به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از وزارت علوم، دکتر پیمان صالحی؛ معاون پژوهشی وزارت علوم و دبیر شورای عالی عتف در خصوص جایگاه دانشگاه‌های ایران در نظام رتبه‌بندی بین المللی گفت: در سطح جهانی، نظام‌های مختلفی برای ارزیابی و رتبه‌بندی دانشگاه‌ها و مؤسسات پژوهشی وجود دارد که هر یک بر اساس معیارهای خاصی، عملکرد علمی، پژوهشی و نوآورانه این مراکز را بررسی می‌کنند. از جمله معتبرترین نظام‌های بین‌المللی می‌توان به تایمز (THE)، کیو اس (QS)، سایمگو (Scimago) و لایدن (Leiden) اشاره کرد. رتبه‌بندی سایمگو، سه معیار اصلی تحقیقاتی، نوآوری و تأثیر اجتماعی را در نظر می‌گیرد و بر مبنای داده‌های پایگاه اسکوپوس، جایگاه مؤسسات علمی را تعیین می‌کند.

رشد جایگاه دانشگاه‌های ایران در رتبه‌بندی‌های بین‌المللی

معاون پژوهشی وزارت علوم اظهار کرد: داده‌های اخیر نشان می‌دهد که دانشگاه‌های ایران طی سال‌های گذشته توانسته‌اند حضور خود را در رتبه‌بندی‌های معتبر جهانی تقویت کنند به نحوی که در رتبه‌بندی تایمز، تعداد دانشگاه‌های ایرانی از ۶۳ مورد در سال ۲۰۲۳ به ۷۵ مورد در سال ۲۰۲۴ و ۸۵ مورد در سال ۲۰۲۵ افزایش یافته است. و یا در رتبه‌بندی کیو اس که سالانه ۱۲۰۰ دانشگاه برتر جهان را ارزیابی می‌کند، تعداد دانشگاه‌های ایرانی از ۶ مورد در سال ۲۰۲۳ به ۷ مورد در سال ۲۰۲۴ و ۹ مورد در سال ۲۰۲۵ افزایش یافته است.

توضیحات معاون پژوهشی وزیر علوم درباره افت رتبه دانشگاه‌های کشور

چالش‌های دانشگاه‌های ایران در رتبه‌بندی سایمگو

معاون پژوهشی وزارت عتف یکی از چالش‌های اصلی دانشگاه‌های ایرانی در این نظام را محدودیت اطلاعات ثبت‌شده در حوزه‌هایی مانند ثبت اختراعات، همکاری‌های بین‌المللی و شاخص‌های اجتماعی دانست و ادامه داد: در حالی که اغلب دانشگاه‌ها مقالات علمی، کتاب‌ها و مقالات همایشی را در پایگاه‌های معتبر نمایه می‌کنند، اما در بخش‌های دیگر اطلاعات کافی ارائه نمی‌شود که این موضوع بر رتبه آن‌ها تأثیر منفی دارد.

به گفته صالحی؛ یکی از معیارهای کلیدی سایمگو، تعداد پتنت‌های بین‌المللی و همکاری‌های فناورانه با صنعت است اما به دلیل محدودیت‌های بودجه‌ای و کاهش حمایت از ثبت اختراعات بین‌المللی باعث شده است که امتیاز دانشگاه‌های ایران در این شاخص کاهش یابد.

وی خاطر نشان کرد: بررسی شاخص میزان تأثیر اجتماعی دانشگاه‌ها نیز نشان می‌دهد که کاهش تعاملات بین‌المللی و حضور کمرنگ دانشگاه‌ها در شبکه‌های اجتماعی باعث گردیده است تا از نظر این شاخص، دانشگاه‌ها عملکرد خوبی نداشته باشند و نتوانند میزان اثر بخشی واقعی خود در جامعه را نمایش دهند.

اقدامات لازم برای رشد جایگاه در رتبه بندی سایمگو

معاون پژوهشی وزارت علوم با تاکید بر اهمیت افزایش اعتبارات پژوهش و فناوری در ارتقای رتبه کشور گفت: مطمئناً حرکت وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در راستای تحقق اهداف از پیش تعیین شده در برنامه هفتم توسعه و همچنین همکاری سایر نهادهای مسوول به ویژه سازمان برنامه و بودجه کشور در جهت ارتقاء اعتبارات پژوهش و فناوری به میزان ۲ درصد از کل تولید ناخالص داخلی کشور (GDP) طبق برنامه هفتم پیشرفت می‌تواند در این امر بسیار موثر باشد.

وی اظهار کرد: بر همین اساس انجام اقداماتی همچون توسعه برنامه‌های علمی برای افزایش تعامل دانشگاه‌ها با جامعه و ارتقای شاخص تأثیر اجتماعی، بهبود فرآیند ثبت اطلاعات علمی در پایگاه‌های بین‌المللی مانند اسکوپوس و پایگاه‌های ثبت اختراعات، گسترش همکاری‌های علمی بین‌المللی در حوزه پژوهش و فناوری، افزایش حمایت از ثبت پتنت‌های بین‌المللی و توسعه زیرساخت‌های انتقال فناوری، ایجاد راهبردهای تشویقی برای تقویت شاخص‌های نوآوری از جمله افزایش همکاری‌های دانشگاه و صنعت توسعه دیپلماسی علمی و فناورانه برای کاهش محدودیت‌های بین‌المللی، می‌تواند در ارتقاء جایگاه دانشگاه‌ها و موسسات پژوهشی ایرانی در نظام سایمگو موثر باشد.

صالحی خاطر نشان کرد: اگرچه دانشگاه‌های ایران در برخی نظام‌های رتبه‌بندی بین‌المللی پیشرفت قابل‌توجهی داشته‌اند، اما برای حفظ و ارتقای جایگاه خود، نیاز به اصلاح سیاست‌های پژوهشی، افزایش همکاری‌های علمی و تمرکز بر نوآوری و تأثیر اجتماعی دارند.

به گفته وی؛ در مجموع، می‌توان امیدوار بود تا از طریق گسترش تعاملات بین‌المللی و همچنین تحقق ۲ درصدی اعتبارات پژوهش و فناوری از کل GDP کشور بتوان کمک بسیار زیادی در ارتقاء جایگاه دانشگاه‌ها و موسسات پژوهشی در نظام‌های رتبه بندی معتبر بین‌المللی به ویژه سایمگو کرد.