افرادی که در طول هفته کمتر از ۳ بار نیاز به دفع مدفوع دارند و یا افرادی که در زمان دفع با مشکل مواجه می‌شوند و نیاز به زور زدن زیاد دارند، به یبوست مبتلا هستند. گاهی شدت این عارضه به قدری است که ممکن است فرد با خونریزی مواجه شود. البته خونریزی تنها یکی از عوارض یبوست است.

یبوست بیماری رایجی است و همه‌ی افراد در طول زندگی خود آن را تجربه می‌کنند. پس نگران نباشید و اگر با این مشکل مواجه شدید، با انجام کار‌های مناسب آن را درمان کنید. ولی مراقب باشید که یبوست طولانی نشود، زیرا ممکن است عوارض جدی آن ظاهر شوند؛ بنابراین لازم است عوارض یبوست را جدی بگیرید.

بیماری‌های نشیمنگاهی و گوارشی مانند بیماری شقاق شایع‌ترین عوارض جدی این بیماری هستند. شقاق یا همان فیشر در ظاهر تنها یک زخم ساده و طولی در دیواره مقعد است که اعمال فشار برای دفع مدفوع بعلت یبوست اصلی‌ترین عامل آن محسوب می‌شود.

اما اگر این عارضه به موقع درمان نشود، جراحی شقاق با روش سنتی یا لیزر تنها راهکار رفع آن خواهد بود. در اینجا می‌توانید اطلاعات جامعی درباره نحوه درمان شقاق با لیزر را مطالعه کنید.

توصیه ما این است که یبوست را قبل از بروز عوارضی مانند شقاق، با چند روش ساده مثل افزودن فیبر به رژیم غذایی و نوشیدن آب و ورزش رفع کنید.

علائم
زمانی که دچار یبوست شده‌اید احتمالا حالت‌های زیر را تجربه می‌کنید:

دفع مدفوع کمتر از ۳ بار در هفته (حداکثر دفع مدفوع روزانه ۲ بار و حداقل آن ۳ بار در هفته)

مدفوع سفت و خشک

زور زدن بیش از اندازه در هنگام دفع مدفوع

احساس اینکه مدفوع به طور کامل تخلیه نشده است

نیاز به کمک دست برای تخلیه مدفوع که گاهی اوقات این کار با فشار دادن دو سمت مقعد یا خارج کردن مدفوع با انگشت انجام می‌شود.

اگر علائم بالا بیش از ۳ ماه طول کشید و درمان‌هایی مثل مصرف فیبر رفع نشد، باید برای پیدا کردن علت اصلی اقدام کرد، زیرا این شرایط نشان دهنده یبوست مزمن است و نه تنها دلایل جدی تری دارد بلکه خود میتواند منجر به بیماری‌های زیادی می‌شود.

علت چیست؟
یبوست زمانی که مدفوع به آرامی در روده حرکت می‌کند یا به قدر کافی آب در روده جذب نمی‌کند اتفاق می‌افتد که باعث خشک و سخت شدن مدفوع می‌شود. یبوست حاد معمولاً ناشی از شرایط، زیرا ایجاد می‌شود:

کم تحرکی

رژیم غذایی فاقد فیبر

مصرف دارو‌هایی ضد درد و دارای کدئین و دارو‌های ضد افسردگی

نوشیدن شیر

بارداری

کهولت سن

زیاده روی در مصرف مسهل‌ها

مصرف کم مایعات

تاخیر در رفتن به توالت.

اما یبوست مزمن که مدت طولانی است درمان نشده، ممکن است علل زیادی داشته باشد که در ادامه به بررسی آنها می‌پردازیم:

مسدود شدن کولون یا رکتوم

سرطان روده

باریک شدن روده بزرگ (تنگی روده)

سایر سرطان‌های شکمی که به روده فشار می‌آورد.

