خبرگزاری مهر -گروه هنر-ندا زنگینه؛ به سنت سال‌های گذشته قرار است در گزارش پیش رو به معرفی چهره‌های خبرساز سینمای ایران در سال ۱۴۰۳ بپردازیم؛ چهره‌هایی که فراتر از نام و عنوان و فعالیت‌های مثبت یا منفی در سالی که گذشت جزو افرادی بودند که نام‌شان بر سر زبان‌ها افتاد و حاشیه‌های پیرامونشان بیشتر مورد توجه قرار گرفت.

در سالی که گذشت سینمای ایران به واسطه تغییر دولت روزهای تقریباً آرامی را از سر گذراند و مراکز و نهادهای مختلف سینمایی بیشتر درگیر تغییر مدیران و جابه‌جایی صندلی‌های مدیریتی بودند.

در این دوره کوتاه مدت دولت جدید، نسبت به سال‌های گذشته عرصه بیشتر برای فعالیت هنرمندان مختلف و اکران فیلم‌های متفاوت اجتماعی و روشنفکرانه فراهم شده است. هرچند همچنان فیلم‌های کمدی صدر گیشه سینما را در اختیار دارند و فیلم‌های دیگر همچون «موسی کلیم‌الله (ع)»، «رها» و… از استقبال کمتری برخوردار هستند اما کارگردانانی مانند حمید نعمت‌الله، سعید روستایی، ابوالحسن داوودی و… مشغول ساخت فیلم هستند که نوید تماشای آثار متفاوت‌تری را در سال جدید به ما می‌دهند.

سینماگران و مدیران شناخته شده زیادی در سالی که گذشت، مورد توجه قرار گرفتند که در ادامه به ۵ نفر از آنها می‌پردازیم.

چهره‌های سینما در سال ۱۴۰۳؛ از درخشش پورشیرازی تا استعفای آبیار

منوچهر شاهسواری؛ عملکردی عاقلانه نه شجاعانه

از زمانی که دولت چهاردهم کار خود را آغاز کرد و رائد فریدزاده به عنوان رئیس سازمان سینمایی انتخاب شد همه چشم‌انتظار این بودند که چه کسی به عنوان دبیر چهل‌وسومین جشنواره فیلم فجر یعنی اولین جشنواره فجر دولت جدید معرفی می‌شود. گزینه‌های مختلفی در محافل غیررسمی مطرح بودند اما در نهایت ۱۷ آبان دبیری جشنواره فیلم فجر رسماً از محمد خزاعی رئیس سازمان سینمایی سابق گرفته شد و برعهده منوچهر شاهسواری قرار گرفت.

تفکیک بخش بین‌الملل جشنواره فیلم فجر از بخش ملی اولین قدم منوچهر شاهسواری برای بزرگ‌ترین جشن سینمای ایران بود. تصمیمی که نشان می‌داد پس از یک دوره رکود و قهر سینماداران مختلف از سینما و جشنواره فیلم فجر، قرار است شاهد تغییر و تحولاتی باشیم که دست دوستی سازمان سینمایی را به سمت سینماگران دراز می‌کند. منوچهر شاهسواری تنها به احترام سینما دبیری جشنواره فیلم فجر را قبول کرد، این ادعایی است که خودش مطرح کرده و معتقد است که هنر و هنرمندان مهم‌ترین میانجی‌های تاریخ هستند.

انتخاب منوچهر شاهسواری به عنوان دبیر و هدایت‌کننده جشن ملی سینما واکنش‌های مثبتی به همراه داشت و قوت قلبی بود برای اهالی این حرفه زیرا شخصی در این سمت قرار گرفته بود که در بدنه صنف و خانه سینما فعالیت داشته است. وی در تاریخ ۲۸ تیر ۱۳۹۵، پس از پذیرفته شدن استعفای رضا میرکریمی به عنوان مدیرعامل جدید خانه سینما برگزیده شد و در نهایت سال ۱۴۰۲ از این سمت استعفا داد. از دیگر فعالیت‌های شاهسواری می‌توان به قائم مقام خانه سینما، عضو شورای اتحادیه تهیه کنندگان و توزیع کنندگان فیلم ایران، رئیس شورای مرکزی اتحادیه، رئیس شورای صنفی نمایش، نماینده خانه سینما در شورای صدور پروانه ساخت آثار سینمایی، مدیریت جشن یک صد سالگی سینمای ایران، مدیر بخش فیلم‌های خارجی بنیاد سینمایی فارابی و … اشاره کرد.

