به گزارش ایران اکونومیست، دوبلاژ دو سریال «شرلوک هولمز» و «ناوارو» با تکنیک و مهارت بالایی از جنس بهرام زند، توأم با جذابیت و صلابت صدایی که از او می‌شناسیم، وی را پرچمدار و یکه‌تاز هنر دوبلاژ در دو دههٔ ۷۰ و ۸۰ ساخت و بیش از تمامی آثار دیگرش، این دو اثر باعث ماندگاری ابدی صدای او در اذهان فارسی زبانان شدند.

دقت نظر در دوبله سریال شرلوک هلمز به حدی بود که موجب شد که از طرف انجمن دوستداران شرلوک هلمز در انگلیس، با ارسال دو کتاب به عنوان هدیه، از دوبلهٔ این اثر تقدیر کنند.

در ادامه نمونه صدای بهرام زند را می شنوید:

«شـرلوک هلـمز» و «ناوارو» از زبان بــهرام زنـد

بهرام زند که به صورت حرفه‌یی از سال ۱۳۴۴ کار دوبله را آغاز کرد، از سال ۱۳۵۸ به عنوان مدیر دوبلاژ فعالیت کرد. او سریال‌های ایرانی و مجموعه‌های خارجی پرمخاطبی چون «جنگجویان کوهستان»، «ناوارو» و «شرلوک هلمز» را دوبله کرده بود.

صدای بهرام زند بر شخصیت اصلی مجموعه‌ «شرلوک هلمز» بر جذابیت و ماندگاری آن افزود. این سریال خارجی که اوایل دهه‌ی ۷۰ دوبله شد، نخستین بار از شبکه‌ اول سیما پخش شد و تا امروز بارها تکرار شده است.

خبرنگار ایران اکونومیست سال‌ها قبل، زمانی که بهرام زند هنوز دنیای فانی را ترک نکرده بود، درباره‌ دوبله‌ سریال‌های شرلوک هولمز و ناوارو با او به گفت‌وگو نشست که حاصل آن شرح روند صداپیشگی این مجموعه‌های خارجی بود. زند هفت سال قبل در چنین روزی پس از گذراندن سالها بیماری جانش را از دست داد.

جدال زند و مقامی سر دوبله

دوبلور فقید کشورمان در این گفت‌وگو علت سپردن دوبله‌ سری دوم مجموعه شرلوک هولمز به جلال مقامی، پس از اینکه سری اول را خودش دوبله کرده بود و پس گرفتن دوبله سری‌های بعدی این مجموعه را چنین توضیح داده بود: سر یکی از سریال‌های شبکه دو، دلخوری بین من و یکی از مدیران وقت این شبکه‌ به وجود آمد. همزمان با این اتفاق، سری دوم «شرلوک هلمز» هم به جای شبکه‌ی اول به شبکه دو سیما رفت. مدیر وقت از این فرصت استفاده کرد و دوبله‌ی «شرلوک هلمز» را به مدیر دوبلاژ دیگری (جلال مقامی) سپرد.
سری سوم این مجموعه هم به شبکه‌ی دو سیما رفت. اما از من خواستند که این سری را دوبله کنم. من هم پس از تعیین شرایطی (چون دوبله‌ی در استودیوی خارج از صدا وسیما و پرداخت دستمزدی معادل دستمزدهای دوبله‌ی فیلم‌های سینمایی به گروه گویندگان)، این کار را پذیرفتم. بعدا آقای مقامی ناراحت شدند و جالب اینکه من ایشان را دلداری می‌دادم؛ البته آقای مقامی هم این مجموعه را خوب دوبله کرده بودند.

او تصریح کرده بود، «دوبله‌ «شرلوک هلمز» به گونه‌ای بود که انجمن دوستداران شرلوک هلمز از انگلستان با ارسال کتاب‌هایی از من تقدیر کردند، ولی در سازمان صدا و سیما با من چنین رفتاری نشد.»

تداخل ملاصدرا با ناوارو

زند درباره سریال «ناوارو» هم چنین یادآور شده بود: «زمانی که سریال «روشن‌تر از خاموشی» را برای شبکه‌ اول دوبله می‌کردم، سری جدید مجموعه «ناوارو» خریداری شد. من به علت آن که درگیر سریال «روشن‌تر از خاموشی» بودم، دوبله این سری از «ناوارو» را نپذیرفتم. اما مدیر وقت شبکه‌ اول زیر بار نرفتند و به من گفتند که اگر نمی‌توانی مدیر دوبلاژ این سریال باشی، به انتخاب خودت این مسوولیت را به فرد دیگری بسپار. ولی به جای شخصیت ناوارو حتما خودت صحبت کن. من هم چنین کردم.»

علاقه به بازیگر شرلوک هولمز

نوع بازی و حرف زدن «جرمی برت» ـ بازیگر نقش شرلوک هولمز ـ به حدی برای زند جذاب بود که بارها مجموعه را به زبان اصلی می‌دید و از نوع بیان او ایده می‌گرفت و با همان لحن به جایش صحبت می‌کرد. او گفته است: «البته دیگران آن طوری که بلد بودند، به جای برت حرف زدند، ولی من چنین نکردم. بلکه تلاش کردم، یاد بگیرم که چگونه به جای این بازیگر صحبت کنم. یادم می‌آید که در یکی از قسمت‌ها، او روی صندلی نشسته بود و فردی کفشش را واکس می‌زد. او ملودی را می‌گرفت و اجرا می‌کرد تا از طریق آن مطلبی را کشف کند. انجام این عمل بسیار سخت بود، اما «برت» بسیار هنرمندانه در این صحنه عمل کرد. من هم سعی کردم در دوبله، این کیفیت را حفظ کنم.»

پیکر بهرام زند دو روز پس از درگذشت این دوبلور یعنی در ۱۹ فروردین ماه ۱۳۹۷، از مقابل مسجد بلال صداوسیما با حضور جمعی از همکاران وی و اهالی هنر تشییع شد. در این مراسم جمعی از برترین هنرمندان دوبله در فراق همکارشان اشک می‌ریختند که امروز دوبله ایران در نبود آنها و بهرام زند حسرت می‌کشد.

جدال جلال مقامی و بهرام زند بر سر «شرلوک هولمز»/ تداخل «ملاصدرا» و «ناوارو»

(از راست) زنده‌یادان ابوالحسن تهامی‌نژاد، حسین عرفانی و سیامک اطلسی در مراسم تشییع پیکر بهرام زند

زنده یاد منوچهر اسماعیلی در مراسم تشییع پیکر بهرام زند