جهش قیمت ها در خدمات نظافت و خانه تکانی کاملا محسوس است. کافی است به برخی اعداد و ارقام مربوط به خدمات نظافت شب عید در سال های گذشته توجه کنید تا این تفاوت را بفهمید.

به گزارش «دنیای سفر»، جهش قیمت ها در خدمات نظافت و خانه تکانی کاملا محسوس است. کافی است به برخی اعداد و ارقام مربوط به خدمات نظافت شب عید در سال های گذشته توجه کنید تا این تفاوت را بفهمید. سال 1396 هزینه چهار ساعت کار یک کارگر خانم بین 60 تا 70 هزار تومان برای 4 ساعت کار بود. این رقم، امسال به حدود 800 هزار تومان رسیده است؛ یعنی طی 7 سال نرخ ها رشد بیش از 11 برابر داشته اند.

از بهترین سنت های ایرانی، نظافت و غبارروبی و گردگیری منازل در روزهای پایانی سال است. این سنت دراز که گاه با تعبیر خانه تکانی از آن یاد می شود اکنون به رسمی همه گیر تبدیل شده سال به سال با شور و حرارت بیشتری دنبال می شود. فلسفه ی این کار، زدودن آلودگی از خانه و محل زندگی در آستانه سال جدید است.

خانه تکانی، در گذشته از سوی اهل خانه اجرا می شد اما امروز با توجه با تغییراتی که در سبک زندگی و مشغله های جاری پیش آمده، استفاده از نیروهای خدماتی برای این کار اجتناب ناپذیر شده است. این مسأله سبب شده تا قشری به نام کارگران نظافتی در جامعه شکل بگیرد که عموما به لحاظ معیشتی در گروه های کم درآمد طبقه بندی می شوند و عمدتا روزمزد هستند.

کارگران نظافتی خود به دو گروه کارگران نظافتی دائم و کارگران نظافتی فصلی تقسیم می شوند. گروه اول عمدتا در طول سال به این حرفه اشتغال دارند و گروه دوم تنها در ایام ویژه و بالاخص نزدیک عید نوروز به این کار مشغول می شوند.

در ماه پایانی سال هر دو گروه کارگران نظافتی روزهای شلوغی را سپری می کنند. بیشتر آنها از سوی شرکت های خدماتی به مشتریان معرفی می شوند و برخی نیز مستقل کار می کنند. البته به لحاظ امنیت، بیشتر مردم ترجیح می دهند از طریق شرکت های شناخته شده، خدمات نظافت منزل را انجام دهند. قیمت ها هم در این میان بسیار تعیین کننده است و گرچه نرخ هایی کم و بیش مشابه برای خدمات نظافتی منزل عنوان می شود اما مشتری ها همچنان دنبال قیمت پایین و البته کیفیت بالا می گردند.

هرکه بامش بیش، نرخش بیشتر

برای کسانی که متقاضی دریافت خدمات نظافت منزل در شب عید هستند، اعلام هزینه معمولا در وهله اول اهمیت قرار دارد. برای همین عموما به مقایسه ای در مورد قیمت های شرکت های خدماتی می پردازند که صد البته چون وقت تنگ است و سر این شرکت ها شلوغ، باید خیلی زود به نتیجه برسند و تصمیم خود را نهایی کنند. اما عوامل مختلفی در تعیین نرخ نظافت منزل تأثیرگذار است.

مدیر یکی از این شرکت های خدماتی درباره قیمت خدمات خانه تکانی به نورنیوز می گوید: «برای اعلام هزینه باید ابتدا جزئیات محل نظافت، از مشتری دریافت و اولویت های او سنجیده شود. نرخ دستمزد نظافت منزل عموما به ازای ساعت تعیین می شود و بسته به این که مکان مورد نظر خانه است یا آپارتمان نیز تفاوت هایی دارد.

البته در کل این دستمزد به عوامل مختلفی بستگی دارد و به همین دلیل نرخ لزوما ثابتی نیست. به عنوان مثال برخی فقط نیاز دارند بخشی از منزل خود را نظافت کنند و برخی نیز درخواست خدماتی همچون نظافت راهرو و راه پله و سایر فضاهای مشترک ساختمان را دارند. کارهای نظافتی داخل منزل نیز شامل موارد مختلفی است و می تواند شستشوی ظروف و لباس ها و اتو کردن لباس و پرده ها و ملحفه را نیز شامل شود که در محاسبه نرخ تمام این ها تأثیر دارد.»

