فرق بیماری دوقطبی با اسکیزوفرنی از علائم تا نحوه درمان

اختلال دوقطبی و اسکیزوفرنی دو بیماری پیچیده مرتبط با سلامت روان هستند که علائم مشابهی دارند و ممکن است با هم اشتباه گرفته شوند. هر دوی این عارضه‌ها فرد را در معرض وضعیت روحی ناخوشایندی قرار می‌دهند و به رسیدگی فوری نیاز دارند. برای درمان موثر این دو بیماری، نیاز است که ابتدا فرق بیماری دوقطبی با اسکیزوفرنی را بدانید. به همین خاطر در این مقاله از دکترتو تصمیم گرفتیم که شما را با تفاوت‌های این دو عارضه از نظر علائم، تشخیص و درمان آشنا کنیم پس با ما همراه باشید. اما اگر علائم روانی آزاردهنده ای دارید بهتر است با یک روانشناس یا روانپزشک در این باره مشورت کنید. شما می‌توانید از طریق سامانه دکترتو نسبت به نوبت دهی یا مشاوره آنلاین اقدام کنید.

فرق بیماری دوقطبی با اسکیزوفرنی چیست؟

اختلال دو قطبی باعث تغییرات شدید در انرژی، خلق‌وخو و سطح فعالیت فرد می‌شود. افراد مبتلا به اختلال دوقطبی بین هیجان شدید (مانیا یا شیدایی) و افسردگی تغییر وضعیت می‌دهند. این تغییرات ممکن است به طور پیوسته رخ ندهند؛ به این معنی که ممکن است یک دوره ثبات و پایداری خلق‌وخو را تجربه کنید و در یک دوره بعد، دچار تغییرات شدید خلق‌وخو شوید. این افراد همچنین گاهی برای انجام کارهای روزانه و همیشگی خود نیز دچار مشکل می‌شوند.

در مقابل، اسکیزوفرنی باعث علائمی می‌شود که شدیدتر از علائم اختلال دوقطبی هستند. افراد مبتلا به اسکیزوفرنی توهم و هذیان را تجربه می‌کنند. توهم شامل دیدن، شنیدن، چشیدن، بوییدن یا احساس کردن چیزهایی است که در واقعیت وجود ندارند. هذیان نیز شامل باورهای نادرست و غیرمنطقی است. افراد مبتلا به اسکیزوفرنی همچنین ممکن است افکار آشفته را تجربه کنند که بر توانایی آن‌ها برای مراقبت از خود تاثیر می‌گذارد.

متن انگلیسی:
Bipolar disorder affected about ۴۰ million people worldwide In ۲۰۱۹, while ۲۴ million people — about ۱ In ۳۰۰ adults — were living with schizophrenia at that time.
ترجمه متن:
اختلال دوقطبی در سال ۲۰۱۹ حدود ۴۰ میلیون نفر را در سرتاسر جهان تحت تاثیر قرار داد. این در حالیست که در همان زمان، ۲۴ میلیون نفر (حدود ۱ نفر از هر ۳۰۰ بزرگسال) با اسکیزوفرنی زندگی می‌کردند.

medicalnewstoday

مشاوره روانشناسی

با برترین روانشناسان ایران از دیدگاه کاربران

مشاوره حضوری و آنلاین۵۰۰+ خدمت

مشاهده همه

تفاوت بیماری دوقطبی و اسکیزوفرنی از نظر علائم

بیماری دوقطبی و اسکیزوفرنی از نظر علائم و شدت، تفاوت‌های قابل توجهی با یکدیگر دارند. این تفاوت‌ها به پزشکان کمک می‌کنند تا تشخیص دقیقی از این اختلالات داشته باشند. اگر شما هم قصد آشنایی بیشتر با این دو عارضه را دارید در اینجا به مهم‌ترین علائم هر یک از آ‌ن‌ها اشاره کرده‌ایم:

۱. تفاوت در علائم اصلی

یک تفاوت بیماری دوقطبی با اسکیزوفرنی در علائم اصلی آن‌ها است. اختلال دوقطبی شامل دو علامت اصلی افسردگی و مانیا (شیدایی) است. افسردگی، باعث می‌شود که بیماران این نشانه‌ها را تجربه کنند:

