مقایسه پردازنده‌های اینتل اولترا ۵ با اولترا ۷ و اولترا ۹؛ بررسی تفاوت‌های سری Intel Ultra Core

نسل جدید پردازنده‌های لپ‌تاپ اینتل یعنی پردازنده‌های Intel Core Ultra ترکیب قدرتمندی از عملکرد خوب، مصرف توان پایین و قابلیت‌های هوش مصنوعی را درهم آمیخته است. در این مقاله از شهر سخت‌افزار به بررسی و مقایسه‌ انواع پردازنده‌های لپ‌‎تاپ Intel Core Ultra پرداخته و درخواهیم یافت که هر یک از پردازنده‌های نسل جدید برای چه کاری و برای کدام گروه از کاربران مناسب است.

فهرست مطالب این مقاله:

- ویژگی‌های اصلی پردازنده‌های Intel Core Ultra
- بررسی ویژگی‌های پردازنده‌های سری اول Intel Ultra Core
- بررسی ویژگی‌های پردازنده‌های سری دوم Intel Ultra Core
- انواع پردازنده‌های لپ‌تاپ Intel Core Ultra
- مقایسه پردازنده‌های Intel Core Ultra
- جمع بندی
- سوالات پرتکرار

مقدمه

پردازنده‌های Intel Core Ultra ارائه‌دهنده‌ معماری هیبریدی جدیدی است که هدف آن ایجاد توازن میان عملکرد و بازدهی (راندمان) تراشه است. بازدهی (Efficiency) در این مقاله به معنای عملکردی است که تراشه به ازای مصرف انرژی معین ارائه می‌کند.

افزایش تعداد هسته‌های کم‌مصرف، بهبود قابل‌توجه عملکرد تراشه در زمینه‌ پردازش هوش مصنوعی، ارتقای چشمگیر قابلیت‌های‌ گرافیکی و سازگاری با آخرین فناوری‌های ارتباطی نظیر تاندربولت ۴ گام‌های بلندی است که اینتل در طراحی تراشه‌های جدید خود برداشته است.

اینتل آخرین نسل پردازنده‌های لپ‌تاپ خود را در رده‌های مجزای اینتل اولترا ۵، اینتل اولترا ۷ و اینتل اولترا ۹ معرفی کرده است. ما در این مقاله قصد داریم به بررسی و مقایسه‌ انواع پردازنده‌های لپ‌تاپ Intel Core Ultra بپردازیم.

ویژگی‌های اصلی پردازنده‌های Intel Core Ultra

توان مصرفی پایین‌، سطح عملکرد بهینه، برخورداری از واحد پردازش عصبی (NPU) کم‌مصرف و به‌کارگیری پردازنده‌ی گرافیکی پرقدرت Arc جزو نقاط قوت پردازنده‌های Intel Core Ultra است. بنا به گفته‌ی اینتل پردازنده‌های گرافیکی یکپارچه‌ Arc با داشتن حداکثر ۸ هسته‌ بر پایه‌ ریزمعماری Xe و فرکانس کاری بالاتر نسبت به مدل‌های قبلی، در اجرای بازی و تولید محتوای گرافیکی تواناتر از گذشته ظاهر خواهند شد.

اگرچه کاربران همچنان برای اجرای وظایف گرافیکی پیچیده‌تر مثل گیمینگ با وضوح بالا، نیاز به جی‌پی‌یو های مجزا خواهند داشت. پردازنده گرافیکی Arc از درگاه‌های دیسپلی پورت ۲,۱ و HDMI ۲,۱، اتصال چهار نمایشگر ۴K به صورت همزمان و پخش ویدئوهای AV۱ پشتیبانی می‌کند. همچنین این پردازنده‌ها با استفاده از فناوری افزایش وضوح XeSS بر پایه‌ی هوش مصنوعی، نرخ فریم و سطح عملکرد را در بازی بهبود می‌بخشند.