برخی از شرکت های خدماتی تعرفه نظافت منزل را با توجه به متراژ خانه محاسبه می کنند و در این صورت در مورد خانه های بزرگ پیشنهاد می کنند که از دو یا سه کارگر خدماتی استفاده شود. بالطبع با اضافه شدن به تعداد کارگران، هزینه نیز بالاتر خواهد رفت اما از نظر انسانی هم درست نیست که بار کار یک خانه بزرگ فقط به دوش یک نفر باشد.

در نهایت تعداد ساعتی که کارگر خدماتی در خانه شما می گذارد عامل تعیین کننده مهمی در محاسبه نرخ است. معمولا حداقل ساعت کاری نیروهای نظافتی چهار ساعت است و بر اساس مصوبه سال 1403، قیمت نظافت چهار ساعته منزل بین 670 تا 820 هزار تومان است. این نرخ برای5 ساعت، 770 تا 920 هزار تومان، برای 6 ساعت نظافت، چیزی بین 870 تا یک میلیون تومان، و برای 8 ساعت کار، از یک میلیون و 70 هزار تومان تا یک میلیون و 220 هزار تومان محاسبه می شود.

جهش قیمت ها در این بخش خدماتی کاملا محسوس است. کافی است به برخی اعداد و ارقام مربوط به خدمات نظافت شب عید در سال های گذشته توجه کنید تا این تفاوت را بفهمید. سال 1396 هزینه چهار ساعت کار یک کارگر خانم بین ۶۰ تا ۷۰ هزار تومان برای 4 ساعت کار بود. این رقم، امسال به حدود 800 هزار تومان رسیده است؛ یعنی طی 7 سال نرخ ها رشد بیش از 11 برابر داشته اند. این وضعیت سبب شده برخی خانواده ها، قید استفاده از نیروی خدماتی را بزنند و کارگران نظافتی با چالش هایی مواجه بشوند.

چیزی که تفاوت قیمت ها را در هر بسته ی خدماتی معین می کند کارگر خانم یا آقا است. انتخاب کارگر خانم یا آقا گزینه ای است که برای خیلی ها دارای اهمیت است. برخی ترجیح می دهند برای نظافت داخل منزل و کارهای ظریف تری مثل گردگیری و اتو کردن لباس ها و غیره از کارگر خانم استفاده کنند. برای نظافت راه پله و تمیز کردن شیشه ها اما کارگران آقا مرجح هستند.

بعضی شرکت ها گزینه ها یا آپشن هایی برای نظافت در نظر می گیرند که باعث تغییر در قیمت نهایی خدمات می شود. یک شرکت خدماتی، سرویس های خود را به سه رده ی عادی، ویژه و لوکس تقسیم کرده است و برای هرکدام، شرایط و قیمت هایی جداگانه تعیین کرده است. شرکت های دیگری هم هستند که علاوه بر نظافت محیطی، مثل دیوارها، شیشه ها، سرویس های بهداشتی، راه پله ها، به نظافت اختصاصی وسایل خاص منزل هم می پردازند.

در این دست خدمات، برای شست و شوی یک دست مبل 5 نفره، 600 تا 800 هزار تومان، و برای مبل هفت نفره، بین 700 تا 900 هزار تومان قیمت مشخص شده است. برای شست و شوی پرده های زبرا هم با عرض یک و نیم متر، به ازای هر متر 450 هزار تومان و برای پرده های با عرض 2 متر، متری 550 هزار تومان در نظر گرفته شده است. خدمات نظافت و خانه تکانی، گاه حتی به شستن و اتوی لباس ها و ملحفه ها و پتوهای و زیراندازهای منزل هم می رسد که طبعا هزینه های جداگانه و البته بالایی دارد.

کاری سخت و پرخطر

هرچند امروز بسیاری از شهروندان برای نظافت و خانه تکانی از کارگران آزاد یا شرکتی استفاده می کنند اما وضعیت سخت اقتصادی، روند کلی مراجعه به این نیروها را تا حدودی کم کرده است.

به گفته یکی از این کارگران، امسال تقاضا نسبت به سال پیش کمتر شده و اگر سال گذشته روزانه به دو خانه برای نظافت می رفت، امسال تا اینجای اسفند که هفته ی نخست از آخرین ماه سال است به زحمت روزی یک سفارش کار می گیرد و با توجه به سهم 20 درصدی که باید به شرکت پرداخت کند، درآمد چندانی نصیبش نمی شود.

