سینمای ایران در سال ۱۴۰۳ فرازوفرود‌های کمی نداشت، اما در این میان عده‌ای از هنرمندان خاطره‌ساز و نام‌آشنا جمع ما را ترک کردند که مخاطبان با چهره آنها در قاب سینما و تلویزیون خاطرات زیادی داشتند. از چهره مهربان و لبخند محبت‌آمیز رضا داوودنژاد گرفته که همچنان پس از گذشت یک سال داغ و یادش میان اهالی سینما تازه است، تا سعید راد که بازی خاطره‌انگیز او در نقش تیمسار فلاحی فیلمِ «چ» تا خلبان مهردادِ فیلم «عقاب‌ها»، از اسکندر فیلم «دوئل» تا کولی فیلم «سفر سنگ» همه و همه شمایل نامیرایی هستند که هرگز از یاد مخاطبان فراموش نمی‌شود.

در این سال داغدار سفر ابدی هنرمندانی شدیم که سال‌ها سختی مسیر را به جان خریدند و برای ارتقای هنر و سینما در این سرزمین تلاش کردند. نمی‌توان مطلبی درباره هنرمندان درگذشته امسال نوشت و نامی از ژاله علو یکی از چهره‌های ماندگار فرهنگ و هنر ایران، بازیگر و دوبلوری خوشنام، توانمند و تلاشگر نیاورد. هنرمندی که نزدیک به هشت دهه فعالیت او از گویندگی و دوبله‌های ماندگار تا ایفای نقش‌های درخشان در سینما، تئاتر و تلویزیون، کارنامه‌ای روشن و قابل اعتنا از او در یاد‌ها برجا گذاشت.

با گرامیداشت نام و یاد هنرمندانی که دیگر میان ما نیستند، اما دستاورد آنها برای سینمای ایران مجموعه‌ای از بهترین خاطره‌ها را برجا گذاشت، به استقبال سال جدید می‌رویم. همچنین در آستانه سال جدید آرزوی سلامتی و تندرسی داریم برای تمام هنرمندانی که در عرصه هنر و سینما فعالیت می‌کنند.

آنچه می‌خوانید، نگاهی اجمالی به اسامی هنرمندان گرامی عرصه سینما است که در سال ۱۴۰۳ دار فانی را وداع گفتند.

۱۳ فروردین؛ رضا داوودنژاد بازیگر

روز‌های ابتدایی امسال بود که رضا داوودنژاد بازیگر جوان سینما و تلویزیون چشم از جهان فرو بست. وی ۱۳ فروردین به علت عوارض ناشی از عفونت خون پس از پیوند کبد و بعد از از یک دوره بستری در بیمارستان در ۴۴ سالگی درگذشت.

رضا داوودنژاد فرزند علیرضا داوودنژاد کارگردان، در فیلم‌های مختلفی از جمله «مصائب شیرین»، «مرهم»، «خیابان‌های آرام»، «هوو»، «لامینور»، «بی رویا» به ایفای نقش پرداخته و در سریال‌های خاطره انگیزی، چون «پشت کنکوری‌ها»، «باغچه مینو»، «زندگی به شرط خنده» و «متهم گریخت» و … حضور داشته است.

فیلم «مصائب شیرین ۲» امسال در فراغ داوودنژاد اکران شد.

۲۷ اردیبهشت؛ زری خوشکام بازیگر قدیمی سینما

زری خوشکام (زهرا حاتمی) بازیگر قدیمی سینمای ایران همسر علی حاتمی و مادر لیلا حاتمی ۲۷ اردیبهشت دار فانی را وداع گفت.

این هنرمند متولد ۱۳۲۶ بود که در سال‌های قبل از انقلاب با کارگردان‌هایی جون خسرو هریتاش، رضا میرلوحی و علی حاتمی همکاری داشت.

بازی در فیلم‌های سینمایی «سیمای زنی در دوردست»، «در دنیای تو ساعت چند است؟»، «شعله ور» و ««طلاخون» از دیگر فعالیت‌های خوشکام در سال‌های اخیر بود.

۸ خرداد؛ مرتضی اردستانی بازیگر و چهره پرداز

مرتضی اردستانی چهره‌پرداز و بازیگر پیشکسوت سینمای ایران ۸ خرداد در سن ۷۳ سالگی دار فانی را وداع گفت.

ازجمله فعالیت‌های مهم اردستانی در چهره‌پردازی می‌توان به آثاری، چون «مه‌بانو»، «خلع سلاح»، «سیرک بزرگ»، «مرد نامرئی» و «کلنل» اشاره کرد.

۱ مرداد؛ سعید راد بازیگر پیشکسوت سینما

سعید راد بازیگر قدیمی و پیشکسوت سینمای ایران ازجمله هنرمندان مهمی بود که امسال از میان ما رفت. این هنرمند که از مدتی قبل به دلیل زمین خوردگی دچار مصدومیت شده بود به دنبال وخیم شدن وضعیت جسمانی اش در بیمارستان بستری شده بود که در نهایت اول مرداد بر اثر عوارض این مصدومیت در سن ۷۹ سالگی درگذشت.

