به گزارش خبرگزاری مهر، محققان دانشگاه جیلین چین موفق به طراحی و تولید نانوذرات خودآرا مبتنی بر اپی‌توپ شده‌اند که با هدف قرار دادن پروتئین اسپایک ویروس SARS-CoV-۲، پاسخ ایمنی را تقویت کرده و فعالیت خنثی‌کنندگی گسترده‌ای را نشان داده‌اند. این روش نوین می‌تواند به‌عنوان یک راهکار مؤثر برای توسعه واکسن‌هایی با اثربخشی بالا در برابر انواع جهش‌یافته ویروس کرونا مورد استفاده قرار گیرد.

ویروس کرونا با ایجاد یک همه‌گیری جهانی، میلیون‌ها نفر را مبتلا کرده و جان بسیاری را گرفته است. واکسن‌های موجود پروتئین اسپایک را هدف قرار می‌دهند، اما جهش‌های مداوم در این پروتئین باعث کاهش کارایی آن‌ها شده است. از این‌رو، محققان به دنبال راهکارهایی نوین برای ایجاد ایمنی پایدار و گسترده‌تر در برابر ویروس هستند. یکی از این راهکارها، استفاده از اپی‌توپ‌های حفاظت‌شده در ترکیب با پلتفرم‌های نانوذره‌ای است که می‌تواند محافظت متقاطع بهتری ایجاد کرده و ایمنی طولانی‌تری را فراهم کند.

در این پژوهش، که توسط محققان دانشگاه جیلین (Jilin University) انجام شده است، چهار اپی‌توپ حفاظت‌شده از دامنه اتصال گیرنده (RBD) و زیرواحد S۲ پروتئین اسپایک شناسایی و درون فریتین هلیکوباکتر پیلوری (Helicobacter pylori) ادغام شدند. این فرآیند منجر به تولید نانوذرات اپی‌توپ‌محور با نام‌های S۱۸-F، RBM-F، UH-F و HR۲-F شد.

آزمایش‌های انجام‌شده نشان داد که این نانوذرات پس از ایمن‌سازی، تولید آنتی‌بادی‌های اختصاصی اپی‌توپ را تحریک کرده و این آنتی‌بادی‌ها حداقل به مدت سه ماه در بدن پایدار باقی می‌مانند. این یافته‌ها نشان‌دهنده توانایی این واکسن‌های نانوذره‌ای در ایجاد ایمنی طولانی‌مدت هستند.

یکی از مهم‌ترین یافته‌های این پژوهش، توانایی نانوذرات در خنثی‌سازی ویروس بود. سرم‌های گرفته‌شده از گروه‌های RBM-F، UH-F و HR۲-F نشان دادند که این واکسن‌ها توانایی خنثی‌سازی سودوویروس SARS-CoV-۲ WH-۱ را در محیط آزمایشگاهی دارند.

علاوه بر این، لنفوسیت‌های طحالی گروه‌های S۱۸-F، RBM-F و UH-F افزایش تکثیر قابل‌توجهی را نشان دادند. در گروه RBM-F، افزایش تولید سایتوکاین‌های IFN-γ، IL-۲، IL-۴ و IL-۱۰ مشاهده شد که این امر به ایجاد تعادل بین پاسخ‌های ایمنی Th۱ و Th۲ کمک می‌کند. این ویژگی نقش مهمی در ایجاد یک پاسخ ایمنی متعادل و پایدار در برابر عفونت‌های ویروسی ایفا می‌کند.

از دیگر یافته‌های قابل‌توجه این پژوهش، توانایی نانوذرات در ایجاد سیتوتوکسیسیتی سلولی وابسته به آنتی‌بادی (ADCC) است. نتایج نشان داد که سرم‌های ایمنی‌شده از گروه‌های S۱۸-F و گروه‌های دارای ایمن‌سازی ترکیبی، قادر به فعال‌سازی این مکانیسم ایمنی هستند. این مکانیسم یکی از راهکارهای کلیدی بدن برای مقابله با عفونت‌های ویروسی بوده و می‌تواند موجب از بین رفتن سلول‌های آلوده به ویروس شود.

این مطالعه نشان می‌دهد که نانوذرات اپی‌توپ‌محور می‌توانند پاسخ‌های ایمنی هومورال و سلولی قوی ایجاد کنند و به‌عنوان یک راهبرد نوین و مؤثر در توسعه واکسن‌های آینده علیه ویروس کرونا مورد استفاده قرار گیرند.

با توجه به چالش‌های موجود در تولید واکسن‌های مؤثر علیه سویه‌های جهش‌یافته کرونا، این فناوری می‌تواند راهکاری امیدبخش برای افزایش کارایی واکسن‌ها و ایجاد ایمنی گسترده‌تر باشد. محققان امیدوارند که با ادامه این پژوهش‌ها، بتوانند زمینه را برای تولید واکسن‌های جدید و کارآمدتر فراهم کنند و به کنترل بهتر این بیماری همه‌گیر کمک کنند.