در روزهایی که بسته‌های تحریمی آمریکا یکی پس از دیگری علیه صنعت نفت ایران اعمال می‌شود، هیئتی بلندپایه از تهران در مسکو پاسخی روشن به واشنگتن داد: «ما شرکای جدیدی داریم».وزیر نفت ایران امروز با ورود به مسکو، نه تنها دور جدیدی از گفت‌وگوهای انرژی با روسیه را کلید زد، بلکه نمادی از همگرایی دو کشوری شد که غرب سال‌هاست آن‌ها را در حاشیه نظام بین‌الملل می‌خواند.در نخستین ساعات این سفر، چهار قرارداد ۴ میلیارد دلاری برای توسعه هفت میدان نفتی ایران با شرکت‌های روسی امضا شد.اما این تنها آغاز ماجراست؛ تفاهم‌نامه‌های در دست مذاکره، از برنامه‌های بلندپروازانه‌تری حکایت دارد، معامله گازی که می‌تواند نقشه انرژی اوراسیا را بازنویسی کند.اتحادی تحریم‌شکن، از نفت تا بازی بزرگ گازیدر اتاق‌های دربسته وزارت انرژی روسیه، دو کشوری که مجموعاً یک‌سوم ذخایر گازی جهان را در اختیار دارند، حالا به دنبال تبدیل تحریم‌های غرب به فرصتی برای بازیسازی جدیدند. پاک‌نژاد، نماینده ایران، جزئیات طرحی دو مرحله‌ای را فاش کرده است که فاز نخست آن واردات گاز از روسیه برای جذب فناوری و پر کردن شکاف تولید داخلی است.در فاز دوم نیز ایجاد شبکه‌ای از مبادلات گازی شامل سوآپ (تعویض مرزی) و ترانزیت، به‌گونه‌ای که ایران را به «هاب انرژی» اوراسیا تبدیل می‌کند. این طرح نه تنها نیاز روسیه به دور زدن تحریم‌های صادرات انرژی را پاسخ می‌دهد، بلکه موقعیت ژئوپلیتیک ایران به‌عنوان پل ارتباطی شرق و غرب را احیا می‌کند.مسکو پایتخت جدید دیپلماسی انرژی

سفر وزیر نفت ایران با هیئتی متشکل از نمایندگان مجلس، معاونان وزارتخانه‌های کلیدی و کارشناسان ارشد، نشان می‌دهد این همکاری‌ها تنها محدود به حوزه انرژی نیست. در حاشیه هجدهمین نشست کمیسیون همکاری‌های اقتصادی ایران و روسیه، موضوعاتی چون توسعه خطوط لوله فرامرزی، سرمایه‌گذاری مشترک در فناوری پالایش گاز و هماهنگی برای ایجاد کارتل گازی مشابه اوپک مورد بحث قرار گرفت. وزیر انرژی روسیه، در گفت‌وگو با خبرنگاران تأکید کرد که «همکاری با ایران تنها یک انتخاب اقتصادی نیست؛ این یک ضرورت استراتژیک است».پیام زیرپوستی به واشنگتن، «تحریم‌های شما دیگر کارساز نیست»در حالی که ترامپ هفته گذشته از «افزایش فشار بر ایران» سخن گفت، امضای این قراردادها در مسکو، تصویری نمادین خلق کرد.سالن‌های تشریفاتی کاخ کرملین، پر از مدیران روسی و ایرانی که بی‌اعتنا به هشدارهای آمریکا، بر روی کاغذهایی با لوگوی شرکت‌های تحت تحریم امضا می‌زنند. تحلیلگران بر این باورند که این همگرایی، زاییده ناتوانی غرب در ایجاد اجماع جهانی علیه ایران و روسیه است. یک مقام اروپایی که نخواست نامش فاش شود، به نیویورک تایمز گفته بود که «آمریکا فکر می‌کند تحریم‌ها مانند دهه ۱۹۹۰ کار می‌کند، اما جهان تغییر کرده است. حالا هر تحریمی، بازیگران جدیدی را به میدان می‌آورد.»تولد یک نظم انرژی‌محور در شرق جهانهمکاری ایران و روسیه در حوزه انرژی، تنها یک معامله اقتصادی نیست؛ این توافق‌ها نشان می‌دهد که بازیگران تحریم‌شده غرب، حالا با بازنویسی قواعد بازی، می‌خواهند هزینه تحریم‌ها را به سمت طراحی کنندگان آن بازگردانند.

در مسکو و تهران، این جمله را بارها می‌شنوید که «اگر تحریم‌ها ما را از بازار دلار بیرون راند، پاسخمان تبدیل مرزها به خطوط لوله خواهد بود».واشنگتن اما هنوز پاسخی برای این معمای جدید ندارد، وقتی تحریم‌ها به جای منزوی کردن هدف، انگیزه‌بخش اتحاد رقبای شما شود، چه می‌کنید؟