کاشت و پرورش گیاه کاسنی

کاسنی گیاهی است علفی و دارای ساقه ای که در حالت وحشی ارتفاعش به 50 تا 150 سانتی متر می رسد ولی اگر پرورش یابد از 2 متر نیز تجاوز می کند. ریشه ای قوی به قطر انگشت به درازی 50 تا 100 سانتی سانتی متر و به رنگ قهوه ای دارد و هنگامی که قطع میگردد، رنگ آن مایل به سفید خواهد شد. درداخل ریشه این گیاه دارویی شیرابه ای شیری رنگ جریان دارد.

ساقه کاسنی باریک، استوانه ای و دارای انشعابات کم در ناحیه مجاور رأس است به طوری که منحصراً در قسمتهای انتهایی ساقه شاخه هایی با حالت فاصله دار در گیاه دیده می شود.برگهای کاسنی برگهائی به صورت متناوب بوده و پوشیده از تارهای فروان دراطراف رگبرگ میانی است و هر چه که به رأس ساقه نزدیک گردیم برگها کوچکتر می شوند. گلهای گیاه دارویی کاسنی بسیار زیبا بوده دارای رنگ آبی هستند و در تابستان از تیر تا شهریور ظاهر می شود.

کاسنی، در نقاط مختلف ایران به طور خودرو وجود دارد. قسمت های مورد استفاده ی آن، ریشه و برگ ها ی آن می باشد. البته ممکن است به غیر از برگ ها از سایر قسمت های هوایی گیاه نیز استفاده شود. نقاط اصلی رویش آن در ایران شامل نواحی کم ارتفاع البرز، قزوین ، رشت ، اطراف تهران، کرج ، آذربایجان، رودبار ، ارومیه ، لاهیجان ، بلوچستان، بجنورد ، مشهد ، فریمان و بسیاری از نقاط دیگر می باشند.

ترکیبات مهم کاسنی

ریشه ی این گیاه، حاوی حدود 8 درصد پلی ساکاریدی به نام اینولین(INULIN) است. ترکیبات تلخ از جمله لاکتوسین((LAKTUCIN و لاکتوکوپیکرین (LACTUCOPICRIN) ، شیکوریک اسید، فلاونوئیدها، گلوکوزیدها، قندها و تانن ها از دیگر ترکیبات ریشه می باشند. همچنین ریشه ی گیاه، حاوی بسیاری ترکیبات بخار شونده ی معطر است که استوفنون ((ACETOPHENONE شاخص ترین آنها می باشد.

انواع کاسنی

دونوع کاسنی مورد کاشت است , کاسنی فری یا شیکوریوم اندیوم که برگ باز شده آن مورد استفاده قرار میگیرد و دیگری شیکوریوم انتیبوس یا کاسنی تلخ که سبزی سالادی معروف به آندیو را تولید میکند .
نوع اول دارای برگهای تقریبا گرد با بریدگیهایی در کناره برگ است و در نوع دوم یا کاسنی تلخ برگها کشیده و رنگ آن تیره و فاقد بریدگی است. ریشه این گیاه به عنوان سبزی مصرفی ندارد و فقط برگهای آن به عنوان سبزی سالادی استفاده میگردد.

کاشت و پرورش گیاه کاسنی

نحوه کاشت کاسنی در منزل

ازدیاد و تکثیر گیاه کاسنی از طریق کاشتن میوه یا بذر آن صورت می گیرد.بذرهای این گیاه را می توانید از خزانه های تهیه نشاء آماده و یا به طور مستقیم در خاک مناسب بکارید. پس از کاشتن بذر به آرامی روی بذر را با یک لایه قشر نازک خاک بپوشانید و کمی فشار دهید. سپس خاک را مرطوب کنید.

لازم است پس از سبز شدن، بوته های ضعیفتر را تنک (حذف) نموده تا فاصله بین بوته ها در محل کاشت بین 15 تا 20 ساتی متر باشد. همچنین لازم به ذکر است میوه کاسنی به مدت ۵ تا ۶ سال قوه نامیه خود را حفظ می کند و میتوانید از آن برای کاشت گیاه کاسنی در سالهای بعد استفاده کنید.

جالب است بدانید کشت این گیاه شباهت زیادی به کاشت کاهو داشته، در مناطقی که زمستان ملایم دارند به عنوان محصول زمستانه و در اکثر نقاط میتوان آن را به عنوان محصولی بهاره، تابستانه و یا پاییزه کشت کرد.

نحوه برداشت و استفاده از کاسنی

برگ گیاه کاسنی را معمولاً در ماه مرداد میتوانید برداشت کنید و آن را در هوای آزاد و یا در فضای اطاق تحت اثر گرمای ملایم خشک کنید. برداشت ریشه کاسنی را نیز در ماههای مهر و آبان میتوانید انجام دهید که بوسیله چنگال میتوانید ریشه را از خاک خارج کنید.

نیازهای محیطی مورد نیاز رشد گیاه کاسنی

نیاز رشد گیاه کاسنی

خاک مناسب پرورش کاسنی :

بهترین و مناسب ترین زمین برای این گیاه خاک های لیمونی سبک که دارای مقدار زیادی مواد آلی است می باشد. در خاک های هوموسی نیز محصول فراوان حاصل می شود.

نور مورد نیاز کاسنی :

گیاه کاسنی نیاز کمی به نور خورشید دارد و در محیط آپارتمان نیز به راحتی رشد میکند.

دمای پرورش کاسنی :

کاسنی محصول آب و هوای خنک و فصل نسبتاً سرد است و به سرما و یخ بندان مقاوم است. بنابراین از گرم نگه داشتن محیط رشد کاسنی اجتناب کنید.

آبیاری کاسنی :

آبیاری گیاه باید بطور منظم انجام گیرد. در سه هفته اول کاشت گیاه، حداقل یک بار در روز آبیاری کنید. به مرور تعداد دفعات آبیاری را می توان به دوبار در هفته کاهش داد.

کوددهی کاسنی :

استفاده از کودهای حاوی عناصر ازت، فسفر و پتاسیم برای رشد بهتر گیاه مفید است.

آفات و بیماریهای کاسنی :

از مهمترین آفات گیاه کاسنی پروانه آلو، سفیدک حقیقی و انواعی از شته ها میباشد.

سفید کردن کاسنی

کاسنی از دسته سبزیهایی است که قبل از مصرف باید سفید کرد. در اثر این عمل تلخی آن به مقدار زیادی کاسته می شود. طرز سفید کردن کاسنی نسبت به انواع مختلف متفاوت است. کاسنی فری را دو تا سه هفته قبل از برداشت محصول در مزرعه سفید می کنند. یعنی اگر هوا نسبتاً گرم باشد دو هفته کافی است و اگر اواخر پاییز یا اوایل زمستان بخواهند این عمل را انجام دهند سه تا چهار هفته وقت لازم است.
برای سفید کردن کاسنی فری از انواع وسایل مانند جعبه ، گلدان ، کاغذ و غیره برای جلوگیری از رسیدن نور به برگ های داخلی کاسنی استفاده می کنند. ولی ساده ترین طریق که همیشه بیشتر از سایر طرق معمول است جمع کردن برگها و بستن نوک آنها باهم است. بدین طریق برگهای خارجی مانع رسیدن نور خورشید به داخل بوته می شوند. برای سفید کردن کاسنی باید هوا خشک باشد و اگر هوا مرطوب باشد باید وضعیت برگهای وسط بوته را بررسی کرد زیرا رطوبت باعث پوسیدن آنها می شود.

منبع : شرکت کارگشای زنده رود