فقط ۱۰ روز بی‌تحرکی می‌تواند به مغز آسیب برساند

فقط ۱۰ روز بی‌تحرکی می‌تواند به مقاومت به انسولین و تغییراتی در مغز منجر شود که با شروع بیماری آلزایمر در ارتباطند و حتی دوره‌های کوتاه بی‌تحرکی عضلانی هم می‌تواند بر سلامت جسمی و مغزی اثر منفی بگذارد.

ناتان کر، محقق دوره پسادکترا در دانشگاه میسوری و استادش، فرانک بوت، در مطالعه اخیر، برای اولین بار دریافتند فقط ۱۰ روز بی‌تحرکی به مقاومت به انسولین و افزایش تولید گونه‌های فعال اکسیژن یا رادیکال‌های آزاد اکسیژن (ROS) در هیپوکامپ‌ــ بخشی از مغز که در حافظه و یادگیری نقش دارد‌ــ منجر می‌شود.

رادیکال‌های آزاد اکسیژن در بدن به طور طبیعی و طی فرایندهای متابولیک، به‌ویژه در بخش میتوکندری سلول تولید می‌شوند و مقدار کم آن‌ها برای عملکرد طبیعی سلول‌ها ضروری است و حتی در ایمنی سلول هم نقش دارند، اما زمانی که تولید آن‌ها از توانایی بدن برای خنثی‌سازی آن‌ها (با استفاده از آنتی‌اکسیدان‌ها) فراتر رود، استرس اکسیداتیو ایجاد می‌کنند که می‌تواند به پروتئین‌ها، لیپیدها (چربی‌های سلولی)و دی‌ان‌ای‌ آسیب برساند. افزایش رادیکال‌های آزاد در مغز، به طور خاص، نگران‌کننده است، زیرا با پیری مغز، زوال عقل و بیماری‌هایی مانند آلزایمر مرتبط دانسته شده است.

این یافته‌ها تایید می‌کنند که فعالیت جسمی داشتن نه‌تنها برای سلامت کلی بدن مفید است، بلکه می‌تواند به حفظ سلامت مغز نیز کمک کند و احتمالا از بروز یا پیشرفت بیماری‌های تحلیل‌برنده‌ سلول‌های عصبی (نورودژنراتیو) جلوگیری کند یا آن‌ها را به تاخیر اندازد.

بوت می‌گوید اگر دهه ۱۹۴۰ را با امروز مقایسه کنید، می‌بینید که میانگین امید به زندگی از حدود ۶۵ سال به نزدیک ۸۰ سال رسیده، اما نرخ ابتلا به دیابت نوع ۲ سر به فلک گذاشته و با اینکه عمرها طولانی‌تر شده است، میانگین طول عمر همراه با سلامتی، یعنی تعداد سال‌هایی که فرد بدون بیماری زندگی می‌کند، همچنان بعد از ۶۵ سالگی کاهش می‌یابد.

او می‌افزاید:‌ «بی‌تحرکی پیش از این با بروز مقاومت به انسولین در بدن ارتباط داده می‌شد، اما ما تازه داریم تاثیر این ارتباط بین بی‌تحرکی عضلانی و مقاومت به انسولین بر مغز را متوجه می‌شویم و می‌خواهیم به مردم کمک کنیم تا در سال‌های پایانی عمر، زندگی لذت‌بخش‌تری داشته باشند.»

خوشبختانه برای ایجاد تغییر، به برداشتن گام‌های بزرگ نیازی نیست. بوت اشاره می‌کند که دهه‌ها تحقیق نشان داده‌اند کسانی که بیشترین بهبود را در سلامتی خود گزارش کرده‌اند، آن‌هایی‌اند که از کلا بی‌‌تحرک بودن، به گهگاه ورزش کردن روی می‌آورند و جالب اینکه این بهبودی در مقایسه با افرادی که از ورزش گاه‌به‌گاه به ورزش منظم تغییر مسیر می‌دهند، بیشتر است؛ بنابراین مهم‌ترین گام، صرفا شروع کردن است.

تحقیقات درباره‌ بروز بیماری آلزایمر نشان می‌دهند که بسیاری از تغییرات عصبی مرتبط با این بیماری در دهه‌های ۴۰ و ۵۰ زندگی اتفاق می‌افتند؛ حتی اگر بیماری به طور رسمی در سن ۶۵ سالگی یا پس از آن تشخیص داده شود. پس اگر عادت‌های خوبی مثل ورزش کردن و سبک زندگی سالم را در زندگی خود زودتر ایجاد کنید، مغزتان بعدا از شما تشکر خواهد کرد.