مهدی کلهر از مدیران قدیمی حوزه فرهنگ و هنر که جایزه «هنرگردان برتر» را در هفته هنر انقلاب دریافت کرد، در گفتگو با خبرنگار مهر درباره فعالیت‌های اخیر خود عنوان کرد: در مشهد چند کلاس برگزار می‌شد که چند ماهی در آنها مشغول بودم. در تهران، من عضو پیوسته فرهنگستان هنر هستم و جلساتی برای تبادل نظر برگزار می‌کنیم.

وی درباره جایزه «هنرگردان» توضیح داد: واژه هنرگردان برای من هم تازگی داشت. وقتی از دوستان درباره دلیل این نامگذاری پرسیدم، گفتند این عنوان را بر اساس واژه کارگردان انتخاب کرده‌اند. مشاور و مدیر در خارج از کشور معانی مختلفی دارند و هنرگردان می‌تواند به معنای مشاور عالی و حامی‌یک پروژه باشد. به‌طور مثال، یک مدیر یا مشاور سینمایی باید با دیگر هنرها مانند شعر و ادبیات، معماری، موسیقی و گرافیک و سایر هنرها و به‌خصوص سیاست‌ها نیز آشنا باشد.

این مدیر باسابقه تأکید کرد: دانشگاه هنرمند تربیت نمی‌کند؛ واقعیت این است که دانشگاه هنر اگر آنچنان که باید شایسته باشد فقط هنرمند را باسوادتر و توانمندتر می‌کند. این اتفاق مختص ایران نیست و در دانشگاه‌های اروپا و آمریکا نیز همین روند حاکم است.

کلهر در ادامه تصریح کرد: من از سال ۵۸ پیشنهادی را مطرح کردم که مورد تأیید افرادی مانند شهید بهشتی، شهید رجایی، شهید باهنر، دکتر گلزاده غفوری و آقای رجایی و دیگران قرار گرفت و دفتر پژوهشی امور هنری و نمونه سازی در آموزش و پرورش ایجاد شد. این اقدام بستری فراهم کرد تا هنر از حالت مبتذل و فاسد پیش از انقلاب خارج شود و پویایی پیدا کند.

وی افزود: شروع کار با آیه … کلمة الله هی العیا… (آیه ۴۰ سوره توبه)، آغاز شد و قرار بر این گذاشته شد که این قسمت از آیه شریفه جایگزین عکس شاه در ادارات و نهادها شود. یعنی کلمةالله جای طاغوت فرار کرده بنشیند، زیرا در آن زمان هرکس عکس رهبر خود را روی دیوار نصب می‌کرد. یک بخشنامه نانوشته وجود داشت که هر هنرمندی که می‌خواست با انقلاب همکاری کند، به اتاق من می‌آمد و ما با آغوش باز از او استقبال می‌کردیم. به‌طور مثال، روزی آقای سلحشور آمدند و گفتند که من مداح هستم، اما به تئاتر علاقه‌مندم و پیش از انقلاب در مساجد تئاتر برگزار کرده‌ام، ما هم ایشان را به سازمان تبلیغات اسلامی، آیت الله امامی کاشانی معرفی کردیم و خوشبختانه در آینده به یک کارگردان تبدیل شدند.

کلهر عنوان کرد: من هرجا که کار لنگ می‌زد، وارد می‌شدم و مسئولیتی را بر عهده می‌گرفتم. مثلاً در اوایل انقلاب، وقتی قرار شد کتاب‌های درسی تغییر کند، ما شبانه‌روزی کار کردیم تا این مأموریت به سرانجام برسد. پس از آن، به این نتیجه رسیدیم که آموزش و پرورش به سرود (همخوانی گروهی) نیاز دارد. حافظ هم در شعری می‌گوید که چو در دست است رودی خوش، بزن مطرب سرودی خوش. البته آموزش و پرورش به سرود به‌معنی همخوانی احتیاج داشت.

وی افزود: من از قبل از انقلاب، آقای شجریان و آقای لطفی را از دور می‌شناختم. با آنها تماس گرفتم و آقای لطفی، که در آن زمان رئیس دانشکده هنرهای زیبا بود، با تواضع پذیرفت و پس از یک ساعت گفتگو به نتیجه رسیدیم. رابطه من با شهید آوینی نیز چنین بود و تا زمان شهادت ایشان، این ارتباط روزبه‌روز مستحکم‌تر می‌شد.

این هنرمند با انتقاد از بی‌توجهی به هنرمندان متعهد گفت: این بسیار ناپسند است که یک حکومت، عناصری را که باعث دوام و هدایت افکار و احساسات عمومی می‌شوند، نادیده بگیرد من شرمنده‌ام که شورای عالی انقلاب فرهنگی و دانشگاه علامه طباطبایی (که استاد اکبر عالمی در آن تدریس می‌کرد) نسبت به درگذشت این هنرمند بزرگ واکنش در خوری نشان ندادند. ایشان در همان روزهای ابتدایی شیوع کرونا دوربین به دست همراه دانشجویانش به میدان آمد و متأسفانه بر اثر ابتلا به این بیماری درگذشت. ایشان همچون شهدای درمان و پزشکی شهید آن دوره است، سکوت این نهادها در قبال فقدان چنین هنرمندی اتفاقی بسیار تلخ است. بنابراین، برگزاری چنین بزرگداشتی قطعاً مهم است، زیرا جامعه باید هنرمندان متعهد و افراد تأثیرگذار را بشناسد. در غرب نیز برخی از هنرمندان، جوایزی مانند اسکار را نمی‌پذیرند اما این به معنای بی‌توجهی به هنرمندان متعهد و مسئول نباید باشد.

کلهر با تأسف بیان کرد: باید افسوس بخوریم که پس از ۴۰ سال از انقلاب، البته «به‌جز جشنواره‌های فجر» تازه به فکر هنرمندان انقلابی و هنرگردان ها افتاده‌ایم در حالی که بسیاری از آنان دیگر در میان ما نیستند.

وی با اشاره به سختی‌های خلق اثر هنری گفت: مردم اغلب تصور می‌کنند هنرمند هنگام خلق اثر لذت می‌برد اما اصلاً این‌گونه نیست. تولید اثر هنری سراسر رنج و درد و گرفتاری است، همان‌گونه که فردوسی شاعر پرآوازه پارسی‌گو می‌گوید «بسی رنج بردم در این سال‌سی / هنر زنده کردم بدین پارسی».

کلهر در پایان صحبت‌هایش عنوان کرد: من در سمت‌های مختلفی خدمت کرده‌ام اما تاکنون در هیچ‌یک از جلسات تودیع و معارفه مربوط به خودم شرکت نکرده‌ام، زیرا دوست ندارم تلاش و رنجی را که کشیده ام در ازای دریافت یک تابلو یا قالیچه معاوضه کنم. اما تقدیرنامه هنرگردان انقلاب را پذیرفتم، چون این جایزه از سوی نهادهای حکومتی نبود، بلکه گروهی از جوانان دلسوز و اهل هنر انقلاب بودند که به خانه ما آمدند. همان روز هم گفتم اگر این جایزه از سوی نهادهای رسمی بود، آن را نمی‌پذیرفتم.