اگر بعد از سال‌ها زندگی بدون تجربه آلرژی فصلی، ناگهان خود را در میان میلیون‌ها فردی میابید که از این مشکل رنج می‌برند، چه اتفاقی افتاده است؟

دکتر تولی اپستین، استادیار دانشگاه سینسیناتی که در زمینه آلرژی و ایمونولوژی تحقیق می‌کند، می‌گوید: «مردم معمولاً فکر می‌کنند آلرژی یک موضوع مربوط به دوران کودکی است و نمی‌توانند بعد‌ها به آن مبتلا شوند.»، اما به گفته او توسعه آلرژی‌های جدید، به‌ویژه در دهه ۲۰، ۳۰ و ۴۰ زندگی، بسیار رایج است. علائم این مشکل همیشه واضح نیستند. بیشتر افراد مبتلا به حساسیت فصلی دچار عطسه، خارش چشم یا گرفتگی بینی می‌شوند، اما این علائم ممکن است با خستگی، سردرد یا فشار سینوسی نیز همراه باشند. اگر تاکنون با آلرژی مواجه نشده باشید، ممکن است این نشانه‌ها را با سرماخوردگی اشتباه بگیرید. دکتر اندرو روری، استاد دانشگاه نبراسکا، توضیح می‌دهد که اگر اخیراً به گرده گیاهان حساسیت پیدا کرده‌اید، ممکن است پس از خوردن برخی میوه‌ها و سبزیجات خام، احساس خارش در دهان داشته باشید.

دلیل این موضوع آن است که سیستم ایمنی بدن گاهی پروتئین‌های موجود در گیاهان را با پروتئین‌های گرده اشتباه می‌گیرد. حساسیت‌های فصلی واکنشی به عوامل محیطی مانند گرده گیاهان یا هاگ‌های قارچ هستند که در برخی از فصول مانند بهار، در هوا افزایش می‌یابند. زمانی که بدن شما به گرده حساس باشد، سیستم ایمنی آن را به‌عنوان یک تهدید شناسایی کرده و زنجیره‌ای از واکنش‌ها را در محل تماس آغاز می‌کند. آنتی‌بادی‌ها در بینی یا ریه‌ها، مواد شیمیایی مانند هیستامین را آزاد می‌کنند که منجر به عطسه، آبریزش بینی یا گرفتگی می‌شود. دانشمندان دقیقاً نمی‌دانند چرا فردی ممکن است بدون داشتن سابقه، ناگهان دچار آلرژی شود، اما چند عامل بالقوه وجود دارد. یکی از آنها تغییرات اقلیمی است که باعث شده فصل آلرژی زودتر آغاز شود و مدت بیشتری ادامه یابد، در نتیجه احتمال بروز علائم در افراد بیشتر شده است.

علاوه بر این، برخی عفونت‌ها (مانند سرماخوردگی) می‌توانند غشا‌های محافظتی بدن را تضعیف کنند و از این طریق، توانایی بدن در مقابله با آلرژن‌ها کاهش یابد. دکتر آلکیس توجیاس، از مؤسسه ملی آلرژی و بیماری‌های عفونی آمریکا، می‌گوید این موضوع می‌تواند سیستم ایمنی را در برابر تحریکات حساس‌تر کند. محل زندگی و مدت اقامت شما در یک منطقه نیز می‌تواند مؤثر باشد. برخی افراد با جابه‌جایی به مکانی جدید، از آلرژی‌های قبلی خلاص می‌شوند، اما برخی دیگر با محرک‌های تازه‌ای مواجه خواهند شد. دکتر کارولین سوکول از بیمارستان عمومی ماساچوست می‌گوید: «برخی افراد ممکن است برای چند سال از علائم در امان بمانند، اما ناگهان آلرژی‌های جدیدی به سراغشان بیاید.»

زندگی طولانی‌مدت در یک منطقه خاص نیز می‌تواند نقش داشته باشد. دکتر سوکول می‌گوید قرار گرفتن مداوم در معرض گرده‌ها ممکن است خطر ابتلا به آلرژی را افزایش دهد، زیرا بدن به‌مرور زمان در برابر مواد تحریک‌کننده واکنش ایمنی ایجاد می‌کند. همچنین، برخی تحقیقات اولیه نشان داده‌اند که نوسانات هورمونی می‌توانند بر واکنش‌های آلرژیک تأثیر بگذارند. برای مثال، برخی زنان باردار شاهد تشدید علائم آلرژی هستند، در حالی که برخی دیگر کاهش علائم را تجربه می‌کنند. زنان یائسه ممکن است نسبت به گذشته علائم آلرژی کمتری داشته باشند که احتمالاً به دلیل تغییرات هورمونی و کاهش واکنش‌های ایمنی ناشی از افزایش سن است.

چگونه بفهمیم که واقعاً دچار آلرژی شده‌ایم و چه باید کرد؟

آلرژی فصلی می‌تواند بر کیفیت زندگی تأثیر بگذارد و بر خلق‌وخو و بهره‌وری افراد در محل کار اثر منفی بگذارد. دکتر توجیاس می‌گوید: «وقتی فردی علائم آلرژی دارد، هر کاری که انجام دهد، کیفیت آن پایین‌تر خواهد بود.» با این حال، متخصصان تأکید دارند عطسه و آبریزش بینی، حتی در فصل بهار، همیشه ناشی از آلرژی نیست. از نظر علمی، برای اینکه چیزی به‌عنوان آلرژی در نظر گرفته شود، باید واکنش سیستم ایمنی در آن نقش داشته باشد. گاهی ممکن است موادی مانند گرده یا آلودگی هوا فقط باعث التهاب بینی شوند، بدون اینکه سیستم ایمنی مستقیماً درگیر شود. در این صورت، دارو‌های ضد آلرژی ممکن است تأثیر زیادی نداشته باشند.

دکتر سوکول توضیح می‌دهد که اگر دارو‌های آلرژی برای شما مؤثر هستند، یا اگر به‌طور مداوم در روز‌هایی که میزان گرده گیاهان در هوا زیاد است دچار علائم می‌شوید، احتمال زیادی وجود دارد که دچار آلرژی فصلی شده باشید. برای تسکین علائم، دارو‌های آنتی‌هیستامین و اسپری‌های بینی استروئیدی در داروخانه‌ها موجود هستند. همچنین، برخی متخصصان آلرژی ایمونوتراپی را پیشنهاد می‌کنند که شامل تزریق تدریجی مواد آلرژی‌زا مانند گرده است تا واکنش بدن به آنها کاهش یابد. علاوه بر مصرف دارو، چند اقدام ساده وجود دارد که می‌تواند به کاهش علائم کمک کند. دکتر جاناتان اسپِرگِل، رئیس بخش آلرژی در بیمارستان کودکان فیلادلفیا، توصیه می‌کند که به‌محض رسیدن به خانه، دست و صورت خود را بشویید تا آلرژن‌ها را از روی پوست خود پاک کنید. همچنین، دوش گرفتن قبل از خواب و بستن پنجره‌ها در طول شب می‌تواند به کاهش علائم کمک کند.