«پلاک‌های «ت» و «ع» می‌توانند از آن استفاده کنند و در حال حاضر، تشخیص وسایل نقلیه در خطوط ویژه بر اساس تعداد سرنشینان انجام نمی‌شود، چرا که برای چنین کاری نیاز به استفاده از فناوری‌هایی مانند دوربین‌های حرارتی و سامانه‌های پیشرفته تشخیص چهره و تعداد افراد است. اما آنچه در حال حاضر مبنای شناسایی خودرو‌های مجاز در خطوط ویژه است، بررسی پلاک‌هایی است که از پیش مجوز لازم را دریافت کرده‌اند. این مجوز‌ها به‌صورت دوره‌ای در سامانه‌ها به‌روزرسانی می‌شود.»

طرح جنجالی اختصاص یک لاین از بزرگراه همت به خودروهای پرسرنشین، قرار بود زمستان گذشته اجرا شود، اما حالا با تأخیرهایی به اردیبهشت موکول شده این در حالی است که دوربین‌های نصب‌شده صرفاً پلاک‌خوان هستند و برخلاف استانداردهای جهانی، امکان تشخیص تعداد سرنشینان را ندارند؛ به این ترتیب خودروهای شخصی—با چهار سرنشین—در این خط جریمه خواهند شد.

قرار بود خط ویژه خودروهای پُرسرنشین در اتوبان همت در بهمن‌ماه سال گذشته راه‌اندازی شود، اما مدیران شهری اعلام کردند این خط پس از نصب دوربین‌های کنترلی، در اردیبهشت‌ماه اجرایی خواهد شد. در فروردین‌ماه امسال، رسا ایزدی، معاون سازمان حمل‌ونقل و ترافیک شهر تهران، درباره آخرین وضعیت راه‌اندازی خط ویژه خودروهای پُرسرنشین عمومی و سیستم‌های هوشمند ترافیکی در بزرگراه شهید همت گفت: اجرای آزمایشی این طرح برای نیمه اول فروردین ۱۴۰۴ برنامه‌ریزی شده بود، اما با توجه به تقارن عید نوروز با ایام ماه رمضان و همچنین افزایش تردد خودروها، امکان ایجاد محدودیت‌های ترافیکی و مسدود کردن بزرگراه فراهم نشد. هفته گذشته، محسن هرمزی، معاون حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری تهران اعلام کرد نخستین محموله دوربین‌ها تا پایان فروردین به تهران خواهد رسید و به‌محض دریافت، عملیات اجرایی آغاز خواهد شد.

اجرای طرح HOV با مصوبه شورای عالی ترافیک کشور و شورای ترافیک تهران انجام می‌شود. براساس این مصوبه، یک خط از بزرگراه همت در دو نوبت صبح (۶:۳۰ تا ۸:۳۰) و عصر (۱۶:۳۰ تا ۱۸:۳۰) به تردد خودروهای پُرسرنشین عمومی از جمله تاکسی، ون و مینی‌بوس اختصاص می‌یابد و خودروهای تک‌سرنشین و شخصی نیز اجازه ورود به این لاین را ندارند.

معاون حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری تهران در گفت‌وگوهایی با رسانه‌ها به سابقه اجرای این طرح در کشورهای دیگر اشاره کرده و گفته بود: این طرح در کشورهای اروپایی مانند اسپانیا و بلژیک نیز اجرا شده است. اما به نظر می‌رسد طرحی که شهرداری تهران اجرا می‌کند با تعریف خطوط HOV در سایر شهرهای دنیا تفاوت‌هایی دارد.

در این خط، اولویت تردد با خودروهای حمل‌ونقل عمومی است؛ یعنی صاحبان خودروهای شخصی، حتی اگر چهار سرنشین هم داشته باشند، در صورت عبور (در ساعات اعلام‌شده) از این خط، جریمه خواهند شد. دوربین‌هایی که برای این خط خریداری شده‌اند نیز همان دوربین‌های پلاک‌خوان هستند، در حالی که برای نظارت بر خطوط پُرسرنشین، نیاز به دوربین‌هایی با قابلیت‌های بیشتر است.