• احساس غم و اندوه
• عدم علاقه به چیزهایی که بیمار قبلا از آن‌ها لذت می‌برد.
• احساس بی‌ارزشی
• تغییرات در اشتها
• احساس ناامیدی و افکار خودکشی

شیدایی در اختلال دوقطبی نیز سبب بروز این علائم می‌شود:

• بی‌قراری
• ناتوانی در به خواب رفتن
• افکار پریشان
• تغییرات در خلق‌وخو (احساس شادی یا ناراحتی عمیق)

از طرف دیگر، اسکیزوفرنی ممکن است سبب شود که بیماران این علائم را تجربه کنند:

• هذیان یا توهم
• پارانویا (بدگمانی)
• گفتار آشفته
• رفتار بی الگو و بی‌نظم
• عدم علاقه به اطرافیان
• خواب بیش از حد
• عدم توانایی در ابراز احساسات
• اختلالات قابل توجه در تمرکز و حافظه

احساس بی‌ارزشی خسته‌ات کرده؟

برای بررسی نوبت بگیر.

۲. تفاوت در شروع و روند بیماری

اسکیزوفرنی و دوقطبی از نظر سن ظهور معمولا شبیه به هم هستند و هر دوی این بیماری‌ها در بازه سنی ۱۹ سالگی تا ۳۰ سالگی ایجاد می‌شوند. از نظر روند بیماری، دوقطبی معمولا به صورت ناگهانی بروز پیدا می‌کند. اما طی برخی از دوره‌ها علائم فرد ناپدید می‌شوند و دوباره ظهور پیدا می‌کنند. این نشان می‌دهد که بیماری دوقطبی پیوسته نیست. برخلاف بیماری دوقطبی، اسکیزوفرنی پیوسته است و در صورت عدم تشخیص و درمان به موقع، این بیماری مدام تشدید می‌شود و افراد به تدریج با بدتر شدن علائم و عملکرد روبرو می‌شوند.

۳. تفاوت در نحوه تأثیر بر عملکرد اجتماعی و شغلی

بیماری دوقطبی و اسکیزوفرنی هر دو بهره‌وری شغلی و ارتباطات اجتماعی فرد را تحت تاثیر قرار می‌دهند. به‌عنوان‌مثال افراد مبتلا به دوقطبی، به خاطر بزرگ‌نمایی توانایی‌های شخصی و ریسک‌پذیری افراطی، ممکن است تصمیمات عجولانه و پرخطری بگیرند که این تصمیمات آسیب‌های کاری و اجتماعی زیادی را در پی دارند. از طرف دیگر، در اسکیزوفرنی به علت توهمات و هذیان، فرد دچار کاهش تمرکز، مشکل در حل مسائل و اختلال در حافظه و یادگیری می‌شود. این وضعیت ممکن است باعث کناره‌گیری از دیگران و انزوا شود که روابط اجتماعی و شغلی فرد را تهدید می‌کند.

۴. تفاوت در نوع توهم و هذیان

درست است که اکثرا افراد مبتلا به اسکیزوفرنی دچار توهمات یا هذیان می‌شوند، اما گاهی این علائم در افراد مبتلا به بیماری دوقطبی نیز ظاهر می‌شوند. تفاوت دوقطبی و اسکیزوفرنی از نظر نوع توهم و هذیان این است که در اسکیزوفرنی، این توهمات و هذیان‌ها باعث می‌شوند فرد باور کند که دیگران قصد آزار و اذیت او را دارند. همین موضوع او را نسبت به دیگران بدگمان می‌کند.

این در حالی است که در دوقطبی، بیمار طی دوره‌های شیدایی، خود را یک فرد استثنایی با توانایی‌های خارق‌العاده تصور می‌کند که قادر به انجام کارهای غیرمعمولی است. این افراد همچنین فکر می‌کنند که در معرض توجه دیگران هستند و همه مدام درباره آن‌ها صحبت می‌کنند.

