نوزاد ۶۵۰۰ ساله‌ای که نزدیک بود برای همیشه غرق شود

حنان بحرانی‌پور، باستان‌شناسی است که این تدفین را در کاوش نجات‌بخشی چپرآباد شناسایی کرده است. چپرآباد محوطه‌ای باستانی در حدود ۸ کیلومتری جنوب شرقی شهر اشنویه استان آذربایجان غربی است که پس از آب‌گیری سد چپرآباد غرق شده است.

تدفین این نوزاد از کف اتاقی در روستایی به‌دست آمده است که با تاج سد چپرآباد فقط ۵۰۰ متر فاصله داشت. این روستا پس از آبگیری سد، برای همیشه زیر آب رفته است.

بحرانی‌پور، باستان‌شناسی که کاوش‌های چپرآباد را سرپرستی کرده است، درباره تدفین این نوزاد به ایسنا گفت: این تدفین متعلق به یک نوزاد است که قدمت آن به اواسط هزاره پنجم پیش از میلاد، یعنی حدود ۶۵۰۰ سال پیش، باز می‌گردد و از کاوش‌های تپه چپرآباد اشنویه آذربایجان غربی به دست آمده است.

مطالعات انسان‌شناسی دکتر مهدی علیرضازاده - باستان‌شناس - نشان می‌دهد براساس الگوهای رشد استخوان‌ها، این جنین در هفته سی‌وهشتم زندگی خود قرار داشت و دو یا سه هفته زودتر به دنیا آمده است. تدفین در زیر کف یکی از اتاق‌ها و داخل ظرفی سفالی صورت گرفته بود.

علاوه‌بر استخوان‌های جنین، استخوان گوسفند نیز داخل این ظرف وجود داشت که به گفته علیرضازاده، نشان‌دهنده سنت قرار دادن خوراک برای مردگان است.

باستان‌شناسان معتقدند این تدفین یکی از کامل‌ترین تدفین‌های مربوط به نوزاد در دوران پیش از تاریخ فلات ایران است که بیشتر از ۹۰ درصد استخوان‌های آن سالم باقی مانده است.

محوطه باستانی چپرآباد که قدمت آن براساس یافته‌های باستان‌شناسان تا حدود ۶۵۰۰ سال می‌رسد، پیش از آنکه سد آبگیری شود، ابتدا در سال ۱۴۰۰ کاوش شد. در فصل دوم کاوش نیز بخش‌هایی از معماری استقرار پیش ازتاریخ آشکار شد.

فصل سوم کاوش تپه چپرآباد، ‌همزمان با آبگیری سد چپرآباد، در مهر ۱۴۰۲ (به مدت ۵۰ روز) انجام شد. در این فصل ۱۰ ترانشه به ابعاد گوناگون در ادامه بخش‌های کاوش‌شدۀ دو فصل پیش کاوش شد که در نتیجه آن بیش از ۲۳۰ متر مربع از بقایای معماری این استقرار پیش از تاریخ آشکار شد.

اکنون گوشه‌ای از آنچه باستان‌شناسان پیش از آبگیری سد توانسته‌اند نجات دهند در کنار این تدفین نوزاد، در موزه ملی ایران به نمایش گذاشته شده است. نمایش این آثار با عنوان نویافته‌های باستان‌شناسی تا پایان فروردین‌ماه ۱۴۰۴ ادامه دارد.