سعید راد متولد ۴ آبان ۱۳۲۳ فعالیت بازیگری خود را از پیش از انقلاب اسلامی آغاز کرد. این بازیگر اواخر دهه ۷۰ پس از سال‌ها دوری به ایران بازگشت و با بازی در فیلم «دوئل» احمدرضا درویش مجدداً در سینمای ایران مشغول به فعالیت شد.

«صبح روز چهارم» به کارگردانی کامران شیردل، «خداحافظ رفیق» به کارگردانی امیر نادری، «صادق کرده» به کارگردانی ناصر تقوایی، «سفر سنگ» و «خط قرمز» به کارگردانی مسعود کیمیایی، «عقاب‌ها» به کارگردانی ساموئل خاچکیان، «چ» به کارگردانی ابراهیم حاتمی‌کیا و «پایان خدمت» به کارگردانی حمید زرگرنژاد از جمله آثار این بازیگر در سینما هستند.

«گیلدخت»، «سرزمین مادری»، «ترور خاموش» و «در چشم باد» نیز از جمله سریال‌های هستند که این بازیگر فقید در آنها به ایفای نقش پرداخته است.

۱۹ مرداد؛ فتح‌الله طاهری بازیگر

فتح‌الله طاهری بازیگر باسابقه تئاتر، سینما و تلویزیون که به دلیل بیماری گوارشی در بیمارستان بستری شده بود و در بخش مراقبت‌های ویژه به سر می‌برد به دنبال وخیم شدن حالش ۱۹ مرداد از دنیا رفت.

این هنرمند قدیمی که از تعزیه خوانی وارد تئاتر شده بود و سابقه ۶۰ سال اجرای تعزیه را در کارنامه هنری خود داشت در فیلم‌ها و سریال‌هایی، چون «محمدرسول الله (ص)»، «سد معبر»، «پرویز»، «نوبت لیلی»، «سیاوش»، «شرایط خاص»، «دردسر‌های عظیم»، «قهر و آشتی» و … ایفای نقش کرده بود.

۳۰ مرداد؛ هوشنگ حریرچیان بازیگر

هوشنگ حریرچیان با آن چهره دوست داشتنی و لهجه اصفهانی ازجمله هنرمندانی بود که در سال ۱۴۰۳ دار فانی را وداع گفت. این بازیگر پیشکسوت سینما و تلویزیون ۳۰ مرداد در ۹۲ سالگی درگذشت.

حریرچیان متولد ۱۳۱۱ بود و فعالیت هنری خود را از دی ۱۳۲۶ در تئاتر اصفهان آغاز کرد. در شهریور ۱۳۳۲ به تئاتر سپاهان پیوست و از سال ۱۳۳۸ رسماً در رادیو اصفهان به عنوان هنرپیشه، گوینده، تهیه‌کننده، گزارشگر، کارگردان و مجری برنامه‌های تفریحی و هنری شروع به کار کرد.

وی در سال ۱۳۴۸ اولین تجربه تلویزیونی خود به نام «عکاس باشی» را انجام داد و فعالیت سینمایی خود را با بازی در فیلم «جعفرخان» به کارگردانی علی حاتمی آغاز کرد.

این بازیگر پیشکسوت که تجربه حدود ۶ دهه فعالیت هنری را در کارنامه دارد، در فیلم‌هایی، چون «جعفرخان از فرنگ برگشته»، «فرش باد»، «یک بوس کوچولو»، «قاعده بازی» و «دو خواهر» به ایفای نقش پرداخت.

وی همچنین در سریال‌های پرخاطره‌ای، چون «هشت بهشت»، «تفنگ سرپر»، «آشپزباشی»، «ساختمان پزشکان» و «پژمان» بازی کرد.

۲۴ شهریور؛ صدرالدین حجازی بازیگر

صدرالدین حجازی بازیگر قدیمی سینما و تلویزیون ایران که از مدتی قبل به دلیل بیماری سرطان در بیمارستان بستری و در وضعیت کما به سر می‌برد، شنبه ۲۴ شهریور در سن ۷۶ سالگی درگذشت.

صدرالدین حجازی متولد ۱۳۲۷ بود که در دوران فعالیتش در فیلم‌ها و سریال‌های زیادی به ایفای نقش پرداخت. از میان فیلم‌های سینمایی صدرالدین حجازی می‌توان به نقش‌آفرینی او در «ناخدا خورشید»، «روز شیطان»، «مزاحم»، «سنتوری»، «تردید» و «خرس» اشاره کرد.

«کوچک جنگلی»، «روزی روزگاری»، «تنهاترین سردار»، «تفنگ سرپر»، «زیرزمین»، «ساعت شنی»، «مرد دو هزار چهره»، «چار دیواری»، «مختارنامه»، «نابرده رنج»، «کیمیا» و … نیز از جمله سریال‌هایی بود که حجازی در آنها به ایفای نقش پرداخته بود.

۱۲ مهر؛ جلیل شعبانی تهیه‌کننده سینما

جلیل شعبانی تهیه‌کننده سینما که چندی پیش به دلیل عارضه مغزی تحت عمل جراحی قرار گرفته بود، پنجشنبه ۱۲ مهر درگذشت.