تفاوت علت ایجاد بیماری دوقطبی با اسکیزوفرنی

این که دقیقا چه عواملی سبب بروز اختلال دوقطبی و اسکیزوفرنی می‌شوند هنوز به طور کامل مشخص نیست. با این حال محققان بر این باورند که ژنتیک نقش قابل توجهی در بروز این دو بیماری ایفا می‌کند. به‌طوری‌که احتمال بروز اختلال دوقطبی و اسکیزوفرنی در افرادی که چندین نفر از اعضای خانواده‌شان به این بیماری‌ها مبتلا هستند، بیشتر است. آگاهی از این پیش‌زمینه ژنتیکی و سایر علل دیگر، احتمال تشخیص زودهنگام و درمان را افزایش می‌دهد. در اینجا به برخی از علل رایج این دو بیماری اشاره کرده‌ایم:

۱. علل بروز اختلال دوقطبی

عوامل محیطی و شرایط روانی ممکن است در بروز بیماری دوقطبی نقش مهمی داشته باشند. به‌طوری‌که افراد مبتلا به استرس یا کسانی که اخیرا مرگ عزیزانشان را تجربه کرده‌اند، بیشتر در معرض این اختلال قرار دارند.

۲. علل بروز اختلال اسکیزوفرنی

بیماری اسکیزوفرنی در بین افرادی که در نوجوانی مواد مخدر یا داروهای اعتیادآور مصرف می‌کنند رایج‌تر است. این عوامل می‌توانند عملکرد ذهن را تحت تاثیر قرار دهند و سبب بروز اسکیزوفرنی و دیگر اختلالات مرتبط با روان شوند. علاوه بر این، برخی از تحقیقات نشان داده‌اند که اگر مادر در دوران بارداری تغذیه مناسبی نداشته باشد، احتمال ابتلای فرزند او به اسکیزوفرنی افزایش پیدا می‌کند. یک عامل مهم دیگر در بروز این عارضه، سیستم ایمنی بیش از حد فعال است، تا جایی که افراد مبتلا به اختلالات خودایمنی، به طور قابل توجهی در معرض اسکیزوفرنی قرار دارند.

تفاوت در تأثیر بر زندگی روزمره

اختلال دوقطبی و اسکیزوفرنی، هر دو زندگی روزمره فرد را تحت تاثیر قرار می‌دهند؛ اما این تاثیرات به اشکال متفاوتی خود را نشان می‌دهند. به‌عنوان‌مثال در دوران شیدایی اختلال دوقطبی، فرد گاهی انرژی بسیار زیادی دارد و با بزرگ‌نمایی توانایی‌های خود، تصمیمات اشتباه و گاهی پرخطری می‌گیرد. اما در دوران افسردگی، انرژی فرد کاملا تخلیه می‌شود و او حس ناامیدی و پوچی را تجربه می‌کند. این نوسانات خلقی به طور قابل توجهی زندگی شخصی و اجتماعی فرد را تحت تاثیر قرار می‌دهند.

از طرف دیگر در بیماری اسکیزوفرنی، فرد به خاطر توهمات و هذیان‌های پی‌درپی، قدرت تشخیص واقعیت از خیال را ندارد. همین موضوع باعث می‌شود که ارتباط او با محیط واقعی دچار اختلال شود و فرد حتی گاهی نسبت به عزیزان خود احساس بدگمانی کند. این وضعیت می‌تواند روی قدرت تفکر، تمرکز و تمام جنبه‌های زندگی روزمره فرد تاثیرات منفی بگذارد.

تفاوت تشخیص بیماری دوقطبی و اسکیزوفرنی

معمولا پزشکان برای تشخیص اختلالات دوقطبی و اسکیزوفرنی ابتدا یک معاینه فیزیکی و روانی انجام می‌دهند. در طول این معاینه، پزشک از بیمار در مورد تاریخچه شخصی یا خانوادگی، علائم، سبک زندگی و سایر جزئیات مرتبط سوالاتی می‌پرسد. در برخی موارد نیز برای رد سایر بیماری‌ها، ممکن است آزمایش خون، MRI یا سی‌تی‌اسکن مغز تجویز شود. همچنین گاهی غربالگری مواد مخدر و الکل ضروری است.

قبل از تصمیم‌گیری نهایی در مورد این که اختلال بیمار اسکیزوفرنی است یا دوقطبی، ممکن است به چندین جلسه مشاوره با پزشک نیاز باشد. این جلسات ضروری هستند؛ زیرا به متخصصان این امکان را می‌دهند تا تصویر کاملی از علائم فرد داشته باشند. پزشکان همچنین ممکن است از بیماران بخواهند که تغییرات خلق‌وخو و الگوهای خواب خود را به صورت روزانه یادداشت کنند و در جلسات مراجعه، در اختیار پزشک قرار دهند. این اطلاعات به پزشک کمک می‌کنند تا به طور دقیق بیماری را تشخیص دهد.

