مهدی دارابی، کارشناس بازار سرمایه، در خصوص تحلیل خود از وضعیت بازار ارز و نوسانات نرخ دلار گفت: نرخ ارز ۱۰۰ هزار تومانی یا ۱۰۵ هزار تومانی بالاتر از روند تعادلی نرخ ارز قرار گرفته بود که به دلیل انتظارات و نااطمینانی‌های ناشی از آن بود. اصلی‌ترین عامل، بحث‌های سیاسی بود. انتظارات با عوامل روانی متفاوت است. معمولاً اینها با هم مخلوط می‌شوند. انتظارات در واقع به پیش‌بینی آینده متغیر‌های اقتصادی مربوط است، اما عوامل روانی بیشتر به رفتار‌های گردشی و چارتیستی در بازار برمی‌گردد که کوتاه‌مدت هستند و اثرشان چند روز یا چند ماه باقی نمی‌ماند.

وی افزود: انتظارات باعث شده بود که نرخ ارز بالاتر از روند تعادلی قرار بگیرد. همان‌طور که انتظار می‌رفت، بعد از نرخ دلار ۱۰۰ هزار تومانی، ادامه روند افزایش نرخ دلار به روند انتظارات بستگی داشت. به این معنا که اگر مسائل سیاسی انتظارات مثبتی ایجاد می‌کرد، نرخ ارز تعدیل شده و به سمت روند تعادلی خود بازمی‌گشت. اگر نااطمینانی‌های سیاسی بیشتر می‌شد، نرخ ارز می‌توانست حتی خیلی بالاتر از نرخ ۱۰۰ هزار تومانی را هم تجربه کند.

وی گفت: خوشبختانه مذاکرات باعث شد که انتظارات تعدیل شود و نرخ ارز به سمت روند بلندمدت خود حرکت کند. نرخی که الان بین ۸۰ تا ۸۵ هزار تومان می‌بینیم، نتیجه تعدیل انتظارات ناشی از مسائل سیاسی است. از این به بعد هم رفتار نرخ ارز به متغیر‌های سیاسی بستگی دارد. وضعیت فعلی نرخ ارز به مراتب به روند تعادلی بلندمدت خود نزدیک است.

نااطمینانی در حوزه سیاسی و نبود راهکار دقیق برای سرمایه‌گذاران ارز

وی افزود: امکان دارد که با اخبار مثبت بیشتر از مذاکرات، نرخ ارز حتی به کانال ۷۰ هزار تومان یا ارقام پایین‌تر برسد. برعکس این هم صادق است؛ اگر مذاکرات سیاسی متوقف شود یا روند معکوس در پیش بگیرد، انتظارات باعث می‌شود که نرخ ارز دوباره از روند تعادلی خود فاصله بگیرد. روند فعلی نرخ ارز تقریباً متناسب با فاندامنتال‌های اقتصادی و نزدیک به روند تعادلی بلندمدت خود است.

دارابی در خصوص توصیه خود به افرادی که در حوزه ارز سرمایه‌گذاری کرده‌اند و نگران هستند هم گفت: ابتدا توصیه کارشناسان این است که مردم در حوزه ارز خرید و فروش نکنند و از دارایی‌های دیگر برای پوشش سرمایه‌هایشان استفاده کنند. نسخه دقیق و شسته‌رفته‌ای نمی‌توان ارائه کرد، چون نااطمینانی در حوزه سیاسی ایران وجود دارد و این نااطمینانی خودش را در متغیر‌های اقتصادی نشان می‌دهد.

این کارشناس حوزه ارز افزود: آینده بازار ارز و طلا کاملاً به پیش‌بینی درست سیاسی بستگی دارد. من در مورد سیاست تخصصی ندارم، اما می‌توان گفت که نرخ ارز الان به روند بلندمدت تعادلی خود خیلی نزدیک‌تر است.

ادعای تعیین نرخ ارز توسط یک کانال تلگرامی بی اساس بود

وی در پاسخ به این که رئیس بانک مرکزی گفته بود یک کانال تلگرامی در خارج از کشور نرخ دلار را تعیین می‌کند، گفت: همواره این بحث‌ها مطرح می‌شود و اگر یک کانال تلگرامی تعیین کننده نرخ دلار باشد این از ضعف رسانه‌های داخلی است. اگر رسانه‌های رسمی داخلی و سایت‌های رسمی اجازه داشتند نرخ ارز را اعلام کنند، مرجعیت به دست کانال‌های تلگرامی نمی‌افتاد. این کانال‌های تلگرامی نمی‌توانند اثر دائمی داشته باشند و تأثیرشان بسیار جزئی و در بازه زمانی کوتاهی است.

مهدی دارابی در ادامه افزود: واقعاً کانال تلگرامی نمی‌تواند نرخ را تعیین کند. اگر قبلا می‌توانستند نرخ را بالا ببرند، چرا الان نرخ را بالا نمی‌برند؟ عده‌ای می‌گفتند که صادرکنندگان، دلالان یا لیبرال‌ها نرخ را بالا می‌برند. چرا الان صادرکنندگان راضی‌اند که ارز خود را ۲۰ هزار تومان پایین‌تر بفروشند؟ مگر نمی‌گفتند عامل اساسی صادرکنندگان هستند که با برنگرداندن ارز، نرخ را بالا می‌برند؟ چه اتفاقی افتاده که از ۱۵۰ هزار تومان به ۸۰ هزار تومان رسیده‌ایم؟

وی تصریح کرد: این که رئیس کل بانک مرکزی صراحتاً می‌گفت یک کانال تلگرامی نرخ را تعیین می‌کند، کمی عجیب بود. مردم به خوبی تشخیص می‌دهند که این حرف‌ها تا چه حد بی‌اساس است. این که عده‌ای نرخ را بالا و پایین می‌کنند، به نظر من حدس و گمان است.

این کارشناس اقتصادی با بیان اینکه اگر مذاکرات خوب پیش برود، نرخ ارز پایین‌تر می‌آید، اضافه کرد: ولی شدت کاهش آن زیاد نخواهد بود، چون نرخ فعلی به نرخ تعادلی خیلی نزدیک است. نرخ ۱۰۵ هزار تومانی با مقادیر تعادلی فاصله زیادی داشت. همان موقع هشدار داده می‌شد که خرید ارز و طلا در نرخ ۱۰۰ یا ۱۰۵ هزار تومانی ریسک جدی دارد و احتمال ریزش نرخ محتمل است.

وی گفت: رفتار نرخ ارز همیشه این‌گونه بوده که اگر فاصله زیادی از روند تعادلی خود بگیرد، بالاخره یک روز بازمی‌گردد. گاهی نرخ ارز از روند تعادلی خود عقب می‌ماند و یک روز جبران می‌کند. بخشی از افزایش نرخ ارز در سال قبل، عقب‌ماندگی نسبت به روند تعادلی بود. اما از ۸۰ یا ۸۵ هزار تومان به بالا، دیگر این‌گونه نبود. هر جا نرخ ارز خیلی بالاتر از روند بلندمدت تعادلی قرار گرفته، با ریزش مواجه شده است.