به گزارش ایران اکونومیست؛ قیمت دلار که قبل از شروع مذاکرات ایران و آمریکا تا ۱۰۵ هزار و ۵۵۵ تومان بالا رفته بود و در پایان دور اول نتوانست به سطح پایین‌تر از ۸۵ هزار و ۹۹۰ تومان برسد، این بار هم‌زمان با استارت مذاکرات غیرمستقیم در رم، به کف کانال ۸۵ هزار تومان متمایل است.

نوسانات شدید و مکرر قیمت دلار، به‌ویژه در واکنش به اخبار مرتبط با مذاکرات بین ایران و آمریکا، به دلیل حساسیت بسیار بالای بازار ارز ایران به اخبار و سیگنال‌های سیاسی، کاملا قابل پیش‌بینی بود. در حال حاضر قیمت دلار به نیمه کانال ۸۵ هزار تومان عقب‌نشینی کرده که حداقل از ۱۸ بهمن سال گذشته بی‌سابقه محسوب می‌شود. این اتفاق نمی‌تواند چیزی جز واکنش اولیه مثبت بازار به از سرگیری مذاکرات در رم باشد، اما ادامه این روند یا تغییر جهت آن در کوتاه مدت، همچنان به اخبار و تحلیل‌هایی بستگی دارد که از نتایج این دور از گفت‌و‌گو‌ها منتشر می‌شود. میزان امیدواری بازار نسبت به کاهش تنش‌ها و بهبود شرایط اقتصادی در آینده نزدیک، عامل تعیین‌کننده اصلی خواهد بود.

تحلیل عوامل تاثیرگذار بر نوسان قیمت دلار

قیمت دلار در روز‌ها و هفته‌های اخیر با تاثیرپذیری مستقیم از عوامل عمدتا روانی بالا و پایین می‌رود. مذاکرات باعث شکل‌گیری پیش‌بینی‌های مثبت شده، اما از آن سو بازار تقریبا آماده است به هر خبر منفی یا ناامیدکننده‌ای واکنش نشان بدهد.

نقش تحریم‌ها در افزایش قیمت دلار

ریشه اصلی فشار بر نرخ ریال در برابر ارز‌های خارجی، به‌ویژه دلار، تحریم‌های اقتصادی گسترده‌ای است که علیه ایران اعمال شده است. این تحریم‌ها دسترسی ایران به درآمد‌های ارزی (به‌ویژه از فروش نفت) را محدود کرده و تجارت و نقل و انتقالات مالی بین‌المللی را دشوار می‌سازند.

وضعیت فعلی منجر به کاهش عرضه ارز و افزایش تقاضا در بخش‌های مختلف مثل واردات، حفظ ارزش دارایی، خروج سرمایه و… می‌شود و قیمت دلار را تحت فشار صعودی قرار می‌دهد. مذاکرات، به‌ویژه مذاکراتی که با هدف احیای برجام یا دستیابی به توافقی جدید صورت می‌گیرد، به عنوان تنها مسیر ممکن برای کاهش یا لغو این تحریم‌ها به نظر می‌رسد.

انتظارات بازار ارز و تأثیر آن بر پیش‌بینی قیمت دلار

بازار ارز، به شدت تحت تأثیر انتظارات فعالان اقتصادی و مردم عادی است. اخبار مثبت در مورد مذاکرات، حتی اگر منجر به توافق فوری نشود، این انتظار را ایجاد می‌کند که در آینده نزدیک یا میان‌مدت، تحریم‌ها کم شوند و درآمد‌های ارزی ایران افزایش یابد و دسترسی به منابع مالی خارجی تسهیل شود.

مجموع این انتظارات باعث می‌شود تقاضای سفته‌بازی و تقاضا برای حفظ ارزش دارایی در حال حاضر کاهش پیدا کند، زیرا فعالان بازار پیش‌بینی می‌کنند قیمت دلار در آینده کمتر خواهد شد. بنابراین، با اعلام خبر مذاکرات یا پیشرفت در آن، تقاضا برای خرید دلار کم می‌شود و تمایل به فروش آن رفته‌رفته شدت خواهد گرفت که این خود منجر به کاهش قیمت می‌شود.

اخبار منفی مانند توقف مذاکرات، یا عدم پیشرفت ملموس، انتظارات مثبت را کمرنگ کرده و انتظارات مبنی بر تداوم یا تشدید وضعیت موجود (تحریم‌ها و کمبود ارز) را تقویت می‌کند. این امر تقاضا برای دلار را مجدداً افزایش داده و باعث بالا رفتن قیمت می‌شود.