ویژگی	بیماری دوقطبی	اسکیزوفرنی
تعریف بیماری	بیماری روانی که شامل دوره‌های متناوب افسردگی و شیدایی (هیجان زیاد) است.	اختلال روانی مزمن که با اختلالات شدید در تفکر، ادراک و رفتار همراه است.
علائم اصلی	۱. دوره‌های شیدایی (حالت هیجانی بالا)	۱. توهمات (مانند شنیدن صداهای غیرواقعی)
	۲. دوره‌های افسردگی (حالت روحی پایین)	۲. هذیان‌ها (باورهای غلط و غیرواقعی)
	۳. تغییرات شدید در خلق و خو	۳. اختلال در تفکر و پردازش اطلاعات
مدت زمان علائم	دوره‌های شیدایی و افسردگی ممکن است مدت‌زمان مشخصی داشته باشند.	علائم معمولاً مزمن و پایدار هستند، اگرچه شدت آنها ممکن است متفاوت باشد.
علت بیماری	ترکیبی از عوامل ژنتیکی، بیولوژیکی و محیطی	علت دقیق نامشخص است، اما عوامل ژنتیکی، شیمیایی مغز و محیطی ممکن است نقش داشته باشند.
رفتار و تفکر	در دوران شیدایی فرد ممکن است رفتارهای پرخطر یا تکانشی نشان دهد.	فرد مبتلا به اسکیزوفرنی ممکن است از واقعیت جدا شده و باورهای عجیب یا غیرواقعی داشته باشد.
تشخیص	تشخیص بر اساس الگوهای رفتاری و علائم شیدایی و افسردگی.	تشخیص بر اساس علائم روانی مانند توهمات، هذیان‌ها و اختلالات رفتاری.
درمان	معمولاً شامل داروهای تثبیت‌کننده خلق و درمان‌های روان‌درمانی.	درمان معمولاً شامل داروهای ضد روان‌پریشی و درمان‌های روان‌درمانی است.
تأثیر بر زندگی فرد	افراد مبتلا به بیماری دوقطبی ممکن است در بین دوره‌های شیدایی و افسردگی عملکرد عادی داشته باشند.	اسکیزوفرنی می‌تواند به شدت عملکرد اجتماعی و شغلی فرد را تحت تأثیر قرار دهد.
شروع بیماری	معمولاً در اوایل جوانی یا دوران نوجوانی شروع می‌شود.	معمولاً در اوایل دهه سوم زندگی آغاز می‌شود، اما می‌تواند در سنین مختلف رخ دهد.
پیش‌آگهی	دوره‌های شیدایی و افسردگی قابل مدیریت هستند، اما بیماری نیاز به درمان بلندمدت دارد.	با درمان مناسب، بسیاری از افراد می‌توانند علائم را کنترل کنند، اما به طور کلی پیش‌آگهی پیچیده‌تر است.

تفاوت های بیماری دوقطبی و اسکیزوفرنی

تفاوت روش ‌های درمانی

درمان اختلال دوقطبی و اسکیزوفرنی شامل ترکیبی از روان درمانی، مصرف دارو و سایر روش‌های حمایتی است. با این حال در اینجا به فرق بیماری دوقطبی با اسکیزوفرنی از نظر درمان پرداخته‌ایم:

۱. درمان اختلال دوقطبی

نخستین گام در درمان اختلال دو قطبی، روان درمانی است که به افراد کمک می‌کند این عارضه را بهتر کنترل کنند. این فرایند شامل دنبال کردن مراحل زیر است:

• یادگیری در مورد تغییرات خلق‌وخو و نحوه مدیریت موثر آن‌‌ها
• آموزش دادن به اعضای خانواده در مورد این اختلال تا بتوانند حمایت کافی را برای فرد بیمار فراهم کنند و در روند درمان او نقش فعالی داشته باشند.
• کمک به بهبود روابط با دوستان و همکاران
• شناسایی محرک‌های احتمالی و جلوگیری از بروز آن‌ها (مانند استرس یا کمبود خواب)

پزشکان ممکن است در کنار روان درمانی، داروهای زیر را نیز تجویز کنند تا به تثبیت خلق‌وخو کمک کنند:

• تثبیت‌کننده‌های خلق‌وخو مانند داروی لیتیوم
• داروهای آنتی سایکوتیک آتیپیکال
• داروهای ضدتشنج
• داروهای ضداضطراب
• از آنجایی که افراد مبتلا به اختلال دوقطبی اغلب مشکل خواب دارند، گاهی اوقات برای بهبود کیفیت خواب آن‌ها، داروهای خواب تجویز می‌شوند.