تمام این فعالیت‌های سینمایی و صنفی نشان می‌دهند که فردی سکان هدایت جشنواره فجر را در دست گرفت که همزیستی خوبی با سینما و اهالی این حوزه داشته است. درنتیجه کم کم انتظاراتی به گوش می‌رسید که باید فیلم‌های متنوع‌تر با موضوعات مختلف و چهره‌های شاخص سینما در این دوره به نمایش گذاشته شوند. این ادعا با ثبت نام فیلم «رکسانا» ساخته پرویز شهبازی که با ممیزی ۱۵ دقیقه برای اکران عمومی مواجه شده بود و فیلم «پیرپسر» ساخته اکتای براهنی قوت گرفت اما در نهایت خبری از این فیلم‌ها در بخش مسابقه جشنواره فجر نبود و طبق اعلام اعضای هیئت انتخاب؛ این فیلم‌ها برای حضور در جشنواره با منع قانونی مواجه بودند.

ماجرا به همینجا ختم نشد و مطالبات برای اکران و حضور این آثار در جشنواره همچنان ادامه داشت تا در نهایت با تصمیم دبیر جشنواره قرار شد آثاری که امکان حضور در بخش مسابقه را نداشتند در بخش ویژه و غیررقابتی به نمایش گذاشته شوند.

از زمانی که این خبر اعلام شد اهالی رسانه و منتقدان بیش از هر فیلمی چشم‌انتظار اکران فیلم جنجالی «قاتل و وحشی» بودند که سال‌هاست نتوانسته مجوز اکران را دریافت کند. این فیلم حمید نعمت‌الله امسال هم نتوانست از سد بسیاری از مسائل سینمایی و غیرسینمایی عبور کند و روی پرده سینما بیاید.

با مرور این اتفاقات پس از گذشت مدتی از برگزاری جشنواره فیلم فجر یادی می‌کنیم از صحبت‌های دبیر جشنواره در نشست خبری که گفت: من آدم شجاعی نیستم و شجاعت را در رعایت عقل، تدبیر و درایت می‌دانم. هر شجاعتی الزاماً به معنای سر به دیوار کوبیدن نیست‌.

دخالت افراد و نهادهای مختلف در انتخاب فیلم‌های جشنواره فجر همواره یکی از حواشی جشنواره فیلم فجر بوده است اما شاهسواری با قاطعیت درباره شفاف‌سازی آرای داوران و شایعه اینکه به برخی نهادها امتیازاتی تعلق گرفته است، توضیح داد: سن و سال من از اینکه کسی به من فشاری وارد کند، گذشته است. جشنواره محل رفت و آمد و خواسته هاست و نمی‌توان با آن جدل کرد اما من این موضوع را که فیلمی با سفارش کسی یا نهادی به جشنواره آمده باشد، به جرأت رد می‌کنم‌. تک تک این فیلم‌ها با امضای هیئت انتخاب وارد بخش مسابقه شدند.

سیاست راضی نگه داشتن همه سلایق و افراد به نظر می‌رسد که به فیلم‌های امسال نیز رسیده بود و میانگین کیفیت فیلم‌های جشنواره فجر امسال متوسط رو به پایین بود. تعداد زیاد فیلم‌های تجربی نیز در برخی مواقع باعث می‌شد مخاطبان با دلسردی از سالن سینما خارج شوند. همچنین تعداد زیاد کمدی‌های کم محتوا نیز واکنش‌های منفی منتقدان و رسانه‌ها را در پی داشت، از آنجا که معمولاً جشنواره فجر روی خوشی به کمدی‌ها نشان نمی‌دهد، انتخاب این تعداد از فیلم کمدی برای حضور در بخش مسابقه تعجب برانگیز بود.

به نظر می‌رسد که منوچهر شاهسواری برای جشنواره دوره بعد نیز یکی از گزینه‌های جدی باشد هرچند که وی پیش‌تر اعلام کرده بود: اگر قرار باشد جشنواره با همین مدل و ساختار پیش برود من هم سال بعد نیستم.

