دکتر محمدرضا شاه محمدی جراح مغز و اعصاب و ستون فقرات و عضو هیئت علمی دانشگاه ضمن گرامیداشت روز جهانی کمردرد و تبیین انواع و علل آن گفت: حدود ۸۰ درصد مردم در دوران زندگی خود کمردرد را تجربه می‌کنند.

دکتر شاه محمدی افزود: کمردرد مهمترین عامل مرخصی کارکنان از محل کارشان است و از عوامل ایجاد کننده بار مالی و اقتصادی به سیستم بهداشتی کشور محسوب می‌شود.

وی با اشاره به تاثیر صنعتی شدن و تغییرات سبک زندگی مردم در افزایش شیوع کمردرد گفت: امروزه به دلیل فعالیت فیزیکی کم، وزن بالا و آمادگی جسمانی کم، افراد بیشتر دچار کمردرد می‌شوند و این بیماری شیوع بیشتری پیدا کرده است.

به گفته این جراح مغز و اعصاب و ستون فقرات، دردی که در قسمت پایین ستون فقرات و بالای باسن بروز می‌کند به طور کلی کمردرد گفته می‌شود.

انواع کمردرد

وی کمردرد‌ها را از نظر زمان و دوره‌ای که ایجاد می‌شوند به سه دسته حاد، تحت حاد و مزمن تقسیم بندی کرد و افزود: کمردرد حاد دردی است که بین چهار تا شش هفته ادامه داشته باشد و به تدریج از بین برود.

به گفته دکتر شاه محمدی کمردردی که بین شش هفته تا سه ماه (۱۲ هفته) طول بکشد کمردرد تحت حاد و کمردردی که بیش از سه ماه طول بکشد کمردرد مزمن گفته می‌شود.

این جراح مغز و اعصاب و ستون فقرات با اشاره به نوع دیگری از تقسیم بندی کمردرد‌ها گفت: کمردرد‌ها از نظر مدل درد به سه دسته مکانیکال، التهابی و ترکیبی تقسیم بندی می‌شوند.

وی افزود: نوع مکانیکال، کمردردی است که با خم و راست شدن و فعالیت فرد افزایش می‌یابد.

دکتر شاه محمدی کمردرد التهابی را دردی برشمرد که فرد پس از استراحت شبانه در ابتدای صبح هنگام بیدار شدن از خواب تجربه می‌کند و به تدریج با فعالیت روزانه درد کاهش می‌یابد و این نوع کمردرد بیشتر در بیماری‌های التهابی دیده می‌شود.

این عضو هیئت علمی دانشگاه نوع سوم کمردرد را ترکیبی از مکانیکال و التهابی برشمرد که در شکستگی‌های مهره کمر یا در بیماری‌های بدخیم ستون فقرات مشاهده می‌شود.

علل بروز کمردرد

به گفته دکتر شاه محمدی رایجترین علت کمردرد، کشیدگی تاندن‌های اطراف ستون فقرات، اسپاسم اطراف ستون فقرات است که عمدتا با فعالیت‌های سنگین، عدم آمادگی عضلات ستون فقرات و گا‌ها پارگی دیسک‌های کمر اتفاق می‌افتد و به صورت عامیانه از آن به عنوان رگ به رگ شدن یا اسپاسم یاد می‌شود.

این عضو هیئت علمی دانشگاه اختلالات دیسک کمر، تنگی کانال و بیماری‌های التهابی ستون فقرات را از دیگر دلایل کمردرد برشمرد.

به گفته وی در بیماری‌های روماتولوژیک مثل اسپوندیلیت انکیلوزان، RA یا روماتوئید آرتریت، بیماری‌های بدخیم و برخی سرطان‌ها با گسترش التهاب یا متاستاز به ستون فقرات نیز ممکن است کمردرد ایجاد شود.

کمردرد ناشی از کشیدگی تاندن‌های اطراف ستون فقرات

این جراح مغز و اعصاب و ستون فقرات، انجام فعالیت و ورزش سنگین بدون آمادگی و گرم کردن بدن، جابه جایی بار سنگین بدون رعایت اصول ارگونومی، وارد شدن ضربه وچرخش ناگهانی ستون فقرات و سقوط از ارتفاع را از شایعترین عواملی برشمرد که باعث کشیدگی یا پارگی تاندون‌های ستون فقرات و در نهایت باعث ایجاد کمردرد و اسپاسم می‌شوند.

دکتر شاه محمدی شایعترین علل کمر درد حاد را عوامل ایجاد کننده کشیدگی و پارگی تاندون‌های ستون فقرات برشمرد و افزود: گاهی مبتلایان به این نوع کمردرد هنگام لمس محل درد خود احساس برجستگی می‌کنند که حاصل اسپاسم عضلات اطراف ستون فقرات است.

وی رعایت برخی نکات را در پیشگیری از بروز این نوع کمردرد موثر دانست و گفت: پرهیز از انجام فعالیت و ورزش سنگین بدون آمادگی جسمانی و گرم کردن بدن، اجتناب از فعالیت‌هایی که سبب بروز یا افزایش کمردرد می‌شود و پرهیز از حرکات ناگهانی می‌تواند باعث جلوگیری از بروز این نوع کمردرد‌ها شود.

کمردرد‌های ناشی از اختلالات دیسک

این عضو هیئت علمی دانشگاه در ادامه سخنان خود سایر کمردرد‌هایی که به واسطه بیماری‌های خود ستون فقرات مثل دیسک و تنگی کانال ایجاد می‌شود را نیز جزو کمردرد‌های رایج برشمرد که اغلب کمردرد‌های ناشی از دیسک به خاطر تغییر در میزان آب یا انعطاف پذیری دیسک ایجاد می‌شود.