دنبال بهترین درمان برای دوقطبی هستی؟ کلیک کن و مشاوره بگیر.

۲. درمان اختلال اسکیزوفرنی

رویکردهای روان درمانی که برای درمان اسکیزوفرنی استفاده می‌شوند شامل این مواردند:

• روان درمانی فردی و صحبت با اعضای خانواده برای فراهم کردن کمک و حمایت لازم
• آموزش مهارت‌های اجتماعی و رفتاری برای بهبود تعامل با دیگران
• فراهم کردن حمایت شغلی جهت تسهیل در یافتن کار و انجام مسئولیت‌های شغلی
• فراهم کردن پشتیبانی برای مدیریت مسئولیت‌های شخصی و روزانه
• مدیریت استرس از طریق استراتژی‌هایی مانند مدیتیشن، ورزش و یوگا

داروهای ضد روان‌پریشی نیز نقش مهمی در کنترل و درمان علائم اسکیزوفرنی دارند که برخی از رایج‌ترین آن‌ها شامل این مواردند:

• ریسپریدون
• آریپیپرازول
• پالیپریدون
• الانزاپین
• زیپراسیدون
• هالوپریدول

متن انگلیسی:
People living with bipolar disorder or schizophrenia have an increased risk of suicide. Anyone who has had suicidal thoughts should speak to a healthcare professional about treatment.
ترجمه متن:
افرادی که با اختلال دوقطبی یا اسکیزوفرنی زندگی می‌کنند، به میزان زیادی در خطر خودکشی قرار دارند. به همین خاطر هر کسی که افکار خودکشی دارد باید در مورد درمان با یک متخصص صحبت کند.

healthline

شباهت های بیماری دوقطبی و اسکیزوفرنی

یکی از نکات مهم در مورد اختلال دوقطبی و اسکیزوفرنی همپوشانی علائم این دو بیماری است. به این معنی که هر دو بیماری می‌توانند شامل دوره‌های افسردگی، علائم روان‌پریشی (مانند توهم و هذیان) و تغییرات رفتاری باشند. علاوه بر این، افراد مبتلا به هر یک از این اختلالات ممکن است با چالش‌هایی در زمینه تمرکز، عملکرد شناختی و کناره‌گیری از اجتماع مواجه شوند.

درحالی‌که این علائم می‌توانند در هر دو اختلال وجود داشته باشند، ماهیت و طول مدت آن‌ها متفاوت است و همین موضوع به تشخیص دقیق این که فرد به کدام بیماری مبتلاست کمک می‌کند. در حال حاضر، هر دو بیماری قابل‌کنترل و بهبود هستند و تشخیص زودهنگام، می‌تواند اثرات چشمگیری در بهبود علائم و اثربخشی درمان داشته باشد.

نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر

اگر چه اختلال دوقطبی و اسکیزوفرنی شباهت‌هایی با هم دارند، اما در این مقاله با فرق بیماری دوقطبی با اسکیزوفرنی آشنا شدیم. به طور خلاصه افراد مبتلا به اختلال دوقطبی معمولا نوسانات شدید خلقی را تجربه می‌کنند، درحالی‌که افراد مبتلا به اسکیزوفرنی معمولا به خاطر توهمات و هذیان، ارتباط خود را با واقعیت از دست می‌دهند. با درمان مناسب، افرادی که به هر یک از این بیماری‌ها مبتلا هستند می‌توانند علائم خود را مدیریت کرده و تاثیرات این بیماری‌ها روی زندگی خود را کاهش دهند؛ بنابراین در صورت تجربه هر علامت غیرعادی بهتر است به یک دکتر روانپزشک یا دکتر روانشناس مراجعه کنید. حتی اگر به پزشک دسترسی ندارید نگران نباشید چرا که می‌توانید از سامانه مشاوره آنلاین دکترتو بدین منظور کمک بگیرید.

دکترتو مراقب سلامتی شماست!