به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از روابط عمومی سازمان حفاظت محیط زیست، احمد طاهری رئیس مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم، گفت: در دولت چهاردهم، تاکنون ۷ جلسه از کارگروه ملی کاهش آلودگی هوا برگزار شده که در نخستین جلسه، قوانین و وظایف اجرایی دستگاه‌ها مورد بررسی قرار گرفت. با توجه به اینکه دولت به‌تازگی کار خود را آغاز کرده بود، از جلسه سوم که در تاریخ ۱۶ آبان برگزار شد، تصمیم گرفتیم برای هدفمندتر شدن مصوبات کارگروه و تمرکز بیشتر بر دستیابی به اهداف مشخص، کلان‌شهرها را محور اصلی مباحث قرار دهیم. این‌گونه تلاش کردیم مصوبات را کاملاً متناسب با شرایط آلودگی هوای هر کلان‌شهر تدوین کنیم تا تأثیرگذاری بیشتری داشته باشند.

وی افزود: در دومین جلسه، علاوه بر پرداختن به برخی مسائل ملی، موضوع کلانشهر اراک نیز به‌طور جامع بررسی شد و مصوباتی در این خصوص به تصویب رسید. از مهم‌ترین نتایج این جلسه، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد: ۱. وزارت صنعت، معدن و تجارت (صمت) موظف شد برنامه‌ای جامع برای اسقاط ناوگان فرسوده با توجه به سهم بالای این ناوگان در آلودگی هوا ارائه کند. ۲. وزارت کشور و شهرداری‌های کلانشهرها مکلف شدند گزارشی دقیق از وضعیت ناوگان حمل‌ونقل خود ارائه دهند. ۳. سازمان ملی استاندارد ملزم شد در نخستین نشست شورای عالی استاندارد کشور، استاندارد کیفیت سوخت را به تصویب برساند. ۴. وزارت نفت مأمور شد برنامه طرح‌های ارتقای کیفیت سوخت را ارائه کند. ۵. وزارت نفت و نیرو نیز با همکاری سازمان حفاظت محیط زیست موظف شدند نحوه توزیع سوخت در نیروگاه‌ها و صنایع کشور را تدوین و ارائه کنند. ۶. وزارت صمت همچنین موظف شد گزارشی کامل در مورد کلانشهر اصفهان آماده کرده و ارائه دهد.

طاهری تصریح کرد: یکی از مهم‌ترین مصوباتی که در این جلسه مطرح شد، برنامه ارتقای کیفیت سوخت بود که توسط وزارت نفت به کارگروه ملی و سازمان حفاظت محیط‌زیست ارائه گردید. در مسیر اخذ مجوزهای مرتبط، مشکلاتی وجود داشت که با همکاری سازمان محیط‌زیست این موانع رفع شدند و وزارت نفت توانست مجوز لازم را دریافت کند تا بتواند طرح‌های خود را با جدیت بیشتری دنبال نماید. همچنین، برای توزیع سوخت در سطح کشور، کارگروه‌هایی با مشارکت وزارت نفت، وزارت نیرو و سازمان حفاظت محیط‌زیست تشکیل شده و این موضوع را در دستور کار خود قرار داده‌اند. در رابطه با پروژه گوگردزدایی از نفت کوره توسط شرکت‌های دانش‌بنیان، یک فراخوان مشترک با همکاری سازمان حفاظت محیط زیست و شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی منتشر کرده‌ایم. هدف این فراخوان شناسایی شرکت‌های دانش‌بنیانی است که توانایی فعالیت در این حوزه را دارند. بر اساس آخرین اطلاعاتی که از وزارت نفت دریافت کردیم، ۱۰ شرکت دانش‌بنیان برای ورود به این پروژه اعلام آمادگی کرده‌اند. پس از انجام ارزیابی‌های فنی که به‌صورت مشترک با وزارت نفت انجام خواهد شد، فرآیند اجرایی پروژه را آغاز می‌کنیم. در این راستا نمونه‌های مازوت در اختیار شرکت‌ها قرار خواهد گرفت تا پس از انجام عملیات پردازشی و حذف گوگرد، سوخت نهایی ارزیابی شود. تصمیم‌گیری نهایی نیز بر اساس کارایی و راندمان روش‌های ارائه‌شده انجام خواهد شد.

