با افزایش دسترسی جهانی به اینترنت ماهواره‌ای، چالش‌هایی در حوزه حاکمیت ملی، امنیت اطلاعات و انحصار قانونی پدید آمده‌اند. موضوع فعالیت استارلینک در ایران، بار دیگر این مباحث را به سطح بین‌المللی کشانده است. این در حالی‌ست که در داخل ایران، دسترسی به اینترنت آزاد با محدودیت‌های زیادی همراه است و بسیاری از کاربران برای استفاده از خدمات بین‌المللی و بدون فیلتر به اینترنت ماهواره‌ای نیاز دارند. تصمیم جدید ITU، اگرچه از منظر حقوق بین‌الملل به نفع کشورها تفسیر شده، اما در عین حال می‌تواند برای کاربران ایرانی چالش‌زا باشد.

الزام قانونی استارلینک برای دریافت مجوز فعالیت در ایران

اتحادیه جهانی مخابرات در پاسخ به شکایت رسمی ایران، موضعی صریح اتخاذ کرد. طبق این رأی، استارلینک و سایر ارائه‌دهندگان اینترنت ماهواره‌ای موظف‌اند پیش از هرگونه فعالیت در خاک ایران، مجوزهای قانونی لازم را از دولت این کشور دریافت کنند. از منظر حاکمیتی، این تصمیم به‌منزله تأیید حق دولت‌ها در مدیریت فضای دیجیتال است. با این حال، برای میلیون‌ها کاربر ایرانی که با محدودیت شدید در دسترسی به اطلاعات مواجه‌اند، این تصمیم می‌تواند دسترسی به اینترنت بدون فیلتر را دشوارتر کند.

در حالی‌که ایالات متحده با این تصمیم مخالفت کرد و مسئولیت کنترل تجهیزات قاچاق شده به داخل ایران را از عهده خود خارج دانست، اتحادیه جهانی مخابرات موضع ایران را مشروع دانست و استارلینک را ملزم به تبعیت از قوانین گمرکی و مخابراتی ایران کرد.

ایران در این مسیر تنها نیست. کشورهایی مانند هند، پاکستان، ویتنام و حتی برخی کشورهای آفریقایی نیز مواضعی مشابه اتخاذ کرده‌اند. این کشورها هشدار داده‌اند که ارائه خدمات اینترنتی بدون مجوز، نقض حاکمیت ملی تلقی می‌شود و با تبعات حقوقی روبرو خواهد شد. با این وجود، در برخی از این کشورها، مشابه ایران، کاربران عادی نیز برای عبور از محدودیت‌ها به چنین خدماتی نیاز دارند.

گسترش اینترنت ماهواره‌ای از سوی شرکت‌هایی نظیر استارلینک، مفهومی تازه از «مرزهای مجازی» ایجاد کرده است. با این حال، تصمیم ITU نشان داد که این مرزها همچنان باید تحت حاکمیت قانونی کشورها تعریف شوند و شرکت‌های خصوصی موظف به رعایت آن‌ها هستند.