شرکت اینتل در سری جدید پردازنده‌های Intel Core Ultra برای لپ‌تاپ‌ و PC تاکید زیادی بر کارایی تراشه در اجرای دستورالعمل‌های هوش مصنوعی دارد. در تراشه های نسل جدید بارهای کاری AI به تناسب و به طور بهینه بین قسمت های مختلف تراشه ازجمله CPU، GPU و NPU توزیع می‌شود.

در این تقسیم کار از توان GPU برای تولید محتوا بر پایه‌ی هوش مصنوعی استفاده شده، اجرای بارهای کاری Low-Latency برای اطمینان از انجام سریع کار به CPU سپرده می‌شود و بالاخره برای انجام بارهای کاری مداوم هوش مصنوعی، واحد NPU وارد عمل می‌شود.

پشتیبانی تراشه‌های لپ‌تاپ سری Intel Core Ultra از Wifi ۷,۰ و Wifi ۶E سبب اتصال سریع‌تر و پایدارتر اینترنت نسبت به گذشته و بهبود تجربه‌ی گیمینگ آنلاین می‌شود. علاوه بر آن امکانات ارتباطی دیگری مثل پشتیبانی از درگاه تاندربولت ۴، پشتیبانی از بلوتوث نسخه ۵,۴ و ۵.۳ ترکیب قدرتمندی را در سری جدید پردازنده‌های Intel Core Ultra فراهم کرده است.

آنچه تاکنون گفته شد ویژگی‌های کلی مشترک بین تمام پردازنده‌های لپ‌تاپ اینتل اولترا بود. اما خوب است بدانید که اینتل تاکنون دو سری از پردازنده‌‌های لپ‌تاپ Intel Core Ultra را معرفی و عرضه کرده است. در ادامه‌ی این مقاله با ویژگی‌های اختصاصی هر یک از این دو سری بیشتر آشنا خواهیم شد.

در همین رابطه بخوانید:

- NPU چیست؟ مقایسه پردازشگر هوش مصنوعی با CPU و GPU

بررسی ویژگی‌های پردازنده‌های سری اول Intel Ultra Core

اولین سری پردازنده‌های لپ‌تاپ Intel Core Ultra از ریزمعماری Meteor Lake بهره می‌برند. اینتل در معرفی معماری Meteor Lake از عبارت «ریزمعماری هیبریدی با عملکرد سه بعدی» یاد کرده و در توضیح اشاره می‌کند که هدف از این ریزمعماری ایجاد توازنی بهینه میان عملکرد و توان مصرفی در گیمینگ و تولید محتواست.

معماری هیبریدی ۷ نانومتری جدید اینتل یا Meteor Lake دارای میکرو ساختاری با دو نوع هسته بر روی یک تراشه‌ی واحد است. هر یک از این دو نوع هسته به منظور انجام وظایف مشخصی ساخته شده تا هدف اینتل در افزایش دوام باتری و بهبود سطح عملکرد به طور همزمان محقق شود.

هسته‌های دارای توان عملیاتی بالا (P-Cores) برای اجرای بارهای کاری تک رشته‌ای نظیر گیمینگ بهینه‌سازی‌ شده است، درحالی که هسته‌های کم‌مصرف (E-Cores) با هدف اجرای بارهای کاری چند رشته‌ا‌ی (Multi Thread) طراحی شده است و فرکانس کمتری نسبت به هسته‌های P دارد.

اما در کنار این هسته‌های آشنا، نوع جدیدی از هسته‌های بسیار کم‌مصرف با نام Low Power E-Cores یا به طور خلاصه LPE-Cores نیز حضور دارد که صرفاً برای انجام برخی وظایف چندرشته‌ای خاص و همچنین برون‌سپاری بار پردازش‌های بک‌گراند طراحی شده است. واحد بهینه‌سازی‌‌شده‌ Thread Director نیز به اولویت‌بندی و توزیع بارهای کاری میان انواع هسته‌های تراشه می‌پردازد.