رئیس مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم گفت: جلسه سوم ما به موضوع کلان‌شهر اصفهان اختصاص داشت. در این جلسه، به بررسی مسائل مربوط به اصفهان پرداختیم که یکی از کلان‌شهرهای آلوده کشور محسوب می‌شود و با چالش‌های جدی در زمینه آلودگی هوا روبه‌رو است. بر اساس آمار سال ۱۴۰۲، شهر اصفهان ۱۸۴ روز با شاخص کیفیت هوای بالای صد را تجربه کرده است. همچنین، نکته قابل توجه درباره این شهر آن است که منابع ثابت نقش اصلی را در انتشار آلاینده‌های هوا ایفا می‌کنند.

وی افزود: مصوباتی که برای این جلسه اتخاذ شد، به دلیل سهم قابل‌توجه شرکت‌های ذوب‌آهن و فولاد مبارکه اصفهان در آلودگی هوای این شهر، تصمیم گرفته شد از این دو شرکت تا زمان رفع آلایندگی‌ها و پیامدهای مرتبط، مشمول عوارض آلایندگی با نرخ معادل ۱.۵ درصد شوند. همچنین مقرر شد که این شرکت‌ها برنامه کاهش آلایندگی، به‌ویژه در زمینه آلودگی هوا، به سازمان حفاظت محیط‌زیست ارائه دهند. در صورتی که این برنامه‌ریزی‌ها طی شش ماه عملی نشود یا شرکت‌ها از اجرای آن عقب بمانند، سازمان حفاظت محیط‌زیست اختیار خواهد داشت تا به‌صورت مستقیم فعالیت این شرکت‌ها را متوقف کند. استانداری اصفهان نیز موظف شد گزارش پیشرفت پروژه‌های مرتبط را ارائه دهد.

طاهری تصریح کرد: همچنین برای سایر واحدهایی که میزان انتشار آلودگی قابل توجهی دارند، مانند نیروگاه شهید منتظری و پالایشگاه اصفهان، مقرر شد که برنامه کاهش آلودگی خود را ارائه دهند. علاوه بر این، استانداری اصفهان و سایر ارگان‌های دریافت‌کننده عوارض آلایندگی در این استان موظف شدند حداقل ۵۰ درصد از عوارض دریافتی از واحدهای فولاد مبارکه و ذوب‌آهن را، مطابق ماده ۸ مصوبه هیأت وزیران ذیل ماده ۲۷ قانون ارزش افزوده، در راستای برنامه‌های کاهش آلودگی هوا اختصاص دهند. این شامل اقداماتی مانند نوسازی ناوگان حمل‌ونقل و توسعه حمل‌ونقل عمومی است. همچنین، این ارگان‌ها ملزم به ارائه گزارش عملکرد به سازمان حفاظت محیط زیست شدند.

وی افزود: در چهارمین جلسه، علاوه بر مرور مصوبات جلسات قبلی، بررسی جامعی درباره وضعیت کلان‌شهر اهواز انجام گرفت. اهواز به دلیل ثبت شاخص آلودگی بالاتر از ۱۰۰ در ۷.۵۳ روزها طی سه سال گذشته، آلوده‌ترین شهر کشور محسوب می‌شود. شایان ذکر است که این شهر در سال ۱۴۰۲ نیز با ۲۱۱ روز شاخص بالای ۱۰۰، همچنان در رتبه نخست آلودگی قرار دارد. متأسفانه مشکل آلودگی هوا در استان خوزستان تنها محدود به کلان‌شهر اهواز نیست. شهرهایی مانند دشت آزادگان، اندیمشک و ماهشهر نیز به ترتیب ۱۷۷، ۱۳۶ و ۱۳۰ روز ناسالم را در سال ۱۴۰۲ تجربه کرده‌اند. بر اساس بررسی‌های انجام‌شده، منابع اصلی انتشار آلاینده‌ها در این کلان‌شهر شامل تأسیسات نفتی، فلرینگ، حمل‌ونقل و سوزاندن پسماند هستند.

طاهری تصریح کرد: از مصوباتی که در ارتباط با کلانشهر اهواز داشتیم، یکی این بود که سازمان حفاظت محیط‌زیست مکلف شد ظرف سه ماه، عملیات شناسایی و پایش واحدهای مرتبط با کانی‌های غیرفلزی در استان خوزستان را به انجام برساند و واحدهای آلاینده را شناسایی و به فهرست مربوط به واحدهای آلاینده اضافه کند تا عوارض آلودگی از آنها دریافت شود.