یکی دیگر از کارگران نظافتی نیز در این باره به نورنیوز می گوید: «وقتی کرونا شد ما کلا خانه نشین شدیم و هیچ درآمدی نداشتیم. برای خود من که شوهر مریض دارم خیلی سخت بود و هزینه های درمان فشار زیادی می آورد. بعد از کرونا که رفتم سر کار از نردبان افتادم و پایم شکست و باز مدتی در خانه بودم.

ما بیمه نداریم و دنبالش هم نبودیم هیچ وقت. باید ام آر آی می کردم که آن را هم نکردم و با همان پا بعد از مدتی می رفتم کار می کردم. برای ما که درآمدمان فقط از همین راه است خیلی سخت است این جور کار کردن. خودم 56 سال دارم و نمی دانم تا کی می توانم کار کنم.»

البته بیمه های مسئولیت برای کمک به حوادث احتمالی که در محل کار برای کارگران نظافتی پیش می آید، پیش بینی شده که باید از سوی شرکت های خدماتی انجام شود. بیمه نامه مسئولیت مدنی، کارفرما را در مقابل کارکنان تحت پوشش بیمه مسئول قرار می دهد تا چنانچه در حین انجام کار در محل کار، در اثر حادثه خسارت بدنی به کارکنان شاغل وارد آید و مسئولیت کارفرما در این ارتباط برای بیمه گر محرز شود، خسارت وارده جبران شود. منظور از جبران خسارت بدنی، پرداخت هزینه های پزشکی و غرامت نقص عضو یا فوت است.

کارگران فصلی در فصل خانه تکانی

علاوه بر کارگران نظافتی که در طول سال به این کار مشغولند، کارگرانی نیز هستند که تنها شب عید در قالب کارگر نظافتی مشغول به کار می شوند. این کارگران عمدتا از شهرهای کوچک به تهران و شهرهای بزرگ می روند و به صورت گروهی در خوابگاه های اجاره ای یا مسافرخانه های ارزان قیمت زندگی می کنند تا بتوانند از بازار نظافت شب عید درآمدی کسب کنند.

به گفته یکی از دست اندرکاران شرکت های خدماتی در تهران، بیشتر کارگران فصلی، جوان و آقا هستند و عمدتا شغل ثابتی در شهرهای خود ندارند. به همین دلیل در بازار شب عید تهران به مشاغل نظافت منازل و کار در قالیشویی ها مشغول می شوند و روزمزد هستند. البته در بین آنها افراد میانسال و گاهی مسن هم دیده می شود که برخی کشاورز هستند و شب عید که کار ندارند برای چنین مشاغلی به تهران می آیند. معمولا از اواخر بهمن کارشان را شروع می کنند و تا شب عید می مانند و بعد به شهرهای خود بر می گردند. به گفته این فرد، گاهی بین کارگران نظافتی فصلی، دانشجو نیز دیده می شود که عمدتا ساکن شهرهای دیگری هستند و برای درس خواندن به تهران آمده اند و برای کمک هزینه تحصیل خود کار می کنند.

شلوغی روزهای آخر سال شاید مجالی برای فکر کردن به حال و روز کارگران نظافتی باقی نگذارد. آنها بخش مهمی از چرخه کار شب عید محسوب می شوند و با این حال کمتر به مشکلات شان پرداخته شده است. مشکلاتی نظیر دردهای مفصلی و استخوانی که خیلی زود به سراغ آنها می آید و برای درمان نیز معمولا شرایط مناسبی ندارند.

جدا از آن باید برخوردهای گاه ناشایست را نیز به این مشکلات اضافه کرد که نیاز به فرهنگ سازی دارد چرا که شغل هر کس قابل احترام است و نباید به واسطه اینکه آن شخص به لحاظ معیشتی در وضعیتی پایین تر قرار دارد، مورد توهین و تحقیر قرار گیرد. البته این مسأله در سال های اخیر بنا بر آن چه شنیده می شود تا حدود زیادی تعدیل شده و احترام به شغل و جایگاه انسان ها اهمیت بیشتری یافته است. در هر حال باید این روند مثبت ادامه یابد و در کنار آن بیشتر به دغدغه های این قشر پرداخته شود تا شرایط برای آن ها هموارتر شود.