چهره‌های سینما در سال ۱۴۰۳؛ از درخشش پورشیرازی تا استعفای آبیار

بهرام افشاری؛ در نقش آقای کارگردان

بهرام افشاری بازیگر پول‌ساز این سال‌های سینمای ایران در سال گذشته با فیلم «فسیل» ساخته کریم امینی با تهیه‌کنندگی ابراهیم عامریان توانست عنوان پرفروش‌ترین فیلم سینمای ایران را با حدود ۳۲۴ میلیارد تومان به دست بیاورد.

بهرام افشاری امسال اما با فیلم خودش یعنی «هفتاد سی» توانست این رکورد را بشکند. «هفتاد سی» که همچنان روی پرده سینما در حال اکران است، توانست با فروش بیش از ۳۳۷ میلیارد تومان رکورد «فسیل» را بکشند و عنوان پرفروش‌ترین فیلم سینمای ایران را به خود اختصاص دهد.

بهرام افشاری فعالیت خود را با بازیگری در تئاتر آغاز کرد و با نمایش «جوجه تیغی» در این عرصه بیشتر شناخته شد. «عصبانی نیستم» اولین فیلم سینمایی بهرام افشاری بود که برای اکران عمومی با مشکلاتی مواجه شد اما این بازیگر با فیلم دیگر درمیشیان به نام «لانتوری» و «کارگر ساده نیازمندیم» ساخته منوچهر هادی در سینما شناخته شد. اما شاید بتوان عمده شهرت و سکوی پرتاب افشاری را به بازی در سریال «پایتخت» نسبت داد زیرا ایفای نقش او در نقش بهتاش فریبا «پایتخت» توانست او را به یک بازیگر محبوب و بامزه میان مخاطبان تبدیل کند.

«هفتاد سی» نتوانست به چهل و دومین جشنواره فیلم فجر راه یابد، اما از همان ابتدا قابل پیش‌بینی بود که قرار است به یکی از فیلم‌های پرفروش سال ۱۴۰۳ تبدیل شود.

اولین فیلم بهرام افشاری در موقعیتی ساخته و اکران شد که فیلم‌های کمدی بخش عمده‌ای از گیشه سینما را به خود اختصاص داده‌اند. به نظر می‌رسد که بهرام افشاری در اولین تجربه کارگردانی خود نیز خیلی جاه‌طلبانه رفتار نکرده و سعی داشت با همکاری تهیه‌کننده‌ای مانند ابراهیم عامریان قدم در جای محکمی بگذارد تا اولین تجربه برای او تبدیل به شکستی بزرگ نشود.

او همچنین از بازیگران نام‌آشنا و حرفه‌ای سینما در کنار خود بهره برده است. بهرام افشاری و هوتن شکیبا، دو دوست قدیمی بازیگران اصلی «هفتاد سی» هستند و ناهید مسلمی، سیاوش طهمورث، مهدی حسینی نیا، حسین پاکدل، صدف اسپهبدی و الهه حصاری دیگر بازیگران این فیلم کمدی را تشکیل می‌دهند.

داستان «هفتاد سی» در ارتباط با ۲ خانواده فرودست جامعه پیش می‌رود. آنها خیلی اتفاقی در موقعیتی قرار می‌گیرند که ممکن است زندگی‌شان زیرورو شود.

بهرام افشاری نوروز امسال نیز با سریال «پایخت» به تلویزیون می‌آید و باید منتظر ماند و دید که با مزه کردن فروش میلیاردی «هفتاد سی»، او در سال جدید سراغ ساخت یک فیلم جدید می‌رود یا تجربه بازیگری را ادامه خواهد داد.

چهره‌های سینما در سال ۱۴۰۳؛ از درخشش پورشیرازی تا استعفای آبیار

رائد فریدزاده؛ رئیسی بدون ردپای شخصی

از همان ۳۱ مرداد که سید عباس صالحی به عنوان وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی دولت چهاردهم انتخاب شد گمانه زنی‌ها برای انتخاب مدیران و ارکان مختلف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی آغاز شد که یکی از مهم‌ترین آنها ریاست سازمان امور سینمایی و سمعی و بصری بود. در این بین اسامی مختلفی به گوش می‌رسیدند که قرار بود به جای محمد خزاعی ریاست سازمان سینمایی را عهده‌دار شوند، از حسین انتظامی گرفته تا مدیران متعددی نامشان مطرح شد تا درنهایت روز شنبه ۲۱ مهر، رائد فریدزاده به عنوان رئیس جدید سازمان سینمایی معرفی شد، انتخابی که در ابتدا دور از ذهن به نظر می‌رسید زیرا فعالیت‌ها و سابقه وی در بخش بین‌الملل بنیاد سینمایی فارابی انتقادات زیادی به همراه داشت.

