عضو پیشین شورای اطلاعات ملی آمریکا می‌گوید: با توجه به اینکه ترجیح ایران تمرکز بر دستورکار محدودتری در حوزه مسائل هسته‌ای است و ترجیح آمریکا دستورکار گسترده‌تری شامل دیگر فعالیت‌های ایران، این اظهارنظر مثبت از سوی ایران می‌تواند نشانه‌ای از حرکت به‌سوی دستورکار محدودتر باشد.

مذاکرات غیر مستقیم ایران و آمریکا روز شنبه ۲۳ فروردین در مسقط پایتخت عمان برگزار شد.

در این مذاکرات رئیس هیات ایران را عباس عراقچی وزیر خارجه بر عهده داشت و رئیس هیات آمریکایی نیز «استیو ویتکاف» بود.

به نوشته «سی ان ان» این مذاکرات در منزل بدر البوسعیدی، وزیر خارجه عمان که به «بیت الحیل» شهرت دارد، برگزار شد.

طرفین این گفت‌و‌گو‌ها را «مثبت و سازنده» ارزیابی کردند و قرار است هفته آینده نیز ادامه داشته باشد.

«استیو ویتکاف» نماینده دولت ترامپ در مذاکرات با ایران به NBC درباره مذاکرات خود با ایران امروز گفت: ما یک گفت‌و‌گو بسیار مثبت و سازنده داشتیم.

همچنین کاخ سفید در بیانیه‌ای اعلام کرد: گفت‌و‌گو‌ها بسیار مثبت و سازنده بود. فرستاده ویژه ویتکاف در گفت‌و‌گو با دکتر عراقچی تاکید کرد که دستوراتی از رئیس جمهور ترامپ دارد تا در صورت امکان، اختلافات ۲ کشور را از طریق گفت‌و‌گو و دیپلماسی حل کند.

در ادامه این بیانیه آمده است: این موضوعات بسیار پیچیده هستند و ارتباط مستقیم فرستاده ویژه ویتکاف امروز گامی رو به جلو برای دستیابی به یک نتیجه سودمند برای هر ۲ کشور بود. طرفین توافق کردند که شنبه آینده دوباره دیدار کنند.

«دونالد ترامپ» رئیس جمهور آمریکا نیز در صحبتی کوتاه در مورد این مذاکرات گفته است: «فکر می‌کنم خوب پیش می‌رود. تا وقتی که به سرانجام نرسد، (موضوعات دیگر) اهمیتی ندارد، پس من دوست ندارم درباره‌اش صحبت کنم، اما خوب پیش می‌رود. وضعیت (گفت‌وگوها) درباره ایران خوب پیش می‌رود».

عباس عراقچی نیز در خصوص این مذاکرات گفته است: به‌عنوان جلسه اول، جلسه سازنده‌ای بود که در یک محیط آرام و بسیار محترمانه انجام شد. هیچ زبان غیرمناسبی به کار گرفته نشد و طرفین تعهد خود را به پیشبرد این گفت‌و‌گو‌ها تا رسیدن به یک توافقی که مطلوب دوطرف باشد و از موضع برابر صورت بگیرد، نشان دادند.

در خصوص این مذاکرات، خبرنگار تابناک گفتگویی با پروفسور «پل پیلار» استاد دانشگاه جورج تاون آمریکا انجام داده که در ادامه آمده است.

«پل پیلار» یکی از سردبیران نشریه نشنال اینترست و عضو ارشد مرکز تحقیقات امنیتی دانشگاه جورج تاون و نیز مرکز سیاست‌های امنیتی ژنو است. وی در سال ۲۰۰۵ پس از ۲۸ سال فعالیت در جامعه اطلاعاتی ایالات متحده از سازمان اطلاعات مرکزی (DCI) بازنشسته شد و پس از آن به عنوان استاد مهمان در برنامه مطالعات امنیتی در دانشگاه جورج تاون حضور یافت.

مناصب ارشد دولتی پیلار، شامل افسر اطلاعات ملی خاورنزدیک و آسیای جنوبی، رئیس واحد‌های تحلیلی در CIA در حوزه‌های خاورنزدیک، خلیج فارس و آسیای جنوبی، معاون رئیس مرکز ضد تروریستی DCI و دستیار اجرایی مدیر اطلاعات مرکزی بوده است. پروفسور پیلار همچنین در شورای اطلاعات ملی به عنوان یکی از اعضای اصلی گروه تحلیلی آن فعالیت می‌کرد. وی کهنه‌سرباز جنگ ویتنام و افسر بازنشسته ارتش ایالات متحده نیز هست.