حمید برادران، مدیرعامل شرکت کنترل ترافیک شهرداری تهران، در پاسخ به این پرسش که دوربین‌های خریداری‌شده برای خطوط پُرسرنشین چه ویژگی‌هایی دارند و آیا از دوربین‌های حرارتی هم در این خطوط استفاده می‌شود، به خبرآنلاین می‌گوید: پروژه‌ای که در حال حاضر در همت اجرایی خواهد شد، به آن معنا که در سایر شهرهای دنیا به‌عنوان خطوط HOV اجرا می‌شود، نیست؛ بلکه یک خط حمل‌ونقل عمومی است و اولویت با تردد خودروهای حمل‌ونقل عمومی است. یعنی پلاک‌های «ت» و «ع» می‌توانند از آن استفاده کنند و در حال حاضر، تشخیص وسایل نقلیه در خطوط ویژه بر اساس تعداد سرنشینان انجام نمی‌شود، چرا که برای چنین کاری نیاز به استفاده از فناوری‌هایی مانند دوربین‌های حرارتی و سامانه‌های پیشرفته تشخیص چهره و تعداد افراد است. اما آنچه در حال حاضر مبنای شناسایی خودروهای مجاز در خطوط ویژه است، بررسی پلاک‌هایی است که از پیش مجوز لازم را دریافت کرده‌اند. این مجوزها به‌صورت دوره‌ای در سامانه‌ها به‌روزرسانی می‌شود.

مدیرعامل شرکت کنترل ترافیک شهرداری درباره به‌روزرسانی دوربین‌های نظارتی سطح شهر نیز توضیح داد: دوربین‌های محدوده طرح ترافیک همه به‌روزرسانی شده‌اند و دیگر دوربین خاموشی نداریم. همچنین دوربین‌های محدوده کنترل آلودگی هوا نیز تا ۱۵ اردیبهشت به‌طور کامل اجرایی خواهند شد و دیگر حلقه باز (نظارت دوربین هنگام ورود و خروج) در سامانه طرح ترافیک نخواهیم داشت.

برادران در خصوص این‌که آیا به دوربین‌های نظارتی سطح شهر افزوده خواهد شد نیز توضیح داد: با توجه به تغییرات محدوده طرح ترافیک، در این محدوده افزایش دوربین‌های نظارتی خواهیم داشت. همچنین، دوربین‌های ثبت تخلفات چراغ قرمز نیز به شبکه متصل خواهند شد. این دوربین‌ها علاوه بر ثبت تخلفات، امکان کنترل هم‌زمان ورود خودروها به محدوده‌های طرح ترافیک را نیز فراهم می‌کنند.

این مقام مسئول در شهرداری درباره خرید ۴۳ هزار دوربین چینی نیز توضیح داد: این خبر به‌درستی منعکس نشده است. آمارها نشان می‌دهد برای پایش کامل و ۱۰۰ درصدی شبکه معابر اصلی و بزرگراه‌های شهر تهران، به ۴۳ هزار سامانه نظارتی نیاز داریم. این عدد بر اساس برنامه‌ریزی‌های انجام‌شده برای افق ۱۴۰۴ در نظر گرفته شده است. در حال حاضر حدود ۵ تا ۶ هزار سامانه در حال فعالیت هستند و بخشی از کمبودها در مناطق خاص شهر مشهود است. بر همین اساس، در طرح مشترک با پلیس راهور، تعداد دوربین‌های مورد نیاز اولیه برای پوشش حداکثری معابر مشخص شده است.

برادران تأکید کرد: رویکرد شرکت کنترل ترافیک صرفاً در حوزه حمل‌ونقل است و ما وظیفه‌ای در حوزه امنیتی نداریم. تمرکز اصلی ما بر مدیریت هوشمند ترافیک، کاهش تخلفات و بهبود کیفیت حمل‌ونقل عمومی در شهر تهران است.