زاکربرگ از امپراتوری متا در برابر اتهامات انحصار دفاع می‌کند

نبردی حقوقی سرنوشت‌ساز در دادگاه‌های ایالات متحده آغاز شده است؛ جایی که کمیسیون تجارت فدرال (FTC) به مقابله با شرکت فناوری عظیم متا پلتفرمز برخاسته و آن را به ایجاد انحصار غیرقانونی متهم کرده است. در کانون این جدال، شخص مارک زاکربرگ، مدیرعامل و چهره‌ی اصلی متا، قرار دارد که در نخستین جلسات دادگاه حاضر شده و ساعت‌ها به دفاع از ساختار فعلی شرکت خود پرداخته است. هدف اصلی زاکربرگ در این دفاعیه، جلوگیری از احتمال تفکیک دو دارایی ارزشمند متا، یعنی شبکه‌های اجتماعی محبوب اینستاگرام و پیام‌رسان پرطرفدار واتس‌اپ، است.

بنا به گزارش‌های منتشر شده، زاکربرگ در جریان شهادت خود در دادگاه فدرال، استدلال کرده است که متا در یک فضای رقابتی پویا و در تعامل با طیف وسیعی از بازیگران آنلاین فعالیت می‌کند. او ادعای FTC مبنی بر تسلط این شرکت بر دسته‌ای خاص از شبکه‌های اجتماعی را به چالش کشیده و آن را بی‌اساس دانسته است.

در مقابل، FTC بر این باور است که متا با تملک اینستاگرام و واتس‌اپ، به طور غیرقانونی در “بازار شبکه‌های اجتماعی شخصی” انحصار ایجاد کرده است؛ بازاری که در آن کاربران عمدتاً با افراد آشنا همچون دوستان و خانواده در ارتباط هستند. اما متا این تعریف از بازار را محدود و نادرست تلقی می‌کند. استدلال این شرکت آن است که دامنه‌ی فعالیت‌هایش بسیار گسترده‌تر بوده و بخش قابل توجهی از کاربران پلتفرم‌های آن، افرادی را دنبال می‌کنند که لزوماً در دایره‌ی آشنایان شخصی آن‌ها قرار نمی‌گیرند، بلکه شامل چهره‌های مشهور و اینفلوئنسرها نیز می‌شوند. از دیدگاه متا، این شرکت در یک اکوسیستم وسیع‌تر با رقبای قدرتمندی نظیر یوتیوب، تیک‌تاک و ایکس (توییتر سابق) در حال رقابت است و نمی‌توان ادعا کرد که در این عرصه بی‌رقیب است.

دانیل متسون، وکیل کمیسیون تجارت فدرال، در سخنرانی آغازین خود در دادگاه، رویکرد متا در قبال رقبا را مورد انتقاد قرار داد. او اظهار داشت که به نظر می‌رسد مدیران متا به این نتیجه رسیده‌اند که “رقابت بسیار دشوار است و خرید رقبا به جای رقابت با آن‌ها آسان‌تر است.” متسون در ابتدای جلسه، با طرح سوالاتی پیرامون تاریخچه متا از مارک زاکربرگ، تلاش کرد تا زمینه‌ی تاریخی پرونده را برای قاضی جیمز بواسبرگ، که اعتراف کرده بود تاکنون از خدمات متا استفاده نکرده است، روشن سازد.

وکیل FTC در تلاش است با استناد به اظهارات پیشین زاکربرگ و اسناد داخلی شرکت، نشان دهد که اولویت اصلی فیسبوک در بدو تاسیس، تسهیل ارتباط کاربران با افرادی بوده که آن‌ها را می‌شناسند. به عنوان مثال، متسون به اسناد ثبت شرکت در کمیسیون بورس و اوراق بهادار اشاره کرد که در آن آمده است: “مردم از فیس‌بوک برای حفظ ارتباطات خود استفاده می‌کنند.”

همچنین، وکیل FTC به یک پیام داخلی از زاکربرگ اشاره کرد که در آن مدیرعامل متا عنوان کرده بود که با خرید سایر پلتفرم‌های فناوری، آن‌ها در واقع “زمان می‌خرند” تا پیش از ظهور و رشد یک رقیب جدید، بتوانند قابلیت‌های آن سرویس‌ها را در پلتفرم خود پیاده‌سازی کنند.

در مقابل این استدلال‌ها، مارک زاکربرگ تاکید کرد که هدف گسترده‌تر متا، فراهم آوردن بستری برای کسب اطلاعات کاربران درباره جهان و مشاهده محتوای تولید شده توسط افراد خارج از شبکه‌های شخصی آن‌ها است. زاکربرگ همچنین اشاره کرد که این شرکت اغلب با سیگنال‌های متناقضی از سوی کاربران مواجه می‌شود؛ از یک سو، آن‌ها تمایل خود را برای دیدن محتوای بیشتر از افراد آشنا ابراز می‌کنند، اما از سوی دیگر، به طور فعال با پست‌های اینفلوئنسرهایی که شخصاً آن‌ها را نمی‌شناسند، تعامل نشان می‌دهند.

مارک هانسن، وکیل مدافع متا، نیز در جریان جلسات دادگاه استدلال کرد که این شرکت با رقابت بسیار شدیدی روبرو است. او به عنوان نمونه به معرفی قابلیت ویدئویی کوتاه “ریلز” در اینستاگرام اشاره کرد که با هدف رقابت با تیک‌تاک راه‌اندازی شده است. هانسن با نشان دادن تصاویری از رابط کاربری این دو پلتفرم، این سوال را مطرح کرد که چگونه می‌توان ادعا کرد که اینستاگرام رقیب تیک‌تاک محسوب نمی‌شود، در حالی که شباهت‌های بسیاری بین آن‌ها وجود دارد.

با این حال، وکیل FTC استدلال کرد که اگرچه ممکن است سرویس‌های متا برای اهداف دیگری مانند سرگرمی نیز مورد استفاده قرار گیرند، اما مسئله‌ی کلیدی که دادگاه باید به آن توجه کند این است که آیا متا جایگزین‌های معقولی برای هدف اصلی خود، یعنی تسهیل اشتراک‌گذاری محتوا بین دوستان و خانواده، دارد یا خیر.

در بخش دیگری از دادگاه، نماینده‌ی متا اعلام کرد که این شرکت فرصتی را در خرید اینستاگرام و واتس‌اپ مشاهده کرده بود تا به این دو پلتفرم در جهت گسترش پایگاه کاربری و ورود به بازارهای جدید کمک کند. اما FTC بر این باور است که همان‌طور که زاکربرگ در سال‌های ابتدایی حاضر به فروش شرکت خود به مای‌اسپیس نشد، اینستاگرام و واتس‌اپ نیز می‌توانستند به طور مستقل به رشد و موفقیت دست یابند و با چالش جدی مواجه نشوند. بدین ترتیب، پرونده‌ی ضدانحصار علیه متا به یک نبرد حساس و پرمخاطره در دادگاه تبدیل شده است که نتیجه‌ی آن می‌تواند تاثیرات عمیقی بر آینده‌ی این غول فناوری و چشم‌انداز کلی شبکه‌های اجتماعی داشته باشد.