مطالعه‌ای جدید از مؤسسه کارولینسکای سوئد نشان می‌دهد که برخی از نشانگر‌های زیستی در خون، مانند پروتئین tau ۲۱۷، نوروفیلامنت لایت (NfL) و پروتئین اسیدی فیبریلاری گلیال (GFAP)، می‌توانند احتمال ابتلا به زوال عقل از جمله بیماری آلزایمر را تا ده سال پیش از بروز علائم بالینی پیش‌بینی کنند. با این حال، این نشانگر‌ها در حال حاضر هنوز برای غربالگری عمومی قابل اتکا و مناسب نیستند.

نتایج این پژوهش که در تاریخ ۲۶ مارس ۲۰۲۵ در نشریه Nature Medicine منتشر شده، امید‌های تازه‌ای در زمینه تشخیص زودهنگام زوال عقل در افراد سالم از نظر شناختی ایجاد کرده است. برخلاف پژوهش‌های پیشین که اغلب بر افرادی با علائم اولیه شناختی یا کسانی که به دلیل نگرانی‌های حافظه‌ای به پزشک مراجعه کرده بودند تمرکز داشتند، این مطالعه جدید با هدف بررسی ارزش پیش‌بینی‌کنندگی این نشانگر‌ها در سطح جامعه و در میان افراد سالم طراحی شده است.

مطالعه‌ای گسترده در میان سالمندان بدون علائم شناختی

به گزارش ساینس دیلی، این پژوهش با هدایت محققان مرکز پژوهش‌های سالمندی مؤسسه کارولینسکا و با همکاری SciLifeLab و مؤسسه فناوری سلطنتی KTH در استکهلم انجام شده است. در این مطالعه، داده‌های بیش از ۲۱۰۰ فرد سالم بالای ۶۰ سال مورد بررسی قرار گرفت. نمونه خون این افراد برای اندازه‌گیری میزان نشانگر‌های زیستی مورد نظر تحلیل شد و سپس وضعیت شناختی آنها طی یک دوره ۱۰ ساله پیگیری شد.

نتایج نشان داد که پس از گذشت یک دهه، حدود ۱۷ درصد از شرکت‌کنندگان به نوعی از زوال عقل دچار شده بودند. دقت پیش‌بینی این نشانگر‌ها تا ۸۳ درصد گزارش شد.

جولیا گرانده، استادیار دپارتمان نوروبیولوژی، علوم مراقبتی و اجتماعی مؤسسه کارولینسکا و نویسنده اول مقاله، در این باره گفت: «این یافته، به‌ویژه با توجه به بازه پیش‌بینی ۱۰ ساله، بسیار دلگرم‌کننده است. نشان می‌دهد که می‌توان با اطمینان قابل توجهی افراد در معرض خطر را از افراد سالم تمایز داد.»