وی افزود: وزارت نفت موظف شده است اطلاعات مربوط به فلر، شامل حجم و ترکیب گازها، را برای بهره‌برداری نیروگاه‌ها و صنایع در اختیار سازمان قرار دهد. همچنین این وزارتخانه مکلف است برنامه جامع کاهش و کنترل فلرینگ در استان خوزستان را تدوین کرده و ظرف سه ماه به دبیرخانه کارگروه ارسال کند. پس از آن، باید مراحل تصویب این برنامه در هیأت دولت همانند فرآیندی که برای عسلویه انجام شده بود، طی شود. در خصوص واحدهایی که دارای آلودگی قابل‌توجه هستند، از جمله پتروشیمی رازی، شرکت بهره‌برداری نفت مارون، گاز مسجدسلیمان، بهره‌برداری نفت و گاز کارون و اروندان، فولاد خوزستان، شرکت دوده‌فام دزفول، کارخانه کاغذسازی پارس، پالایشگاه آبادان و شرکت بانیه پرتو اندیمشک، مقرر شده است که این واحدها ظرف سه ماه برنامه رفع آلودگی خود را ارائه داده و تأیید سازمان را اخذ کنند. تا زمانی که رفع آلودگی از سوی این شرکت‌ها به طور کامل انجام نشود، نام آن‌ها در لیست صنایع آلاینده باقی خواهد ماند.

وی تصریح کرد: با توجه به معضل آلودگی ناشی از سوزاندن پسماندهای کشاورزی در مزارع نیشکر استان خوزستان، مقرر شد شرکت توسعه نیشکر و صنایع جانبی و همچنین شرکت کشت و صنعت کارون ظرف سه ماه برنامه‌ای عملیاتی برای افزایش سهم برداشت سبز نیشکر تهیه کنند و پس از تأیید سازمان محیط‌زیست ارائه نمایند. در همین راستا، سازمان محیط‌زیست موظف است این واحدها را به دلیل انتشار آلاینده‌ها تا زمان رفع مشکل، در لیست صنایع آلاینده قرار دهد. از سوی دیگر، وزارت جهاد کشاورزی بر اساس تبصره ۳ ماده ۲۰ قانون هوای پاک، ملزم به به‌روزرسانی دستورالعمل‌های مربوط به آتش زدن نباتات با هدف کاهش اثرات پسماندسوزی کشاورزی با همکاری سازمان محیط‌زیست شده است. همچنین طبق تبصره ۲ همین ماده قانونی، دو شرکت مذکور موظف‌اند زیرساخت‌های لازم برای تبدیل پسماندهای کشاورزی به انرژی و کود را فراهم کرده و پس از تصویب کارگروه استانی، این طرح را برای تأیید به کارگروه ملی ارائه دهند. علاوه بر این، استانداری خوزستان مکلف است با نظارت بر اجرای این موارد، گزارش اقدامات انجام‌شده را به سازمان محیط‌زیست ارسال کند.

وی افزود: در پنجمین جلسه، مصوبات جلسه قبل مرور شد و گزارشی درباره اولویت‌بندی توزیع سوخت در کشور توسط وزارت نفت ارائه گردید. موضوع گوگردزدایی از مازوت نیز توسط شرکت‌های دانش‌بنیان مورد بررسی قرار گرفت. با توجه به اینکه این جلسه در اوج سرمای کشور برگزار شد، گزارش وزارت نفت درباره توزیع سوخت میان بخش‌های مختلف ارائه شد. همچنین، برنامه پیشنهادی اسقاط وسایل نقلیه توسط وزارت صمت و وضعیت ناوگان حمل‌ونقل عمومی از سوی وزارت کشور مطرح گردید.

طاهری در ادامه گفت: در جلسه پنجم تصمیم بر این شد که نتایج تحلیل‌های دوره‌ای از سوخت نظیر مازوت و گازوئیل نیروگاه‌ها، به سازمان حفاظت محیط‌زیست ارائه شود. همچنین مقرر گردید وزارت صنعت، معدن و تجارت (صمت) با همکاری وزارت کشور، سازمان محیط‌زیست، سازمان برنامه و بودجه و سازمان نوسازی ناوگان، طرح نهایی خود را برای اسقاط وسایل مربوطه تدوین نمایند. علاوه بر این، سازمان برنامه و بودجه متعهد شد تا اعتبار لازم برای صندوق حمایت از صنایع پیشرفته، به‌منظور اجرای فرآیند اسقاط، تخصیص دهد.