به گفته وی دیسک در واقع یک بافت غضروفی است که بین دو مهره برای تسهیل حرکات ستون فقرات به جهت‌های مختلف قرار دارد. آب بین دیسک‌ها با افزایش سن به تدریج کاهش یافته و دیسک‌های بین مهره‌ای انعطاف پذیری خود را از دست داده و در نهایت باعث ایجاد کمردرد می‌شود.

دکتر شاه محمدی با اشاره به راهکار‌های جلوگیری کننده از بروز این نوع کمردرد گفت: با پرهیز از فعالیت‌های سنگین، تقویت عضلات ستون فقرات با ورزش‌های مناسب، فیزیوتراپی و ماساژ درمانی می‌توان باعث جلوگیری از بروز موارد مذکور شد.

کمر درد ناشی از تنگی کانال نخاعی کمر

این جراح مغز و اعصاب و ستون فقرات از انواع دیگر کمردرد به درد ناشی از تنگی کانال نخاعی کمر اشاره کرد که اغلب در سنین ۶۰-۴۰ ایجاد می‌شود.

به گفته وی در مبتلایان به این نوع کمردرد اغلب با راه رفتن، درد افزایش یافته و شدیدتر می‌شود و با استراحت و خم شدن به جلو درد بهبود می‌یابد. وی تغییرات ایجاد شده در غضروف‌های ستون فقرات و مهره‌ها را باعث بروز این نوع کمردرد عنوان کرد.

دکتر شاه محمدی کمردرد ناشی از سقوط از ارتفاع و شکستگی مهره‌ها را یکی دیگر از انواع کمردرد‌ها برشمرد و گفت: در این افراد اغلب یک یا دو مهره کمری دچار شکستگی شده و به نخاع فشار می‌آورند.

عضو هیئت علمی دانشگاه تاکید کرد: درمان اغلب شکستگی‌ها، جراحی است و درمان‌های طبی، فیزیوتراپی، آب درمانی و ... ندارد.

کمردرد ناشی از بیماری‌های التهابی

وی کمردرد ناشی از تب مالت را یکی دیگر از انواع کمردرد برشمرد که در سالیان گذشته به دلیل مصرف شیر غیرپاستوریزه افراد به این بیماری مبتلا می‌شدند و این نوع کمردرد همراه با تب بود و درد در زمان استراحت نیز ادامه داشت. البته هنوز هم در موارد مصرف لبنیات محلی غیر پاستوریزه ممکن است ابتلا به این بیماری مشاهده شود.

ضرورت مراجعه به پزشک درصورت همراه بودن کمردرد با سایر علامت‌ها

این جراح مغز و اعصاب وستون فقرات در بخش دیگری از سخنان خود به افراد توصیه کرد هنگامی که همراه با درد کمر دچار علایمی خاصی نظیر تب، گزز و بی حسی پا‌ها و... می‌شوند حتما باید به پزشک مراجعه کنند.

به گفته وی درد‌هایی که با استراحت بهبود نمی‌یابند، کمردرد همراه با گزگز و بی حسی پاها، درد کمر همراه با اختلال در دفع ادرار و اجابت مزاج، کمردرد شدیدی که به مسکن‌های معمولی پاسخ نمی‌دهد از جمله مواردی است که افراد حتما باید برای پیگیری به پزشک مراجعه کنند.

پیشگیری:

دکتر شاه محمدی به منظور پیشگیری از بروز کمرد درد به افراد توصیه کرد: حتما قبل از هر ورزش سنگین یک دوره آماده‌سازی و گرم کردن بدن را داشته باشند.

وی افزود:همچنین از انجام فعالیت‌هایی که باعث ایجاد درد ستون فقرات در آنان می‌شود نظیر بلندکردن بار سنگین یا ورزش‌های خارج از استاندارد پرهیز کنند و حتما ورزش‌های سنگین و حرفه‌ای را زیر نظر متخصص انجام دهند.

دکتر شاه محمدی کاهش وزن را در کاهش کمردرد موثر دانست و گفت: وزن بالا باعث ایجاد فشار بیشتری به ستون فقرات می‌شود بنابراین در بیماران دارای وزن بالا، کاهش وزن منجر به کاهش میزان کمردرد می‌شود.

به گفته وی در چاقی بسیار شدید برای کم کردن درد پیشنهاد کاهش ۲۵-۲۰ درصدی وزن می‌شود به طور مثال فردی که ۱۰۰ کیلو وزن دارد باید وزن خود را به زیر ۷۵ برساند و این باعث کاهش میزان درد وی می‌شود.

وی افزود:، اما در افرادی که خیلی چاق نیستند با کاهش پنج درصدی وزن ممکن است بیش از ۵۰ درصد کمردرد بیمار بهبود یابد.

درمان:

این جراح مغز و اعصاب و ستون فقرات با اشاره به انواع درمان در کمردرد گفت: درمان کمردرد‌ها شامل درمان‌های دارویی، فیزیوتراپی، ماساژدرمانی، ورزش‌های کششی و در نهایت جراحی است که پس از معاینه بیمار و بنا به تشخیص پزشک معالج نوع درمان تعیین می‌شود.

به گفته دکتر شاه محمدی درمان‌های جراحی همیشه آخرین درمان در درد‌های ستون فقرات است و درصورتی که بیمار به سایر درمان‌ها پاسخ ندهد و دردکاهش نیابد به سمت جراحی می‌رویم.

وی با اشاره به پیشرفت‌های علم پزشکی کشورخاطرنشان کرد: پیشرفته‌ترین و سخت‌ترین درمان‌های ستون فقرات اعم از جراحی و غیر جراحی توسط تیم‌های متخصص پزشکی در کشور انجام می‌شود.