سرطان کلورکتال

برآمدگی رکتوم در پشت واژن (رکتوسل)

آسیب به اعصاب کنترل کننده عملکرد‌های بدن (نوروپاتی خودمختار)

اسکلروز چندگانه

بیماری پارکینسون

آسیب نخاعی

سکته

مشکلات عضلات درگیر در لگن

مشکلات عضلات لگن می‌تواند باعث یبوست مزمن شود.

عواملی که بر روی هورمون‌های بدن تاثیر می‌گذارند

دیابت

غده بیش از حد فعال پاراتیروئید (هیپرپاراتیروئیدیسم)

تیروئید کم تحرک (کم کاری تیروئید)

عوارض یبوست
عوارض ناشی از یبوست مزمن، شامل موارد زیر است:

رگ‌های متورم در مقعد (بواسیر یا هموروئید): زور زدن بیش از اندازه در هنگام دفع، باعث ملتهب شدن رگ‌های مقعد و در نتیجه بروز بواسیر می‌شود.

شکاف یا پارگی در مقعد (شقاق مقعدی): مدفوع سفت، خشک و بزرگ باعث ایجاد شکاف یا پارگی در مقعد می‌شود.

خارج شدن مدفوع (گیر کردن مدفوع): مدفوع بزرگ و سخت باعث ایجاد شکاف‌هایی در مقعد می‌شود.

رکتوسل این عارضه اغلب در زنان رخ می‌دهد و برآمده شدن راست روده به سمت واژن است که دلیل اصلی آن ایجاد فشار در مقعد است.

درمان یبوست
راه‌های زیادی برای بهبود عملکرد روده و درمان یبوست وجود دارد که در ادامه آنها را با هم بررسی می‌کنیم:

نوشیدن آب زیاد: مصرف روزانه ۱.۵ تا ۲ لیتر آب به افرادی که دچار یبوست شده‌اند توصیه می‌شود. چون یکی از اصلی‌ترین دلایل ایجاد یبوست، کم آبی بدن است. زمانی که آب روده کم شود، حرکت مدفوع در روده با مشکل مواجه شده و در نهایت فرد به این عارضه مبتلا می‌شود.

مصرف فیبر: فیبر نوعی کربوهیدرات است که بیشتر در خوراکی‌هایی مثل غلات، سبزیجات و میوه‌ها وجود دارد. روزانه مصرف ۲۰ تا ۳۰ گرم فیبر از سوی پزشکان توصیه می‌شود که برای افراد مبتلا به یبوست این میزان افزایش می‌یابد. فیبر با افزایش حجم مدفوع به بهبود عملکرد روده و درمان یبوست کمک می‌کند.

مصرف ملین ها: برای درمان یبوست، مصرف ملین‌های طبیعی مثل آلو و انجیر می‌تواند بسیار مفید باشد. آلو و انجیر دارای مقادیر زیادی فیبر هستند و به همین دلیل حجم مدفوع را افزایش می‌دهند. اما در مصرف آنها احتیاط کنید، چون استفاده بیش از اندازه می‌تواند باعث نرم شدن بیش از حد مدفوع و مشکلات گوارشی دیگر شود.

روغن کرچک: آخرین روشی که در درمان خانگی و سنتی یبوست استفاده می‌شود، مصرف روغن کرچک است. می‌توانید بعد از غذا مقدار کمی از این روغن را بخورید، اما در مصرف آن زیاده روی نکنید.

پیشگیری
راه حل‌های زیر به درمان و پیشگیری از عوارض یبوست مزمن جلوگیری میکند:

مصرف میزان زیاد فیبر مانند نخودها، سبزیجات، میوه‌ها و غلات و جو

عدم مصرف غذا‌های کم فیبر مانند غذا‌های فرآوری شده، لبنیات و فرآورده‌های گوشتی

مصرف مایعات زیاد

تحرک و ورزش کردن

مدیریت استرس و اضطراب

رفتن به سرویس بهداشتی در زمان نیاز

شکاف یا پارگی کوچک در اطراف قسمت انتهایی مقعد (شقاق مقعدی)