رائد فریدزاده در رشته فلسفه و ادبیات آلمانی در مقطع دکترا از دانشگاه «فرای» برلین فارغ‌التحصیل شده و عضو هیئت علمی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه شهید بهشتی است و از جمله سوابق سینمایی او می‌توان به معاون بین الملل و توسعه بازار خارجی بنیاد سینمایی فارابی و مدیر بخش بین الملل جشنواره فیلم فجر اشاره کرد.

فریدزاده در شرایطی روی صندلی سازمان سینمایی نشست که بسیاری از هنرمندان و سینماگران به دلیل شرایط سیاسی و اجتماعی کشور از بخش دولتی روی برگردانده بودند. همچنین عده‌ای از فیلمسازان شاخص به دلیل شرایط سخت کاری، چندسالی فعالیت بود که نمی‌کردند. در چنین موقعیتی اولین انتظارات از رئیس سازمان سینمایی دولت چهادهم، ایجاد وفاق میان اهالی هنر بود. رئیس سازمان سینمایی نیز از همان روزهای ابتدایی فعالیتش از همه خانواده سینمای ایران درخواست حمایت کرد و معتقد بود که وفاق یعنی داشتن حس مسئولیت مشترک و همه باید در مسیر اعتلای فرهنگ کشور گام برداریم.

از طرفی محمد خزاعی رئیس سابق سازمان سینمایی برای اینکه سینماها پس از دوران کرونا تعطیل نشوند به فیلم‌های کمدی گیشه‌پسند روی آورد. در دوران جدید انتظارات از سازمان سینمایی این بود که عرصه را برای حضور فیلم‌های مختلف و سبد اکران متنوع فراهم کند.

بعد از گذشت چند روز فریدزاده سراغ انتصاب‌ها رفت و در قدم اول مسعود نجفی را به عنوان مشاور رئیس و مدیر کل روابط عمومی سازمان سینمایی انتخاب کرد که باتوجه به سبقه و سابقه نجفی در رسانه این انتخاب با واکنش مثبتی از سوی اهالی فرهنگ و رسانه همراه شد.

انتصاب منوچهر شاهسواری به عنوان دبیر چهل و سومین جشنواره فیلم فجر و دستور تفکیک بخش ملی از بین‌الملل این رویداد سینمایی یکی دیگر از اقدامات مهم فریدزاده بود که با تفکیک بخش بین‌الملل از ملی، برگزاری مستقل آن به زمان مورد توافق با اتحادیه بین‌الملل انجمن تهیه فیلم موکول شد. پیش از این، محمد خزاعی پس از انتصاب در سمت ریاست سازمان سینمایی در ابتدای دولت سیزدهم، دستور تجمیع بخش ملی و بین‌المللی جشنواره فیلم فجر را داده بود که دلیل این اقدام، نجات سینمای ایران اعلام شده بود.

انتصاب‌های رئیس سازمان سینمایی همچنان ادامه داشت و فریدزاده در احکامی حسین کرمی، هادی نائیجی، منوچهر شاهسواری، مازیار میری و حبیب ایل بیگی را به عنوان اعضای شورای پروانه فیلمسازی سینمایی معرفی کرد و پس از آن نیز روح‌الله حسینی را به عنوان معاون جدید ارزشیابی و نظارت، مهدی شفیعی را به عنوان معاون توسعه مدیریت و منابع و حبیب ایل بیگی را به عنوان مدیرعامل مؤسسه سینماشهر منصوب کرد.

اما همواره یکی از حساس‌ترین و مهم‌ترین منصوباتی که رئیس سازمان سینمایی با آمدن خود انجام می‌دهد، جابه‌جایی مدیران مراکز و نهادهای زیرمجموعه است. سوم آذر سید مهدی سجادی به عنوان سرپرست بنیاد سینمایی فارابی انتخاب شد. این انتخاب با حاشیه‌های بسیاری همراه شد و عده‌ای معتقد بودند این انتخاب صرفاً برای گذار از جشنواره فجر است و پس از آن مدیرعامل جدید این بنیاد معرفی خواهد شد اما تا این لحظه یکی از مهم‌ترین نهادهای سینمایی وزارت ارشاد بدون مدیرعامل اداره می‌شود.

