به گزارش ایران اکونومیست، ‌ هیأت باستان‌شناسی مصر، که یک همکاری مشترک بین شورای عالی آثار باستانی و بنیاد زاهی حواس برای باستان‌شناسی و میراث است، به تازگی کشف مقبره شاهزاده «واسر-ایف-رع» (Waser-If-Re) را اعلام عمومی کرد. این شاهزاده، پسر نخستین فرمانروای دودمان پنجم مصر در دوران باستان یعنی پادشاه «اوسرکاف» بود.

این کشف شگفت‌انگیز در «سقاره» صورت گرفته است. مقبره این شاهزاده به همراه بسیاری از آثار مهم دیگر از دوره‌های «پادشاهی کهن» تا «دوره متأخر مصر باستان» کشف شد.

در حال حاضر گمان می‌رود «اوسرکاف» حدود هفت سال، یعنی از ۲۴۹۴ تا ۲۴۸۷ پیش از میلاد، به عنوان فرعون حکومت کرده است. این یعنی مقبره پسر او، که جانشین او به عنوان حاکم مصر نشد، تقریباً ۴,۵۰۰ سال قدمت دارد؛ یعنی مقبره کشف‌شده یکی از قدیمی‌ترین مقبره‌هایی است که در سال‌های اخیر در مصر کشف شده است.

«شریف فتحی»، وزیر گردشگری و آثار باستانی مصر، با انتشار بیانیه‌ای رسمی، این کشف نادر و هیجان‌انگیز را که کاملاً توسط یک گروه باستان‌شناسی مصری انجام شده بود، تحسین کرد. او این کشف را «یک نقطه عطف در کشف لایه‌های جدیدی از تاریخ غنی و باستانی مصر» توصیف کرد و از اینکه کارشناسان مصری تمام اعتبار آن را دریافت کردند، ابراز خوشحالی کرد.

کشف مقبره یک شاهزاده

یکی از قابل توجه‌ترین عناصر این کشف، درِ ورودی مقبره شاهزاده «واسر-ایف-رع» است. این درِ کاذب بزرگ و سنگین از جنس گرانیت صورتی بود، که نخستین نمونه از نوع خود است که در مصر کشف شده است. این در حدود ۴.۵ متر ارتفاع و ۱.۱۵ متر عرض دارد و روی آن متون هیراگلیف حکاکی شده است که فهرستی از عناوین سلطنتی متعدد شاهزاده را شامل می‌شود، که از جمله آنها «شاهزاده موروثی»، «حاکم بوتو و نخبت»، «کاتب سلطنتی»، «وزیر»، «قاضی» و «کشیش دعاخوان» می‌توان اشاره کرد. واضح است که شاهزاده با وجود اینکه نتوانست به تخت پادشاهی برسد، شخصی مهم محسوب می‌شد.

دودمان پنجم مصر یکی از موفق‌ترین سلسله‌های حکومتی در مصر باستان بود؛ چراکه آنها به خاطر ثبات و رونق اقتصادی که به کشور آوردند، در دوران حکمرانی خود از پایتخت ممفیس شناخته شده بودند. شرایطی که در آن، پادشاه «اوسرکاف» این دودمان مصر باستان را بنیان‌گذاری کرد هنوز نامشخص است، اما دودمان پنجم از ۲۴۹۴ تا ۲۳۴۵ پیش از میلاد ادامه داشت و شامل ۹ فرعون بود.

هیأت باستان‌شناسی علاوه‌بر کشف مقبره شاهزاده باستانی، همچنین مجموعه‌ای شگفت‌انگیز از مجسمه‌ها را کشف کردند که پادشاه افسانه‌ای «جوزر» و همسر و ۱۰ دختر او را به تصویر می‌کشد. تحلیل‌های اولیه نشان می‌دهد که این مجسمه‌ها، پیش از اینکه به دلایل نامشخصی به مقبره شاهزاده «واسر-ایف-رع» در «دوره متأخر مصر باستان» منتقل شوند، در ابتدا در اتاقی نزدیک هرم پله‌ای جوزر قرار داشتند.

«زاهی حواس»، باستان‌شناس و مصرشناس گفت: «این نخستین‌بار است که گروهی از مجسمه‌های خانواده پادشاه جوزر را پیدا می‌کنیم» و آن را «یک کشف نادر و مهم» توصیف کرد.

کشف مقبره یک شاهزاده

از دیگر کشفیات مهم در آخرین دور حفاری‌ها در سقاره می‌توان به یک میز پیشکش از جنس گرانیت قرمز اشاره کرد که حدود ۹۲ سانتی‌متر قطر دارد و روی آن فهرستی طولانی از هدایای آیینی حکاکی شده است. همچنین یک مجسمه از جنس گرانیت سیاه یک مرد که تقریباً ۴۱.۱۷ متر ارتفاع دارد، کشف شد که روی آن نام و عناوین او حک شده است. این مجسمه به باور محققان به دوران دودمان بیست و ششم مصر تعلق دارد و بیشتر نشان می‌دهد که مقبره باستانی شاهزاده در دوران‌های بعدی دوباره مورد استفاده قرار گرفته است.

باستان‌شناسان مصری یک ورودی ثانویه از جنس گرانیت را در سمت شرقی این مقبره پیدا کردند. روی این ورودی حکاکی‌هایی درباره هویت مالک مقبره و همچنین یک کارتوش (هیروگلیف‌های مصری) درباره فرعون «نفریرکارع کاکای» (Neferirkare) که سومین فرعون دودمان پنجم بود، وجود دارد. باستان‌شناسان یک گروه از ۱۳ مجسمه با جنس گرانیت صورتی که نخستین نمونه از نوع خود در سقاره محسوب می‌شوند را در مقبره پیدا کردند. این مجسمه‌ها بر روی صندلی‌های با پشتی بلند قرار گرفته بودند. در میان این مجسمه‌ها، سرهایی از مجسمه‌ها یافت شدند که به احتمال زیاد نمایانگر همسران مالک مقبره هستند. همچنین شامل دو مجسمه بدون سر و یک مجسمه گرانیت سیاه با طول ۱.۳۵ متر نیز پیدا شد.

کشف مقبره یک شاهزاده

حفاری‌ها براساس آنچه که گروه باستان‌شناسی اعتقاد دارد یکی از متمایزترین مقبره‌هایی است که در منطقه سقاره کشف شده، همچنان ادامه دارد. سقاره نقش اساسی در تحول دودمانی و فرهنگی مصر ایفا کرده است.

«سقاره» واقعاً یکی از برجسته‌ترین مکان‌های باستانی مصر است. این منطقه به عنوان قبرستان پایتخت مصر باستان، ممفیس، عمل می‌کرد و شامل تعدادی هرم و مقبره‌های سلطنتی چشمگیر است. سقاره در حدود ۳۰ کیلومتر جنوب قاهره امروزی واقع شده است و مساحتی به اندازه ۷ کیلومتر در ۱.۵ کیلومتر را پوشش می‌دهد.

بیش از ۱۶ پادشاه مصری در سقاره هرم ساختند. با گذشت زمان، محبوبیت این مکان برای مقبره‌های سلطنتی کمتر شد، اما برای مقبره‌های غیرسلطنتی مهم و برای مراسم‌های مذهبی برای بیش از سه‌هزار سال همچنان یک مکان مهم باقی ماند.

سقاره به عنوان یک سایت میراث جهانی یونسکو ثبت شده است که بازتابی از ارزش و اهمیت ویرانه و آثار باستانی است که در طول دو قرن گذشته در آنجا کشف شده‌اند.

کشف مقبره یک شاهزاده