از سوی دیگر نسخه‌ سوم فناوری Intel Turbo Boost Max Technology با پشتیبانی ذاتی سیستم عامل ویندوز ۱۱، بارهای کاری بحرانی را در اولین گام به سریع‌ترین هسته‌ها هدایت می‌کند و این سازوکار باعث افزایش سطح عملکرد و بهینه‌سازی مصرف انرژی پردازنده‌های Intel Core Ultra می‌شود. پردازنده‌ی گرافیکی Intel Arc با ریزمعماری Xe و برخورداری از ۴ تا ۸ هسته‌ی گرافیکی بهتر از گذشته اجرای پردازش‌های گرافیکی را تسهیل خواهد کرد.

بررسی ویژگی‌های پردازنده‌های سری دوم Intel Ultra Core

سری دوم پردازنده‌های Intel Core Ultra در اوایل پاییز امسال رسماً معرفی شد و به بازار راه یافت. اینتل در ساخت سری دوم پردازنده‌های اینتل اولترا یا پردازنده‌های ۲۰۰V نسبت به سری اول پا را فراتر گذاشته و علاوه بر تمام مزایای یادشده، این بار از فناوری ۳ نانومتری Lunar Lake بهره گرفته است.

Lunar Lake با دو نوع هسته‌ی P و E و با تاکید بیشتر بر بازدهی توانی و مصرف انرژی کم طراحی شده است. این معماری با هدف ایجاد حداکثر کارایی در لپ‌تاپ‌های بسیار سبک و باریک ایجاد شده است و گستره‌ی لپ‌تاپ‌های بزرگ‌تر در اختیار تراشه‌های ۷ نانومتری سری اول خواهد بود.

علاوه بر این برای ساخت پردازنده‌های گرافیکی Lunar Lake از معماری ارتقایافته‌ی Xe۲ استفاده شده است که در کنار موتور XMX AI عملکرد گرافیکی بهتری نسبت به سری قبلی خواهد داشت. تمام پردازنده‌های معرفی شده از این سری ۸ هسته‌ی Xe۲ در اختیار خواهند داشت. همچنین قابلیت‌های هوش مصنوعی در سری دوم پردازنده‌های لپ‌تاپ Intel Ultra Core ارتقای ویژه‌ای یافته و توان اجرای عملیات این بار تا ۴۸ TOPS افزایش یافته است.

در همین رابطه بخوانید:

- رده بندی بهترین پردازنده های موبایل

انواع پردازنده‌های لپ‌تاپ Intel Core Ultra

پردازنده‌های Intel Ultra Core لپ‌تاپ در سه خانواده یا سه رده‌ی (Brand Level) اینتل اولترا ۵، اینتل اولترا ۷ و اینتل اولترا ۹ عرضه شده است. نامگذاری این پردازنده‌ها به شیوه زیر انجام می‌شود؛

Intel Core Ultra X iiiS

در این شیوه‌ی نامگذاری X بزرگ رده‌ی برند را نشان می‌دهد که به جای آن اعداد ۵، ۷ و ۹ قرار می‌گیرد. پردازنده‌ها‌ی اینتل اولترا ۵ جزء میان‌رده‌ها، پردازنده‌های اینتل اولترا ۷، محصولات رده‌بالا و پردازنده‌های اینتل اولترا ۹ در این سری جزء پرچم‌دارها به حساب می‌آید.

پس از آن سه عدد iii شماره‌ی مدل را مشخص می‌کند که عدد بزرگتر نشان‌دهنده‌ی سطح عملکرد بهتر (فرکانس کاری بالاتر) است. در نهایت نامگذاری با یک پسوند S به پایان می‌رسد. این پسوند شامل یکی از حروف H، U و V است که هر کدام نشان‌دهنده‌ی دامنه‌ کاربرد مشخص و زیرمجموعه‌ی مشخصی از پردازنده‌های لپ‌تاپ است.

پسوند H تاکید بر عملکرد سطح بالای پردازنده دارد که آن را برای گیمینگ و انجام بارهای کاری سنگین مناسب می‌کند. U بر کم‌مصرف بودن پردازنده و افزایش طول عمر باتری دلالت دارد و V که مختص سری دوم این پردازنده‌هاست، حاکی از عملکرد تطبیق‌پذیر تراشه یا ایجاد بالاترین توازن میان عملکرد و مصرف است.در نظر داشته باشید که در سری اول پردازنده‌ها‌ی Intel Core Ultra فقط پسوند‌های H و U به کار رفته و پسوند V مختص سری دوم (سری ۲۰۰V) با معماری Lunar Lake است.