«سرهنگ ثریا»، «قسم»، «منصور» و «سوءتفاهم» از جمله آثاری است که شعبانی تهیه‌کننده آن بوده است.

فیلم «اسفند» در فراغ جلیل شعبانی امسال در چهل و سومین جشنواره فیلم فجر اکران شد.

۲۰ مهر؛ محمدجعفر باقری‌نیا فیلمبردار، تهیه‌کننده و مستندساز

محمدجعفر باقری‌نیا کارگردان، فیلمبردار، تهیه‌کننده و مستندساز ۲۰ مهر درگذشت.

زنده‌یاد باقری‌نیا، در سال‌های فعالیت خود بالغ بر ۳۸ فیلم کوتاه، مستند و فیلم بند سینمایی و سریال و مجموعه مستند را با همکاری انجمن سینمای جوانان ایران، مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی و پویانمایی، موسسه روایت فتح و صداوسیما کارگردانی کرده بود.

۳۰ دی؛ شهرام میراب اقدم مستندساز

شهرام میراب اقدم مستندساز متولد سال ۱۳۵۸ بامداد ۳۰ دی به دلیل سکته قلبی درگذشت.

شهرام میراب اقدم کارگردان، تهیه کننده و تدوینگر سینما و تلویزیون است. از مهمترین آثار این فیلمساز که بیشتر در حوزه سینمای مستند فعال بود می‌توان فیلم‌های «گرمابان»، «روزی روزگاری سینما»، «خیابان شاعر»، «آرامستان»، «ده کیلومتر دورتر»، «وادی خاموشان»، «بارگاه»، «دماغ» و … را برشمرد.

۲۸ بهمن؛ شاپور عظیمی منتقد سینما

شاپور عظیمی منتقد سینما، نویسنده کتاب‌های سینمایی و مدرس ۲۸ بهمن به دلیل عوارض بیماری قلبی در بیمارستان درگذشت.

عظیمی متولد ۱۳۴۲ در تهران بود. وی تا مقطع کارشناسی ارشد، سینما خوانده و مترجم بیش از ۳۰ عنوان کتاب در زمینه سینما، ادبیات و روانشناسی است و بیش از ۳۰ سال سابقه نگارش مقالات سینمایی در نشریه‌های مختلف سینمایی دارد. از جمله کتاب‌های ترجمه‌شده وی می‌توان به «اصول اساسی کارگردانی سینما»، «فیلمنامه‌نویسی در قرن ۲۱»، «روانشناسی و زیبایی‌شناسی سینما» و … اشاره کرد.

۲۰ اسفند؛ کبری حسن‌زاده بازیگر آثار داوودنژاد

سال ۱۴۰۳ برای خانواده داوودنژاد با فوت پسرشان رضا آغاز شد و با درگذشت مادربزرگ خانواده به پایان رسید. کبری حسن‌زاده اصفهانی (اشرف سادات) بازیگر فیلم سینمایی «مرهم» و «کلاس هنرپیشگی» شامگاه ۲۰ اسفند بر اثر کهولت سن در بیمارستان درگذشت. کبری حسن‌زاده که مادربزرگ علیرضا داوودنژاد بود و در فیلم‌های او بازی می‌کرد، متولد ۱۳۰۱ بود و در سن ۱۰۲ سالگی از دنیا رفت.

این بازیگر در سال ۸۹ به عنوان بهترین بازیگر زن جشنواره فیلم دبی برای بازی در فیلم «مرهم» شناخته شد.

مهدی مسعودشاهی یکی از مدیران قدیمی سینما در روز‌های پایانی سال و ۲۴ اسفند به دلیل عفونت شدید ریه درگذشت.

مهدی مسعودشاهی متولد ۱۳۲۹ از مدیران سینمایی ایران بود. مدرک تحصیلی وی کارشناسی زبان آلمانی از دانشگاه علامه طباطبایی و کارشناسی برق فشار قوی در زوریخ سوئیس و بورسیه انستیتو گوته در مونیخ آلمان است.

مهدی مسعودشاهی از پایه‌گذاران بنیاد رودکی، بنیاد سینمایی فارابی، موسسه فرهنگی و هنری صبا وابسته به صدا و سیما، مرکز گسترش سینمای مستند، تجربی و پویانمایی و به عنوان برگزارکننده اولین جشنواره بین‌المللی فیلم میلاد (۱۳۶۰) شناخته می‌شود.

وی دبیر ۲ دوره جشنواره بین‌المللی فیلم فجر، دبیر یک دوره جشنواره بین‌المللی فیلم‌های کودکان و نوجوانان اصفهان، مدیر مرکز هنر‌های نمایشی وزارت ارشاد، مدیرکل نظارت و نمایش سینمایی و همچنین داور چند دوره جشنواره فیلم فجر نیز بوده است.

سایت ما ضمن عرض تسلیت مجدد به خانواده‌های ارجمند این هنرمندان ارزنده عرصه‌های مختلف سینما، آرزومند سالی پر از سلامتی، بهروزی و کامیابی برای جامعه سینمای ایران دارد.