چرا این‌قدر پول برای حیوانات خانگی خود هزینه می‌کنیم؟

عشق ما به حیوانات خانگی بازاری پول‌ساز و پر خرج را خلق کرده است. در حالی که میلیون‌ها تومان در ایران و میلیاردها دلار در جهان صرف نوازش و مراقبت از همراهان وفادارمان می‌کنیم، سایر موجودات کمتر مورد توجه قرار می‌گیرند. این مقاله به بررسی اقتصاد رفتاری پشت پدیدهٔ «گونه‌گرایی نسبت به حیوانات خانگی» می‌پردازد؛ تعصبی که به نفع حیوانات خانگی بوده و اغلب منجر به نادیده گرفتن نیازهای سایر جانوران می‌شود.

شناخت گونه‌گرایی نسبت به حیوانات خانگی

مفهوم «گونه‌گرایی» یا «گونه‌پرستی» به اعتقاد برتری ذاتی یک گونه (اغلب انسان‌ها) نسبت به سایر موجودات اطلاق می‌شود. فیلسوف مشهور، پیتر سینگر، در کتاب «رهایی حیوانات» این ایده را به چالش کشید و استدلال کرد که از دیدگاه اخلاقی، همه موجودات، چه دوپا و چه چهارپا، شایستهٔ توجه برابر هستند. در مقابل، جورج اورول در رمان معروف «مزرعهٔ حیوانات» جمله‌ای به‌یادماندنی سرود: «همه حیوانات برابرند، اما برخی حیوانات از دیگران برترند.»

تحقیقات اخیر در حوزهٔ اقتصاد رفتاری، نوعی تعصب ویژه نسبت به حیوانات خانگی را آشکار کرده است. مطالعات انجام شده توسط لوکیوس کاویولا و والریو کاپرارو نشان می‌دهد که افراد غالباً نجات سگ را بر نجات خوک ترجیح می‌دهند؛ به‌حدی که این انتخاب به اندازهٔ انتخاب زندگی یک انسان بر شامپانزه احساس می‌شود. این یافته‌ها نشان می‌دهد که تصمیمات ما، به‌ویژه آن‌هایی که بر پایهٔ احساسات اتخاذ می‌شوند، نقشی کلیدی در ارزش‌گذاری موجودات زنده دارند.

انسان‌سازی حیوانات خانگی

یکی از روندهای برجسته در جامعهٔ امروزی، افزایش تمایل به «انسان‌سازی حیوانات خانگی» است. طبق آمار مرکز پژوهش‌های پیو، نزدیک به ۹۷ درصد از صاحبان حیوانات خانگی در آمریکا این موجودات را به عنوان اعضای خانواده خود فرض می‌کنند. این علاقه به حدی است که نیمی از آن‌ها می‌گویند حیواناتشان جایگاه برابری با بستگان انسانی دارند. این تغییر نگرش فرهنگی در صنعت محصولات حیوانات خانگی نیز مشهود است. ایدهٔ «حیوانات همانند انسان‌ها» در طی سی سال گذشته روز به روز بیشتر تبلیغ شده و طرفدار پیدا کرده است. یک لحظه به این فکر کنید که چند نفر را دیده‌اید که به سگ یا گربه خود می‌گویند پسرم! عزیزم! مامان جان!

داده‌های اقتصادی نیز این روند را تایید می‌کنند. بر اساس گزارش انجمن محصولات حیوانات خانگی آمریکا، هزینه‌های صرف‌شده برای مراقبت از حیوانات خانگی از ۷۰ میلیارد دلار در سال ۲۰۱۷ به ۱۵۱ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۴ افزایش یافته است. برای مقایسه، هزینه‌هایی که برای سرویس‌های پخش آنلاین یا رویدادهای ورزشی اختصاص می‌دهیم، در برابر این رقم فروتن به نظر می‌رسند.

اقتصاد پشت عشق به حیوانات خانگی

اقتصاد رفتاری نکات جالبی را دربارهٔ علل پشت هزینه‌های گزاف ما برای حیوانات خانگی آشکار می‌کند:

• غیرمنطقی بودن قابل پیش‌بینی: همان‌طور که دن آریلی، اقتصاددان رفتاری، می‌گوید، رفتارهای مالی ما اغلب از منطق فاصله دارند. به عنوان مثال، قانونی در تگزاس خسارت حداکثر ۵۰۰۰ دلاری برای فوت یک حیوان خانگی تعیین کرد. اما در یک پرونده در کنتیکت، هیئت منصفه مبلغ ۲۰۰۰۰۰ دلار برای از دست دادن یک سگ وفادار مشخص شد. این تفاوت‌ها نشان از عمق احساساتی دارد که نسبت به حیوانات خانگی قائل هستیم.
• تصمیم‌گیری احساسی: تحقیقات دنیل کانمن، برنده جایزه نوبل، نشان داده‌اند که احساسات می‌توانند بر منطق در تصمیم‌گیری‌های مالی غالب شوند. مطالعه‌ای در خصوص کمک‌های مالی برای نجات پرندگان آلوده به نفت نشان داد که وقتی تعداد پرندگان افزایش یافت، میزان کمک‌های اهدا شده کاهش پیدا کرد؛ نمونه‌ای بارز از تأثیر تعصبات شناختی در انتخاب‌های ما.
• تخصیص منابع: گزارشی که توسط اندرو روان، رئیس WellBeing International، ارائه شده است، نشان می‌دهد کمک‌های خیریه مردم آمریکا به سازمان حمایت از حقوق حیوانات بین ۷ تا ۸ میلیارد دلار در سال متغیر است. در طرف دیگر هزینه‌های صرف شده برای حیوانات خانگی به حدود ۱۵۰ میلیارد دلار می‌رسد. به عبارت دیگر، سرمایه‌گذاری مردم آمریکا بر حیوانات خانگی تقریباً ۲۰ برابر بیشتر از کمک‌های مالی به حمایت از سایر جانوران است.

بازنگری در اولویت‌های اخلاقی

این تفاوت‌های چشمگیر در هزینه‌ها پرسش‌های اخلاقی مهمی را برمی‌انگیزد: آیا ما آن‌قدر تحت تأثیر جذابیت‌های ظاهری و احساسات نسبت به حیوانات خانگی قرار می‌گیریم که سایر موجودات از حقوق و نیازهایشان غافل می‌مانیم؟ در حالی که سرمایه‌گذاری‌های احساسی و مالی ما در حیوانات خانگی زندگی ما را غنی می‌کند، ممکن است لازم باشد رویکردی متعادل‌تر نسبت به حمایت از تمامی موجودات اتخاذ کنیم.

شواهد موجود نشان می‌دهد که اگرچه حیوانات خانگی بی‌شک زندگی ما را زیباتر می‌کنند، نحوهٔ تخصیص منابع ما نیازمند بررسی و تعادل دقیق‌تر است. همانطور که اورول به نکته‌ای اشاره کرد، به نظر می‌رسد برخی حیوانات از دیگران برترند—و درک دلایل این امر می‌تواند ما را به سوی رویکردی جامع‌تر در حمایت از حقوق تمامی موجودات سوق دهد.

شما چقدر برای حیوان خانگی خود هزینه می‌کنید؟ چقدر به این هزینه‌ها اولویت می‌دهید؟ نظرات و دیدگاه‌های خود را در قسمت نظرات با ما در میان بگذارید.

منبع: psychologytoday