برای مثال Intel Core Ultra ۹ ۱۸۵H پردازنده‌ی رده‌بالایی است که برای اجرای وظایف سنگین و گیمینگ طراحی شده یا Intel Core Ultra ۵ ۱۲۵U پردازنده میان‌رده‌ کم‌مصرفی است که به خوبی قادر به انجام وظایف روزمره و موردانتظار از یک لپ‌تاپ است و در عین حال دوام باتری بالایی را به بار می‌آورد. Intel Core ultra ۹ ۲۶۸V نیز پردازنده‌ی سطح بالایی از سری دوم با ۸ هسته‌ی Lunar Lake بوده و علاوه بر توان مصرفی بسیار مناسب و فرکانس بوست ۵,۱ گیگاهرتز دارد.

مقایسه پردازنده‌های Intel Core Ultra

برای بیان تفاوت‌های Intel Core Ultra و مقایسه‌ انواع پردازنده‌های مختلف اینتل اولترا ۵، ۷ و ۹ بهتر است ابتدا از نظر ویژگی‌های فنی و سپس از نظر دامنه‌ کاربرد و بازار هدف مقایسه انجام شود. ویژگی‌های فنی انواع پردازنده‌های Intel Core Ultra به صورت یکجا در جدول زیر آورده شده است. توجه داشته باشید که در بخش نام پردازنده از تکرار عبارت Intel Core Ultra صرف نظر شده است.

مقایسه از نظر تعداد هسته‌ها

تعداد هسته‌های E و LPE تمام پردازنده‌های Intel Core Ultra سری اول شامل اینتل اولترا ۹، اینتل اولترا ۷ و اینتل اولترا ۵ یکسان است. تمامی مدل‌های سری اول دارای ۸ هسته‌ی E و ۲ هسته‌ی فوق کم‌مصرف از نوع LPE است.

تفاوت اصلی در تعداد هسته‌های P است. پردازنده‌های اینتل اولترا ۹ بالاترین تعداد هسته‌های P را نسبت به بیشتر مدل‌های اینتل اولترا ۷ و همه‌ی مدل‌های اینتل اولترا ۵ دارد. پردازنده‌های سری ۲۰۰V همگی دارای ۴ هسته‌ P و ۴ هسته‌ E هستند و خبری از هسته‌های LPE در ریزمعماری سری دوم نیست.

مقایسه از نظر میزان حافظه‌ی کش

پردازنده‌های سری اول Meteor Lake اینتل اولترا ۹ و اینتل اولترا ۷ با پسوند H با داشتن ۲۴ مگابایت حافظه‌ی کش در رتبه‌ی اول از نظر میزان کش قرار دارد و بعد از آن، پردازنده‌های اینتل اولترا ۵ سری H با ۱۸ مگابایت جایگاه بعدی را در این رتبه‌بندی به دست می‌آورد.

کلیه پردازنده‌های سری اول با پسوند U دارای ۱۲ مگابایت حافظه‌ی کش LLC است. پردازنده‌های سری دوم اینتل اولترا ۹ و اینتل اولترا ۷ به ۱۲ مگابایت و تراشه‌های اینتل اولترا ۵ به ۸ مگابایت کش LLC مجهز هستند. افزایش میزان حافظه‌ی کش به ویژه کش LLC که نزدیک‌ترین حافظه به CPU است، باعث افزایش سرعت دسترسی پردازنده به داده‌ها، بهبود عملکرد و بازدهی پردازنده می‌شود.