ریسک سیاسی و عدم قطعیت مذاکرات

فضای سیاسی پیرامون مذاکرات هنوز با عدم قطعیت و ریسک‌های بالایی همراه است. موفقیت مذاکرات تضمین شده نیست و هر لحظه ممکن است با موانع جدیدی رو‌به‌رو شود یا به شکست بیانجامد. این عدم قطعیت ذاتی، ریسک سیاسی بالایی را بر بازار ارز تحمیل می‌کند.

بخشی از قیمت دلار در بازار ایران ناشی از ریسک سیاسی است. هرگونه خبر مثبت در مورد مذاکرات این ریسک را کاهش می‌دهد و بخشی از قیمت دلار کسر می‌شود.

جو روانی بازار دلار و نقش سفته‌بازی در تشدید نوسانات

قیمت دلار در مدت اخیر، بیشتر از همیشه تحت تأثیر شدید جو روانی و رفتار‌های سفته‌بازی قرار داشت، اما اخبار مربوط به مذاکرات به سرعت در بازار منتشر شد و توانست موجی از خوش‌بینی ایجاد کند. فراموش نکنید حجم قابل توجهی از خرید و فروش‌ها هم در شرایط خوش‌بینی و هم در شرایط بدبینی، بر مبنای جو روانی و با هدف کسب سود کوتاه‌مدت انجام می‌شود.

رفتار سفته‌بازانه، نوسانات ناشی از انتظارات و ریسک‌های سیاسی را تشدید می‌کند و به استقرار هیجان در بازار ارز دامن می‌زند، اما کاهش شدید قیمت در واکنش به اخبار مثبت مذاکرات رخ می‌دهد و احتمالا ناشی از موج فروش هیجانی است. برگشت قیمت هم احتمالا از بالا رفتن تقاضای خرید توسط کسانی سرچشمه می‌گیرد که معتقدند کاهش اولیه بیش از حد بوده یا چشم‌انداز مذاکرات هنوز مشخص نیست.

پیش‌بینی کوتاه‌مدت قیمت دلار پس از آغاز مذاکرات رم

نوسانات اخیر دلار در واکنش به مذاکرات، بازتابی از حساسیت شدید بازار به چشم‌انداز رفع تحریم‌ها است که از طریق تغییر در انتظارات، ریسک سیاسی و جو روانی بر عرضه و تقاضای آتی دلار تأثیر می‌گذارد. هر مرحله از مذاکرات در حقیقت قرار است به مثابه یک کاتالیزور خبری عمل کند.

قیمت دلار هم‌زمان با شروع دور جدید مذاکرات ایران و آمریکا به کف کانال ۸۵ هزار تومان نزدیک شده است. به نظر می‌رسد بازار در حال حاضر تحت تأثیر خوش‌بینی اولیه ناشی از آغاز مذاکرات قرار دارد که منجر به کاهش قیمت شده است.

چشم‌انداز چند هفته آینده قیمت دلار

بعید است که مذاکرات پیچیده‌ای مانند این در عرض چند روز یا حتی چند هفته به نتیجه ملموس و نهایی برسد. بنابراین، خوش‌بینی اولیه بازار ممکن است پایدار نباشد مگر اینکه اخبار مثبت و ملموسی (مثلاً آزادسازی بخشی از منابع، کاهش موقت برخی محدودیت‌ها، یا اعلام رسمی پیشرفت قابل توجه) به سرعت منتشر شود.

فعالان بازار به طور کلی اعتقاد دارند کاهش پایدار و قابل توجه از سطح ۸۵ هزار تومان نیازمند پیشرفت ملموس و پایدار در مذاکرات است

آیا قیمت دلار دوباره بالا می‌رود؟

قیمت دلار در غیاب اخبار مثبت قوی و پیوسته، احتمالاً شاهد یک برگشت جزئی یا تثبیت قیمت در سطوحی کمی بالاتر از کف فعلی خواهد بود.

برگشت قیمت دلار می‌تواند ناشی از کمرنگ شدن خوش‌بینی اولیه باشد. پافشاری و سماجت سفته‌بازانی که در قیمت‌های پایین خرید کرده‌اند و اکنون در سود هستند، ادامه فشار‌های اقتصادی و تقاضای واقعی در بازار یا عدم اطمینان از نتیجه نهایی مذاکرات احتمال شکل‌گیری این وضعیت را تقویت خواهد کرد.

پیش‌بینی می‌شود در کوتاه‌مدت، قیمت دلار در اطراف سطوح فعلی (احتمالاً در نیمه بالایی کانال ۸۰ هزار تومان یا کمی بالاتر نوسان کند. حساسیت به اخبار مذاکرات بالا خواهد ماند و در عین حال اخبار مثبت جزئی، قیمت را در محدوده ۸۵ هزار تا ۸۷ هزار تومان نگه دارد.