پل پپلار دارای مدرک افتخاری از کالج دارتموث، لیسانس فلسفه از دانشگاه آکسفورد و کارشناسی ارشد و دکترا از دانشگاه پرینستون است. کتاب‌های پل پیلار عبارتند از: «مذاکره برای صلح: خاتمه جنگ بعنوان یک روند چانه‌زنی (۱۹۸۳)»؛ «تروریسم و سیاست خارجی ایالات متحده (۲۰۰۱)»؛ «اطلاعات و سیاست خارجی ایالات متحده: عراق، ۱۱ سپتامبر و اصلاح اشتباهات (۲۰۱۱)» و «چرا آمریکا جهان را اشتباه می‌فهمد: تجربه ملی و ریشه‌های سوءبرداشت (۲۰۱۶)».

*بر اساس اعلام مقامات ایرانی و آمریکایی، گفت‌و‌گو‌های عمان در فضایی سازنده و خوب به پایان رسید. ارزیابی شما چیست؟

حداقل می‌توان گفت این یک شروع مثبت است. اما هنوز مسیر بسیار دشواری پیش رو است، زیرا اختلافات آشکار بین مواضع دو کشور وجود دارد که باید برطرف شود.

*وزیر امور خارجه ایران، عباس عراقچی، اعلام کرده است که گفت‌و‌گو‌ها شنبه آینده ادامه خواهد یافت. او گفته است: «اگر در جلسه آینده بتوانیم مبنا را قطعی کنیم، فکر می‌کنیم بخش زیادی از راه را رفتیم و می‌توانیم بر اساس آن مبنا، گفت‌و‌گو‌های واقعی را آغاز کنیم.» ارزیابی شما از این سخنان چیست؟

موضع ایران به نظر می‌رسد این است که آنچه تا کنون رخ داده و آنچه ممکن است در دور بعدی رخ دهد، صرفاً گفت‌و‌گو درباره خودِ گفت‌و‌گو‌ها بوده است—فرآیندی برای سنجش طرف مقابل به منظور مشخص کردن اینکه آیا «گفت‌و‌گو‌های واقعی»، یعنی گفت‌و‌گو‌هایی که فراتر از تعیین دستورکار رفته و وارد تبادل امتیازات می‌شود، ممکن و ارزشمند است یا نه.

*به نظر می‌رسد اظهارات مثبت وزیر خارجه ایران درباره گفت‌و‌گو‌ها نشان‌دهنده آن است که چارچوب گفت‌و‌گو‌ها صرفاً بر موضوع هسته‌ای متمرکز شده است. ارزیابی شما چیست؟

با توجه به اینکه ترجیح ایران تمرکز بر دستورکار محدودتری در حوزه مسائل هسته‌ای است و ترجیح آمریکا دستورکار گسترده‌تری شامل دیگر فعالیت‌های ایران، این اظهارنظر مثبت از سوی ایران می‌تواند نشانه‌ای از حرکت به‌سوی دستورکار محدودتر باشد.

اما بعید است نماینده دولت ترامپ به‌راحتی و به‌سرعت در مورد دستورکار عقب‌نشینی کرده باشد. شاید ویتکاف فقط به اندازه‌ای صحبت کرده باشد که عراقچی را قانع کند آمریکا در این زمینه به اندازه کافی انعطاف‌پذیر است تا ادامه گفت‌و‌گو‌ها را توجیه کند.

*عراقچی اعلام کرده که آمریکا می‌خواهد گفت‌و‌گو‌ها سریع به نتیجه برسد، در حالی که دستیابی به این هدف دشوار است و نیاز به اراده مناسب دارد. ارزیابی شما از چارچوب کلی توافق چیست؟ آیا فرمول توافق به‌صورت توافقی جامع خواهد بود یا ممکن است ابتدا توافقی موقت برای رسیدن به توافق جامع حاصل شود؟

پاسخ به این پرسش در جریان مذاکرات مشخص خواهد شد، و شاید هیچ‌یک از طرفین هنوز دیدگاه کاملاً ثابتی درباره آن نداشته باشند. برجام نیز با یک توافق موقت و مقدماتی آغاز شد و شاید همین موضوع به‌عنوان الگویی برای تکرار این روند در این دور از مذاکرات مورد استفاده قرار گیرد.