در همین رابطه بخوانید:

- هر آنچه باید در مورد انواع تراشه‌های پردازنده دانست

مقایسه از نظر سرعت کلاک

در هر دو سری اول و دوم پردازنده‌های Core Ultra حداکثر فرکانس کاری هسته‌های P و E پردازنده‌ها‌ی اولترا ۹ در مقایسه با اولترا ۷ بالاتر است و به همین ترتیب تراشه‌های اولترا ۷ نیز نسبت به اولترا ۵ فرکانس پایه و توربوی بالاتری دارد. فرکانس پایه‌ هسته‌های P در بالاترین حالت ۵,۱ و هسته‌های E حداکثر ۳,۸ گیگاهرتز است. هرچه سرعت کلاک پردازنده بیشتر باشد، سطح عملکرد بالاتری در اجرای بارهای کاری سنگین به دست می‌آید.

مقایسه از نظر عملکرد گرافیکی

همانطور که از اطلاعات جدول فوق مشخص است در سری اول Intel Core Ultra پردازنده‌های اینتل اولترا ۹ و اینتل اولترا ۷ با داشتن تعداد هسته‌های Xe بالاتر در پردازنده‌ی‌ گرافیکی یکپارچه و همچنین فرکانس GPU-ی بیشتر، قدرت پردازش گرافیکی بالاتری دارند و بدون اتکا به کارت گرافیک مجزا، امکان کار با داده‌های گرافیکی پیچیده‌ و گیمینگ معتدل را ایجاد می‌کنند. در سری دوم ۲۰۰V تمامی تراشه‌ها شامل ۸ هسته‌ی گرافیکی Xe۲ با عملکرد ارتقا یافته‌ گرافیکی هستند. اینتل مدعی ۵۰ درصد عملکرد بهتر در هسته‌های Xe۲ در مقایسه با Xe است.

مقایسه از نظر توان مصرفی

از دیدگاه توان مصرفی پردازنده‌های لپ‌تاپ با پسوند H به ویژه اینتل اولترا ۹ در مقایسه با پردازنده‌های اولترای ۷ و اولترای ۵ توان مصرفی پایه و توربوی بیشتری داشته و در نتیجه عمر باتری کمتری دارند. از سویی پردازنده‌های Intel Core Ultra با پسوند U مصرف انرژی کمتر و عمر باتری بالاتری دارند. در مدل‌های با پسوند V حداکثر توان مصرفی ۳۷ وات است که رقم بسیار خوبی برای یک لپ‌تاپ به شمار می‌رود. همچنان که گفته شد مدل‌های V با هدف تطبیق‌پذیری میان سطوح عملکرد و مصرف متفاوت تولید شده‌اند.

مقایسه از نظر دامنه‌ی کاربرد

از نظر دامنه‌ کاربرد پردازنده‌های اینتل اولترا ۵ مناسب‌ترین گزینه برای دانشجویان و کسانی است که به دنبال نوشتن و مطالعه‌ی اسناد و متون، کار با نرم‌افزارهای صفحه‌گسترده مثل آفیس، اکسل و اکسس و استفاده‌های تحصیلی و درسی از لپ‌تاپ خود هستند.

پردازنده‌هایی مثل ۱۲۵U و ۱۳۴U کاربر را در اکثر اوقات از کار با لپ‌تاپ متصل به برق بی‌نیاز کرده و دوام باتری بالایی را به ارمغان می‌آورد. البته به جز مدل‌های U هر کدام از مدل‌های Intel Ultra Core سری دوم (۲۰۰V) با پسوند V با مصرف بسیار کم و طول عمر باتری بالا گزینه‌ی دیگری پیش روی این دسته از کاربران است.

بهترین پردازنده Intel Core Ultra برای گیمینگ، طراحی و انجام کارهای گرافیکی بدون شک پردازنده‌های لپ‌تاپ اولترا سری ۷ است. این پردازنده‌ها سطح عملکرد بهتری نسبت به اینتل اولترا ۵ دارد، ولی همچنان برای گیمینگ سطح بالا کاربران باید به فکر یک تراشه‌ گرافیکی مجزا در کنار آن باشند. پردازنده‌ گرافیکی داخلی تراشه‌های اینتل اولترا اگرچه نسبت به نسل‌های قبل از خود پیشرفت‌هایی داشته، ولی همچنان مناسب گیمینگ سنگین و با وضوح بالا نیست. مدل‌های اولترا ۷ با پسوند H برای گیمرها بهترین انتخاب ممکن در یک لپ‌تاپ گیمینگ است.

