محققان دریافتند که کووید-۱۹ می‌تواند فرایندهای زیستی یا بیولوژیکی مرتبط با آلزایمر را تسریع کند و تغییراتی در نشانگرهای زیستی مرتبط با مغز ایجاد کند که مشابه چندین سال پیر شدن است. تاثیر این موضوع در موارد کووید شدید و کسانی که عوامل خطر قبلی داشتند، مشهودتر بود.

البته این مطالعه نمی‌تواند یک رابطه علی‌معلولی مستقیم را تایید کند اما نشان می‌دهد که بیماری‌هایی مانند کووید‌ــ۱۹ ممکن است به فرایندهای نورودژنراتیو (تحلیل‌برنده سلول‌های عصبی) کمک کنند.

خطر آلزایمر و کووید‌ــ۱۹
به گزارش ساینس‌تک‌دیلی، محققان مرکز امپریال کالج لندن و موسسه تحقیقات زوال عقل بریتانیا، به این نتیجه رسیدند که احتمال وجود نشانگرهای زیستی مرتبط با آمیلوئید معیوب‌ــ نوعی پروتئین‌ که یکی از شاخص‌های اصلی بیماری آلزایمر است‌ــ در افرادی که قبلا به کووید‌ــ۱۹ مبتلا شده بودند، بالاتر است. این تغییرات در مغز تقریبا مشابه چهار سال پیری بود.

بیشترین تاثیر در افرادی مشاهده شد که به دلیل کووید‌ شدید در بیمارستان بستری شده بودند یا عوامل خطر ابتلا به زوال عقل مانند سیگار کشیدن یا فشار خون بالا را داشتند.

یافته‌ها و پیامدهای مطالعه
طبق نتایج به‌دست‌آ‌مده حتی کووید خفیف یا متوسط هم می‌تواند فرایندهای بیولوژیکی را که باعث تجمع آمیلوئید در مغز می‌شوند، تسریع و در طولانی‌مدت، خطر ابتلا به آلزایمر را افزایش دهد. با این حال برای درک کامل این ارتباط به تحقیقات بیشتری نیاز است.

پژوهشگران بر لزوم احتیاط در تفسیر این یافته‌ها تاکید دارند. آن‌ها توضیح می‌دهند که مطالعه مشاهده‌ای آن‌ها رابطه علی بین کووید‌ــ۱۹ و زوال عقل را اثبات نمی‌کند. همچنین، هنوز مشخص نیست آیا این تاثیر به طور خاص مربوط به کرونا است یا اینکه سایر بیماری‌های رایج مانند آنفلوانزا یا ذات‌الریه هم ممکن است اثر مشابهی داشته باشند.

به گفته دکتر یوجین داف، نویسنده اول این مطالعه از بخش علوم مغز امپریال کالج لندن، «یافته‌های ما نشان می‌دهند کووید‌ــ۱۹ ممکن است تغییراتی ایجاد کند که به بیماری‌های تحلیل‌برنده سلول‌های عصبی کمک می‌کند. ما معتقدیم که این امر احتمالا به دلیل التهاب ناشی از این بیماری است؛ هرچند هنوز دقیقا مشخص نیست این التهاب چگونه بر مغز و تغییرات آمیلوئید تاثیر می‌گذارد».

نحوه تجمع آمیلوئید بتا
آمیلوئید یک پروتئین رایج در بدن است که عملکردهای مختلفی دارد، اما تجمع نوع غیرطبیعی از این پروتئین به نام بتا آمیلوئید (Aβ)، یکی از عوامل کلیدی بسیاری از بیماری‌ها محسوب می‌شود.

بتا آمیلوئید در مغز بیماران مبتلا به آلزایمر توده‌های مشخصی تشکیل می‌دهد که تصور می‌شود باعث آسیب به نورون‌ها می‌شود و در نتیجه، در شناخت و رفتار تغییراتی ایجاد می‌کند.

محققان در این مطالعه، تلاش کردند ارتباط بین کووید‌ــ۱۹ و نشانگرهای زیستی مرتبط با آلزایمر در خون، از جمله نسبت‌های مختلف انواع بتا آمیلوئید، را بررسی کنند.

این تیم نشانگرهای زیستی را در یک هزار و ۲۵۲ شرکت‌کننده بین ۴۶ تا ۸۰ سال را که از بانک زیستی بریتانیا به‌دست آمده بود، هم پیش از ابتلا و هم پس از تایید ابتلا به ویروس‌های سارس‌ــ‌کوو‌ــ۲ تحلیل کردند. سپس این داده‌ها را با افرادی که ویژگی‌های مشابهی داشتند اما هیچ شواهدی از بیماری قبلی در آن‌ها مشاهده نشده بود، مقایسه کردند.

محققان دریافتند که ابتلا به سارس‌ــ‌کوو‌ــ۲ با تغییر در چندین پروتئین خونی مرتبط با بتا آمیلوئید در مغز، همراه بود. میزان این تغییرات مشابه تاثیر یک عامل خطر ژنتیکی شناخته‌شده برای آلزایمر، یعنی جهش ژنتیکی ای‌پی‌او‌ئی۴ (APOE4) بود. این تغییرات بیشتر در افراد مسن‌تر، بیماران با سابقه بستری‌ به علت کووید‌ــ۱۹ و افرادی با سابقه فشار خون بالا مشاهده شد و با نمرات پایین‌تر در آزمون‌های شناختی، وضعیت سلامت کلی ضعیف‌تر، و الگوهای اسکن مغزی مرتبط با تحلیل سلول‌های عصبی همبستگی داشتند.

پروفسور پل متیوز، سرپرست تیم تحقیق در موسسه تحقیقات زوال عقل بریتانیا، گفت: «احتمال ارتباط بین عفونت‌ها‌ــ چه در مورد ویروس‌هایی مانند تب‌خال و آنفلوانزا و چه برخی عفونت‌های باکتریایی‌ــ و بیماری‌های تحلیل‌برنده مغز از مدت‌ها پیش مطرح بوده است. این مطالعه نشان می‌دهد که کووید‌ــ۱۹ نیز ممکن است در این روند نقش داشته باشد، به‌ویژه در افرادی که زمینه‌های قبلی ابتلا به این بیماری را دارند. با این حال، برای اثبات این ارتباط به تحقیقات بیشتری نیاز داریم.»