بحران مهاجرت افغان ها به ایران، تنها یک مسئله اقتصادی یا اجتماعی نیست، بلکه چالشی چندبعدی است که می تواند امنیت و ثبات کشور را نیز تهدید کند. حل این معضل، نیازمند یک سیاست گذاری قاطع، اجرای دقیق قوانین مهاجرتی و درعین حال، حفظ ملاحظات انسانی است. تا زمانی که این بحران به درستی مدیریت نشود، تبعات آن همچنان گریبان گیر جامعه ایران خواهد بود.

به گزارش «دنیای سفر»، عبدالرضا خزایی؛ «افغان ها حق مالکیت دارند» این جمله ای است که اخیراً بصیر احسانی، روحانی افغان، در شبکه های اجتماعی مطرح کرده و واکنش های گسترده ای را برانگیخته است. او تأکید کرده که مهاجران افغان باید همچون اقوام ایرانی مانند کُرد ها و بلوچ ها از حقوق برابر برخوردار شوند. چنین اظهاراتی، آن هم در شرایط حساس اجتماعی و اقتصادی ایران، نه تنها قابل تأمل بلکه به شدت قابل نقد است.

احسانی در تلاش است که مهاجران افغان را در کنار اقوام ایرانی قرار دهد، اما این مقایسه، به دلایل تاریخی، فرهنگی و اجتماعی، نادرست و گمراه کننده است. کُرد ها و بلوچ ها قرن هاست که بخشی از ساختار اجتماعی و هویتی ایران بوده اند، درحالی که بسیاری از مهاجران افغان، عمدتاً در دهه های اخیر و اغلب به صورت غیرقانونی وارد کشور شده اند. این نوع سخنان نه تنها موجب سوءتفاهم در افکار عمومی می شود، بلکه می تواند به شکاف های اجتماعی و حساسیت های قومی نیز دامن بزند.

درحالی که بسیاری از کشور های دنیا قوانین سختگیرانه ای برای مدیریت مهاجرت دارند، ایران سال هاست که بار سنگین حضور میلیون ها مهاجر افغان را بر دوش می کشد. آمار های رسمی نشان می دهد که حدود ۳ میلیون مهاجر افغان در ایران زندگی می کنند، اما گزارش های غیررسمی از حضور شمار بسیار بیشتری حکایت دارد. این حجم گسترده از مهاجرت، تأثیرات جدی بر حوزه های اقتصادی، اجتماعی و امنیتی کشور گذاشته است.

یکی از پیامد های این بحران، فشار شدید بر سیستم های خدماتی ایران است. گزارش ها حاکی از آن است که در برخی بیمارستان های کشور، از هر شش زایمان، چهار مورد متعلق به مادران افغان است. این وضعیت، به طور مستقیم هزینه های بخش درمان را افزایش داده و فشار مضاعفی بر منابع ملی وارد کرده است. علاوه بر این در سیستم آموزشی نیز مدارس کشور با افزایش روزافزون تعداد دانش آموزان افغان مواجه اند. در برخی موارد، مدارس به دلیل پرداخت های نقدی خانواده های افغان، اولویت بیشتری به ثبت نام آنها می دهند و این مسئله موجب نارضایتی خانواده های ایرانی شده است.

مسائل مرتبط با مهاجرت افغان ها، تنها محدود به چالش های اقتصادی و اجتماعی نیست، بلکه ابعاد امنیتی نیز دارد. روزانه گزارش هایی نگران کننده از افزایش درگیری ها و جرائم مرتبط با مهاجران افغان، به ویژه در کلان شهر هایی مانند تهران، منتشر می شود. برخی از این درگیری ها حتی به قتل منجر شده و موجی از نگرانی های عمومی را برانگیخته است. این وضعیت، نه تنها امنیت اجتماعی را به چالش کشیده، بلکه اعتماد عمومی به توانایی دولت در مدیریت این بحران را نیز تضعیف کرده است.

با وجود وعده های مکرر مسئولان برای ساماندهی وضعیت مهاجران افغان، هنوز اقدام جدی و مؤثری در این زمینه انجام نشده است. ویدئو های منتشرشده در شبکه های اجتماعی، نشان می دهد که ورود غیرقانونی مهاجران افغان از مرز های شرقی ایران همچنان ادامه دارد. این پرسش اساسی مطرح است که چرا در شرایطی که کشور با بحران های اقتصادی، بیکاری و تورم روبه روست، سیاست های مهاجرتی همچنان ضعیف و ناکارآمد است؟

نارضایتی عمومی از وضعیت مهاجران افغان در ایران، روزبه روز در حال افزایش است. بسیاری از شهروندان ایرانی معتقدند که درحالی که خودشان با مشکلات اقتصادی دست وپنجه نرم می کنند، تخصیص منابع به مهاجران غیرقانونی ناعادلانه است.