کاظم کوکرم، سخنگوی کمیته آماتوری انجمن نجوم ایران، در گفتگو با مهر درباره رویت هلال ماه شوال ۱۴۴۶ ه.ق و زمان احتمالی اعلام عید سعید فطر در ایران توضیحاتی ارائه داد و گفت: بر اساس روال هر سال در استخراج هجری قمری، در شامگاه بیست و نهم ماه قمری اقدام به رویت هلال ماه می‌کنیم. به همین دلیل، با توجه به اینکه امروز نهم فروردین ۱۴۰۴ و روز بیست و هشتم ماه مبارک رمضان است، نمی‌توانیم فردا را به عنوان روز عید فطر در ایران در نظر بگیریم. زیرا ماه قمری ۲۹ یا ۳۰ روز است و تحت هیچ شرایطی ممکن نیست ۲۸ یا ۳۱ روزه شود.

کوکرم ادامه داد: لحظه ماه نو (New Moon) شنبه نهم فروردین ۱۴۰۴، حدود ساعت ۱۴:۳۰ به وقت ایران اتفاق می‌افتد. به این ترتیب در لحظه غروب خورشید را اگر مثلا حدود ساعت ۱۸:۳۰ برای بسیاری از مناطق کشور در نظر بگیریم، در این صورت فقط حدود چهار ساعت از لحظه ماه نو گذشته است. این در حالی است که حداقل زمانی که باید از لحظه «ماه نو» بگذرد تا بتوانیم هلال ماه را ببینیم، بر اساس رکورد جهانی این پارامتر که در اختیار سید محسن قاضی میر سعید است، چیزی حدود بیش از ۱۱ ساعت و ۴۰ دقیقه باید از لحظه ماه نو گذشته باشد. بنابراین در شامگاه شنبه ۲۸ رمضان یا نهم فروردین از نظر علمی نه با چشم غیرمسلح و نه با هیچ تلسکوپی قادر به رؤیت هلال ماه نخواهیم بود.

سردبیر اسبق مجله نجوم افزود: از آنجایی که قاعده استخراج تقویم در عربستان و کشورهای تبعیت‌کننده از آن با ایران متفاوت است، آن‌ها به دلیل غروب ماه پس از خورشید، فارغ از رؤیت‌پذیر بودن یا نبودن هلال ماه، قاعدتا یکشنبه دهم فروردین را به عنوان روز عید سعید فطر اعلام خواهند کرد.

وی یادآور شد: در سال‌های اخیر معمولا ویدئوهایی از رصد هلال ماه در عربستان در فضای مجازی منتشر می‌کنند که با تلسکوپ و دوربین دوچشمی در حال رؤیت هلال هستند اما آنچه از نظر علمی محرز است، این هلال در شامگاه نهم فروردین از پشت چشمی تلسکوپ‌های متداولی که در ایران و عربستان در دسترس است با چشم قابل رویت نخواهد بود.

کوکرم تصریح کرد: گروه‌ها و انجمن‌های نجوم در ایران با استفاده از تلسکوپ‌های قدرتمند و پیشرفته، بسیاری از رکوردهای جهانی معتبر و تایید شده در حوزه رؤیت هلال ماه را از سوی مراجع و نهادهای بین‌المللی در اختیار دارند. بسیاری از رصدگرانی که در زمینه رؤیت هلال ماه در ایران فعالیت می‌کنند بر مبنای علاقه شخصی یا شغل دانشگاهی در این زمینه مشغولند و عمدتا از رصدگران صاحب‌نام و با تجربه هستند. در چنین شرایطی لازم است تاکید کنم نظر کارشناسی رصدگران ایرانی هلال ماه این است که هلال شوال ۱۴۴۶ ه.ق به هیچ عنوان در شامگاه نهم فروردین/ ۲۹ مارس قابل رویت نیست و در صورت اعلام رؤیت هلال، رصدگران مربوطه مسلما مرتکب خطا شده‌اند.

او همچنین اظهار داشت: طبق تفاوت قاعده استخراج تقویم در ایران و عربستان، از آنجا که قاعده استخراج تقویم در عربستان این گونه است که موضوع غروب کردن یا غروب نکردن ماه پس از غروب خورشید را در شامگاه بیست و نهم ماه قمری را در نظر می‌گیرند، با احتمال بالایی یکشنبه دهم فروردین را روز عید فطر اعلام خواهند کرد. همان‌طور که عربستان یک روز زودتر از ما ماه رمضان را شروع کرده، یک روز نیز زودتر به پایان خواهند رساند، هر چند واقعا هلال ماه در شامگاه نهم فروردین در افق عربستان و ایران رؤیت‌پذیر نیست.

وی افزود: در ایران نیز بر اساس قاعده استخراج تقویم و توجه به رویت، یک روز دیرتر از عربستان هلال ماه مبارک رمضان اعلام شد و این ماه به مدت ۲۹ روز در نهایت در دهم فروردین ۱۴۰۴ به پایان خواهد رسید.

کاظم کوکرم در پایان خاطرنشان کرد: بنابراین، آنچه که قطعی به نظر می‌رسد، این است که ماه مبارک رمضان ۲۹ روزه خواهد بود و به احتمال زیاد، روز یازدهم فروردین، روز اول شوال و عید سعید فطر در ایران خواهد بود. البته تصمیم‌گیری نهایی در این زمینه برعهده مراجع عظام در ایران است.

سخنگوی کمیته آماتوری انجمن نجوم ایران اشاره کرد: در شامگاه یکشنبه ۲۹ رمضان دهم فروردین، هموطنان می‌توانند به راحتی هلال ماه را در آسمان با چشم غیرمسلح مشاهده کنند و دوشنبه ۱۱ فروردین به احتمال قریب به یقین، روز اول ماه شوال و عید سعید فطر اعلام خواهد شد. از این بابت تاکید می‌کنم فرایندی که در ایران در زمینه استخراج تقویم هجری قمری و رؤیت هلال ناه در حال انجام است، خوشبختانه کاملاً مطابق با قواعد فقهی و اصول علمی مورد تایید نهادهای علمی بین‌المللی در حوزه رویت هلال ماه پیش می‌رود.