قیمت دلار در صورت پیشرفت نکردن مذاکرات یا انتشار اخبار منفی، به خود حق می‌دهد سمت پله ۸۸ هزار تا ۹۰ هزار تومان یا کمی بالاتر حرکت کند.

سناریو‌های محتمل قیمت دلار در کوتاه‌مدت بر اساس نتایج مذاکرات

فعالان بازار به طور کلی اعتقاد دارند کاهش پایدار و قابل توجه از سطح ۸۵ هزار تومان نیازمند پیشرفت ملموس و پایدار در مذاکرات است که حداقل در بازه زمانی بسیار کوتاه بعید به نظر می‌رسد. با در نظر گرفتن عدم قطعیت مذاکرات، می‌توان سناریو‌های قیمتی احتمالی در کوتاه‌مدت را به شکل زیر در نظر گرفت.

سناریو ۱؛ تأثیر پیشرفت محسوس بر کاهش قیمت دلار

انتشار خبر‌هایی مانند حصول توافق اولیه بر سر گام‌های مشخص، آزادسازی قابل توجه بخشی از منابع ارزی بلوکه شده، یا اعلام رسمی و مشترک طرفین مبنی بر پیشرفت جدی و حرکت به سمت توافق نهایی، این سناریو را تقویت می‌کنند.

در این حالت باید منتظر کاهش قابل توجه ریسک و تقویت شدید انتظارات باشیم. بررسی‌ها نشان می‌دهد قیمت دلار در این حالت می‌تواند به کانال ۸۰ هزار تومان وارد شده و بعید نیست بسته به میزان و اهمیت پیشرفت‌های صورت گرفته به سمت سطوح ۷۸ هزار تا ۸۳ هزار تومان حرکت کند.

دوباره تاکید می‌کنیم کاهش پایدار قیمت دلار به جایگاه زیر ۸۰ هزار تومان بدون وجود پیشرفت‌های بسیار جدی و اطمینان‌بخش امکان‌پذیر نیست.

سناریو ۲؛ پیش‌بینی قیمت دلار در صورت عدم تغییر وضعیت

مذاکرات ادامه پیدا می‌کند بدون اینکه اخباری ملموس از پیشرفت یا توافقات جزئی منتشر شود. در این حالت گزارش‌ها حاکی از روند کند توافقات یا وجود اختلافات اساسی است، در نتیجه تحلیلگران خواهند گفت وضعیت تحریم‌ها عملاً تغییر نمی‌کند.

خوش‌بینی اولیه در این صورت کمرنگ می‌شود و مواردی مثل فشار‌های اقتصادی و عدم قطعیت و اطمینان یک بار دیگر در بازار بازی را به دست خواهد گرفت.

قیمت دلار از کف‌های فعلی فاصله گرفته و در محدوده‌ای بالاتر از کف قبلی (پس از مذاکرات عمان) تثبیت می‌شود. احتمالاً نوسان در محدوده ۸۷ هزار تا ۹۲ هزار تومان رخ خواهد داد. بازگشت به حدود ۸۹ هزار تومان (سطح پس از برگشت از کف عمان) در این حالت محتمل است.

سناریو ۳؛ در صورت شکست مذاکرات چه اتفاقی برای دلار می‌افتد؟

مذاکرات رسماً متوقف شده یا به بن‌بست می‌رسد. طرفین یکدیگر را مقصر اعلام کرده و احتمال بازگشت به میز مذاکره در کوتاه‌مدت کم است. امکان دارد حتی با اقدامات تنش‌زا مانند تحریم‌های جدید، فعالیت‌های هسته‌ای بیشتر، یا تنش‌های منطقه‌ای یکدیگر را تهدید کنند.

ریسک سیاسی در این حالت به شدت افزایش یافته و انتظارات مثبت تضعیف می‌شود. تقاضا برای دلار به عنوان دارایی امن یا برای خروج سرمایه به شدت بالا می‌رود.

قیمت دلار با جهش قابل توجهی رو‌به‌رو خواهد شد. بازگشت به سطوح بالای ۱۰۰ هزار تومان، از جمله شکستن سقف قبلی ۱۰۵ هزار و ۵۵۵ تومان، در این حالت محتمل است و حتی شاید بهتر باشد احتمال عبور از ۱۱۰ هزار تومان را نیز در نظر بگیریم. این مورد به شدت شکست مذاکرات و تنش‌های متعاقب آن بستگی خواهد داشت.

منبع: نبض صنعت