با گذر از جشنواره فیلم کوتاه تهران و «سینماحقیقت»، نوبت به انجمن سینمای جوانان ایران رسید که بهروز شعیبی کارگردان سینمای ایران بدون تجربه مدیریت، جای مهدی آذرپندار را در این انجمن گرفت و فاطمه محمدی سیجانی نیز به جای مجید اسماعیلی به عنوان مدیرعامل جدید موزه سینما معرفی شد. درنهایت ۱۲ اسفند میثم زندی به جای روح الله سهرابی، سرپرست جدید دفتر نظارت بر عرضه و نمایش فیلم شد.

شاید مدت زمان هفت ماهه زمان کافی برای نقد عملکرد رئیس سازمان سینمایی نباشد اما در این مدت کوتاه نیز نکته قابل توجهی در سینما وجود نداشت که بخواهیم آن را مختص به دوره ریاست رائد فریدزاده بدانیم.

بازنگری در آئین‌نامه‌های صدور مجوز ساخت و نمایش یکی از نکات ضروری سینما است که توجه ویژه رئیس سازمان سینمایی را نیاز دارد. وی در گفتگویی درباره این مساله گفت: از زمان تنظیم و تصویب آئین‌نامه‌های مرتبط با صدور مجوز ساخت و نمایش فیلم، سال‌ها گذشته و اینها نیاز به بازنگری دارند چرا که مواردی در آنها وجود دارد که ممکن است الان اصلاً موضوعیت نداشته باشند یا لازم است کاملاً روشن و مشخص شوند.

فریدزاده درباره اینکه آیا در حوزه ممیزی محتوا هم تغییراتی در آئین‌نامه‌ها ایجاد خواهد شد، عنوان کرد: اگر چارچوب و اصول کاملاً مشخص باشد دیگر اعمال سلیقه و سوءتفاهم به وجود نمی‌آید؛ ضمن اینکه در این مورد سه اصل داریم؛ یکی شرع است، یکی قانون و دیگری هم اخلاق که باید بر این مبنا حتی در نامگذاری تولیدات هم با دقت کافی عمل کرد.

چهره‌های سینما در سال ۱۴۰۳؛ از درخشش پورشیرازی تا استعفای آبیار

حسن پورشیرازی؛ سیمرغ‌دار بدون سیمرغ

حسن پورشیرازی بازیگر باسابقه سینما یکی از مطرح‌ترین چهره‌های سال گذشته سینما بود، بازیگری که بدون اکران فیلمش تحسین منتقدان را دریافت کرد و بدون حضور در بخش مسابقه جشنواره فیلم فجر، سیمرغ افتخاری بهترین بازیگر مرد را گرفت.

فیلم «پیرپسر» ساخته اکتای براهنی و تهیه‌کنندگی بابک حمیدیان سال ۱۴۰۰ تولید شد و بدون سروصدا در جشنواره‌های بین‌المللی متعددی حضور داشت. همچنین حسن پورشیرازی از بیست و سومین دوره فستیوال ترانسیلوانیا جایزه بهترین بازیگر را دریافت کرد در حالی که هنوز کسی در داخل ایران این فیلم و بازی خیره‌کننده حسن پورشیرازی را تماشا نکرده بود.

«پیرپسر» پس از کش‌وقوس‌های فراوان درنهایت ۱۹ بهمن در آخرین روزهای جشنواره فیلم فجر اکران شد. پس از آن شب، بازی حسن پورشیرازی نقل محافل منتقدان و اهالی سینما بود و عده زیادی بازی او را در نقش غلام باستانی ستایش کردند. پورشیرازی در این فیلم نقش پدری معتاد با تمام فضائل اخلاقی منفی را بازی می‌کند. اغراق نیست اگر بگوییم که غلام باستانی یک شیطان است و حسن پورشیرازی به خوبی از پس تجسم این شیطان برآمد.

حسن پورشیرازی در این سال‌ها در فیلم‌های متعددی حضور داشته است، از مرد بیخیال و خوش‌قلب «مهمان مامان» گرفته تا حضور کوتاهش در «سنتوری» و «قسم» اما «پیرپسر» سطح و جنبه متفاوتی از بازیگری این هنرمند را به همگان نشان داد تا جایی که عده‌ای بازی وی را در سطح جایزه اسکار دانستند.