وی افزود: یکی از مسائل مهمی که در این جلسه مورد بررسی قرار گرفت، تصمیم‌گیری درباره نصب سیستم‌های تصفیه در خروجی نیروگاه‌ها و همچنین استفاده از امولسیون برای بهینه‌سازی سوخت نیروگاه‌ها بود. این اقدام با هدف کاهش آلودگی ناشی از فعالیت واحدهای نیروگاهی در دستور کار قرار گرفت. مقرر شد این موضوع در کارگروهی ذیل کارگروه ملی و با مشارکت وزارت نیرو، وزارت نفت و سازمان حفاظت محیط‌زیست بررسی شود و گزارش نهایی به کارگروه ملی ارائه گردد. همچنین سازمان ملی استاندارد موظف شد وضعیت پایش سوخت را گزارش دهد. وزارت نفت و نیرو نیز ملزم شدند که با همکاری سایر نهادهای مرتبط، برنامه‌ای جامع برای توزیع سوخت در سال آینده تدوین کنند.

طاهری در ادامه گفت: در جلسه ششم به موضوع آلودگی هوای مشهد پرداخته شد. در ارتباط با شهر مشهد، منابع متحرک به‌عنوان عامل اصلی و عمده در انتشار آلودگی هوا شناخته شدند. همچنین در این جلسه تصمیم گرفته شد که به‌دلیل افزایش روزافزون گردوغبار در این شهر، موضوع آلودگی ناشی از گردوغبار به‌طور جداگانه و ویژه مورد بررسی قرار گیرد.

رئیس مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم گفت: در کارگروه مصوب شد شهر مشهد باید در اولویت برنامه اسقاط و نوسازی ناوگان حمل‌ونقل سواری قرار گیرد. همچنین تصویب شده است که منابع به دست آمده از عوارض آلایندگی در شهر مشهد صرفاً برای توسعه و نوسازی ناوگان اتوبوس‌های شهری استفاده شود. برنامه‌ای نیز برای توسعه زیرساخت‌های برقی مخصوص ناوگان حمل‌ونقل در کارگروه ملی، ویژه شهر مشهد، ارائه گردد.

وی افزود: گزارش عملکرد شهرداری مشهد و پلیس راهور درباره اجرای معاینه فنی خودروهای دیزلی و بررسی وضعیت فیلتر دوده باید به دبیرخانه ارسال شود. با توجه به سهم قابل توجه نیروگاه‌های توس و فردوسی در آلودگی هوای مشهد، ضروری است که امکان‌سنجی استفاده از سیستم‌های کنترلی توسط سازمان محیط‌زیست بررسی شود. علاوه بر این، با همکاری وزارت نفت و وزارت نیرو، نتایج مربوطه به کارگروه ملی منعکس شده و این نیروگاه‌ها در اولویت دریافت سوخت پاک قرار گیرند تا مصرف مازوت در آن‌ها به حداقل کاهش یابد.

طاهری تصریح کرد: در هفتمین جلسه کارگروه به وضعیت آلودگی هوای شهر تهران پرداخته شد. با توجه به جمعیت بسیار بالای تهران و تأثیرات گسترده آلودگی هوا بر شهروندان، این موضوع از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. در سال ۱۴۰۲، در ۱۲۹ روز، شاخص کیفیت هوای تهران از عدد ۱۰۰ فراتر رفت. در این میان، آلاینده ازن در شش ماه نخست و ذرات معلق در نیمه دوم سال اثر آلاینده‌های معیار بودند. برای این جلسه تصویب شد که طبق ماده ۲۴ آئین‌نامه اجرایی ماده ۲ قانون هوای پاک، سازمان حفاظت محیط‌زیست تدوین سیاهه انتشار برای شهرهای دارای اولویت را بر اساس داده‌های سال ۱۴۰۳ آغاز کند. همچنین مقرر شد که گزارش پیشرفت آن هر سه ماه یک‌بار به کارگروه ملی ارائه شود.

وی افزود: تمام دستگاه‌های اجرایی موظف شده‌اند تا در تدوین فهرست انتشار با سازمان حفاظت محیط‌زیست همکاری کنند. همچنین تصمیم گرفته شد که وزارت نفت پیشنهاد مربوط به اسقاط ناوگان فرسوده را در کارگروهی تحت نظر کارگروه ملی و با حضور وزارت صنعت، معدن و تجارت، سازمان حفاظت محیط‌زیست، وزارت نیرو، وزارت امور اقتصادی و دارایی، و سازمان برنامه و بودجه نهایی کند و سپس برای بررسی به کارگروه ملی ارائه دهد.

طاهری تصریح کرد: همچنین تصمیم بر این شد که سهمیه خرید خودرو از خودروسازان در ازای اسقاط خودروهای فرسوده، در سال آینده منحصراً به اسقاط ناوگان سواری شهر تهران اختصاص یابد. علاوه بر این، مقرر گردید که نظارت بر مراکز تست معاینه فنی تقویت شود و گزارش آن نیز هر سه ماه یک‌بار به دبیرخانه کارگروه ارسال شود.