در نهایت برای کاربرانی که سطح عملکرد برای آنها بسیار مهم است و نیاز به کامپیوترهای قابل‌حمل با توان محاسباتی بسیار بالا دارند، گزینه‌ای به جز اینتل اولترا ۹ باقی نمی‌ماند. Intel Core Ultra ۹ با داشتن تعداد هسته‌های P و E فراوان و فرکانس کاری بالا قابلیت اجرای محاسبات پیشرفته را داشته، از پس اجرای نرم افزارهای سنگین طراحی گرافیکی و پردازش داده به راحتی برمی‌آید.

جمع بندی

نسل جدید پردازنده‌های لپ‌تاپ اینتل با نام Intel Core Ultra نسبت به نسل‌های قبل از نظر تعداد هسته و سطح عملکرد پیشرفت قابل توجهی داشته و حداکثر توازن را میان کارائی و مصرف انرژی تراشه برقرار می‌کند. ارتقای توان اجرای عملیات هوش مصنوعی، بهبود قابلیت‌های گرافیکی پردازنده و طول عمر باتری مشخصه‌های پردازنده‌های نسل جدید اینتل است. سبد متنوع محصولات جدید اینتل، با پردازنده‌های اینتل اولترا ۹، اینتل اولترا ۷ و اینتل اولترا ۵ گزینه‌های عالی برای تمامی کاربران با نیازهای متنوع و اولویت‌های متفاوت در بر دارد.

پرسش‌های پرتکرار

آیا پردازنده‌ی اینتل اولترا ۵ برای گیمینگ مناسب است؟

اگر هدف از خرید لپ‎تاپ گیمینگ باشد، بهتر است مدلی با پردازنده‌ی اینتل اولترا ۷ یا بالاتر تهیه شود.

آیا پردازنده‌ی اینتل اولترا ۹ برای طراحی گرافیکی بهتر از اینتل اولترا ۷ است؟

بله، قطعاً اینتل اولترا ۹ با داشتن تعداد هسته‌های بیشتر و فرکانس کاری بالاتر از پس انجام کارهای گرافیکی بهتر برمی‌آید.

کدام پردازنده از سری Intel Core Ultra برای کارهای رندرینگ مناسب تر است؟

مناسب‌ترین گزینه برای کارهای سنگین گرافیکی مثل رندرینگ پردازنده های اینتل اولترا ۹ است.

آیا پردازنده های Intel Core ultra مصرف انرژی کمتری دارد؟

بله، پردازنده های سری کور اولترای اینتل با داشتن هسته‌های متعدد کم مصرف E و LPE، میزان مصرف انرژی کمتری نسبت به نسل‌های قبل پردازنده‌های لپ‌تاپ اینتل دارد.

چرا پردازنده های اینتل اولترا ۷ و ۹ نسبت به نسل‌های قبلی بهتر عمل می‌کند؟

معماری بهینه‌ی Meteor Lake باعث ایجاد توازن میان سطح عملکرد و مصرف توان و نیز توزیع بهینه‌ی بارهای کاری بین هسته‌های مختلف شده، سطح عملکرد بهتری ایجاد می‌کند.

آیا پردازنده اینتل اولترا ۹ در اجرای برنامه‌‌های سنگین بهتر از اینتل اولترا ۵ عمل می‌کند؟

بله، اینتل اولترا ۹ سطح عملکرد بسیار بهتری نسبت به اینتل اولترا ۵ دارد.

آیا پردازنده‌های اینتل اولترا بهبودهای قابل توجهی نسبت به نسل‌های قبلی دارند؟

بله، پردازنده‌های اینتل اولترا از نظر سطح عملکرد، توزیع مناسب بارهای کاری و رشته‌های پردازشی، کاهش مصرف توانی، پردازش هوش مصنوعی و قابلیت‌های گرافیکی پیشرفت قابل توجهی داشته است.