«پیرپسر» در بخش مسابقه جشنواره فجر حضور نداشت اما پس از اکران باعث شد که بخش زیادی از فیلم‌ها و بازیگران به حاشیه بروند و به گواه برخی داوران جشنواره، اگر این فیلم در بخش مسابقه حضور داشت، سیمرغ‌های اصلی را دریافت می‌کرد که قطعاً یکی از آنها سیمرغ بلورین بهترین بازیگر مرد برای حسن پورشیرازی بود.

مصطفی زمانی نیز پس از دریافت سیمرغ بهترین بازیگر مرد جشنواره گفت: اگر حسن پورشیرازی در جشنواره بود این جایزه به هیچکدام ما نمی‌رسید. من می‌خواهم این جایزه را مشترکا با آقای حسن پورشیرازی تقسیم کنم و امیدوارم که این جایزه به عنوان سیمرغ مشترک ثبت شود.

اکتینگ خارق‌العاده این بازیگر در فیلم «پیرپسر» تنها یک پرسش و حسرت را در دلمان ایجاد کرد؛ اینکه چرا این فیلم را اکران عمومی نمی‌کنند تا عموم مردم نیز بتوانند با صحنه‌های از بازی حسن پورشیرازی در این فیلم میخکوب پرده سیما شوند؟

چهره‌های سینما در سال ۱۴۰۳؛ از درخشش پورشیرازی تا استعفای آبیار

نرگس آبیار؛ پشت «قاتل و وحشی» را خالی نکرد

طبق شنیده‌های مطرح شده نرگس آبیار پیش از برگزاری جشنواره فیلم فجر به وزارت فرهنگ و سازمان سینمایی اعلام کرده بود که در صورت پخش نشدن فیلم «قاتل و وحشی» ساخته حمید نعمت الله در جشنواره فجر، درجا از عضویتِ «شورای پروانه نمایش» استعفا خواهد داد.

نرگس آبیار به وعده خود وفا کرد و چندروزی پس از اکران نشدن این فیلم در جشنواره فجر از شورای پروانه نمایش استعفا داد. این تصمیم از این منظر قابل توجه است که شخصی مانند نرگس آبیار که کارگردان باسابقه‌ای است در این سطح از همکاران خود دفاع می‌کند.

در بخشی از متن استعفای وی آمده است: «پس از دوره‌ای کوتاه فعالیت، به این نتیجه رسیده‌ام که موانع موجود بر سر راه نمایش و تولید آثار سینمایی همچنان پابرجاست و اراده‌ای جدی برای تغییر و حمایت از سینماگران مستقل و خلاق دیده نمی‌شود.

افزون بر این، به دلیل مشغله‌های کاری فراوان و حرفه‌ای، دیگر فرصتی برای پیگیری مستمر بی‌حاصل مسائل سینمایی ندارم و انگیزه‌ای برای چالش و مبارزه جهت اکران فیلم‌ها در این چارچوب محدودکننده باقی نمانده است. با توجه به اینکه فرهنگ و هنر همچنان گرفتار سیاستگذاری‌های محدودکننده است و امکان تأثیرگذاری واقعی در این چارچوب برای اینجانب فراهم نیست، بدین‌وسیله استعفای خود را از عضویت در شورای پروانه نمایش اعلام می‌دارم.»

نرگس آبیار مشغول مراحل پایانی ساخت ۲ سریال «بامداد خمار» و «سووشون» برای شبکه نمایش خانگی است که هردوی این سریال‌ها قرار است در سال جدید پخش شوند.

بهنوش طباطبایی، میلاد کی‌مرام، آزاده صمدی، مجید صالحی، ترلان پروانه، سام درخشانی و … از جمله بازیگران «سووشون» هستند. فیلمنامه این سریال براساس رمان مشهور «سووشون» نوشته سیمین دانشور به نگارش درآمده است.

سریال «بامداد خمار» نیز اقتباسی از رمانی با همین نام نوشته فتانه حاج سیدجوادی است. ترلان پروانه، نوید پورفرج، گلاب آدینه، رضا کیانیان، پدرام شریفی، مرجانه گلچین، لاله اسکندری، بهناز جعفری، علی مصفا، پریوش نظریه، احترام سادات برومند، رزیتا غفاری، گلاره عباسی، بهنوش بختیاری، کاظم هژیر آزاد، فرزانه قاسمی و شیدا یوسفی نیز بازیگران این سریال هستند.