و حتی خنثی رشد می‌کند.

هوای گرم و معتدل دمای مناسب برای رشد آروجیا

وی دمای مناسب برای رشد آروجیا را هوای گرم و معتدل دانست و افزود: این گیاه در مناطقی که سرمای زیادی دارند، قابلیت ماندگاری ندارد و استان گیلان با شرایط آب و هوایی خود برای رشد این گیاه مناسب است.

این کارشناس گیاه پزشکی با بیان اینکه آروجیا می‌تواند تا ارتفاع ۴۵ سانتی‌متری رشد کند، گفت: این گیاه به صورت رونده یا حالت بوته مانند در سطح زمین نیز پراکنده می‌شود.

ریه‌های سبز گیلان در چنگال آروجیا؛ مهمان ناخوانده‌ای که قاتل «هیرکان» است

میر نژاد با بیان اینکه آروجیا به عنوان یک گیاه انگلی شناخته می‌شود و می‌تواند سبب بیماری‌های ریشه‌ای و رقابت برای مواد مغذی با درختان شود، اضافه کرد: این گیاه طی دو سال می‌تواند درختان «اشکوب» (اشکوب اول شامل درختان بلوط (بلند مازو)، پلت، توسکا و لرگ است. اشکوب دوم که خیلی متراکم‌تر است از درختان شمشاد، لیلکی، کلهو و گل ابریشم تشکیل یافته و سرانجام پوشش علفی را گیاهان تیره گندمیان و خزه‌های خاک‌زی که حالت خاصی دارند، به وجود آورده‌اند) را به طور کامل در بر گیرد.

وی با بیان اینکه آروجیا مولد بیماری‌های ریشه گره‌ی است و شیرابه‌ای دارد که با تماس با پوست و چشم باعث واکنش‌های آلرژیک می‌شود، افزود: میوه این گیاه می‌تواند باعث واکنش‌های آلرژیک شود و در مناطق بومی به عنوان گیاه دارویی و زینتی استفاده می‌شود.

میوه «آروجیا» معدوم‌سازی شود

کارشناس گیاه‌پزشکی با بیان اینکه از این گیاه در مناطق بومی و خاستگاه اصلی خود، به عنوان گیاهان دارویی و صنعتی و همچنین برای درمان زگیل پوستی استفاده می‌شود، گفت: در گیلان نیز در «دام سراها» از این گیاه به عنوان داروی محلی استفاده می‌شود.

میر نژاد با بیان اینکه آروجیا در گذشته نیز در منطقه حضور داشته، اما به این شدت که اکنون باعث نگرانی شود، نبوده است، اضافه کرد: عملیات کنترل این گونه مهاجم مهاجر باید قبل از بذر و میوه انجام شود.

وی جمع آوری میوه این گیاه و معدوم کردن آن را راه مناسبی برای نجات جنگل‌های گیلان دانست و افزود: این گیاه خشن و خطرناک امروز ریه‌های سبز گیلان را بیش از هر زمانی تهدید می‌کند و برای نجاتش مشارکت مردم در کنار مسئولان از اهمیت بالایی برخوردار است.