در چه شرایطی ترساندن دیگران جرم است؟

باید بدانید که در قانون هر گونه آسیب و صدمه زدن به دیگران مانند ایجاد زخم، ضرب و جرح، شکستگی، بریدگی، حمله با چاقو و … که آسیب ظاهری بر سلامت جسم افراد بگذارد جرم است. همچنین در بعضی از شرایط افراد به دیگران صدمه میزنند بدون اینکه بر جسم قربانی آسیب ظاهری وارد شود یا او را بکشد. در این مقاله میخواهیم بررسی کنیم آیا رفتاری که به روح افراد آسیب میزند مانند ترساندن دیگران جرم است؟ با ما همراه باشید.

حتماً برای شما پیش آمده که در یک جمع دوستانه از سر شوخی و تفریح یک نفر فرد یا افرادی را بترساند؛ اما باید بدانید شوخی نیز چهارچوب و حدودی دارد. در بعضی از موارد این شوخیها شدت میگیرند و می توانند موجب وحشت، آسیب عصبی، سکته یا مشکلات روحی در افراد شوند.

به عنوان مثال

شما میدانید که دوست شما از مار میترسد اما عمدا یک مار بزرگ را به روی او می اندازید.
یک سگ را به سمت فردی که از سگ ها به شدت وحشت دارد رها می کنید.
خبر دروغین تصادف یا فوت یک نفر را به دیگران می دهید یا حتی تصاویری با فتوشاپ از آن درست می کنید.
ایجاد صدای هولناک و بلند در محیط اطراف
تهدید فرد یا خانواده او با اسلحه گرم یا چاقو
فریاد کشیدن بر سر فرد خواب به نحوی که او را از جا بپراند و بترساند

در این موارد اگر طرف مقابل شما یک کودک باشد یا یک فرد با سابقه بیماری قلبی ، سالمند یا زن باردار باشد یا اینکه فردی ترسو باشد میتواند مواردی مانند سکته قلبی و مغزی، سقط جنین و … را به دنبال داشته باشد. در این حالت فرد در قبال عملی که انجام داده مسئولیت قانونی و کیفری دارد. پس شاید بهتر باشد قبل از انجام شوخی های عجیب و غریب به آثار و نتایج آنها کمی فکر کنید.

ماده 501 قانون مجازات اسلامی در باره موارد این چنینی میگوید:

هرگاه کسی به روی شخصی سلاح بکشد، یا حیوانی مانند سگ را به سوی او برانگیزد، یا هر کار دیگری که موجب هراس او می گردد، مانند فریاد کشیدن یا انفجار صوتی انجام دهد و بر اثر این ارعاب، شخص بمیرد یا مصدوم شود، حسب مورد بر اساس تعاریف انواع جنایات، به قصاص یا دیه محکوم می شود.

به اعتقاد برخی از حقوقدانان ، این اعمال اگرچه صدمه ای به جسم افراد نمی زند اما میتواند موجب آسیب های روحی و عصبی در آنها شود. اگر فردی در اثر خبر دروغی که شما به او می دهید دچار شوک شود یا بمیرد بدون شک شما درباره عواقب کار خود مسئول خواهید بود.

حملات عصبی و قلبی به راحتی با یک معاینه پزشکی قانونی اثبات می شوند حالا زمانی که فردی چنین اشتباهی را انجام داد چطور مجازات می شود؟ آیا این فرد باید قصاص شود یا صرفا دیه پرداخت کند؟

مجازات ترساندن

قصاص شدن ترساننده به درخواست ورثه قربانی

امکان قصاص شدن فردی که مرتکب جرم ترساندن افراد شده است، اگر قتل عمدی بوده باشد و فرد مرتکب قتل شود در این حالت قتلی که به دلیل ترسیدن قربانی رخ داده باشد، قتل عمد حساب می شود.

چنانچه فردی که اقدام به ترساندن میکند، از این کار خود قصد قتل قربانی را داشته باشد و قاضی این قصد را احراز نماید.چنانچه مرتکب از ترساندن طرف مقابل قصد قتل نداشته باشد اما مرتکب کاری شده باشد که برای بیشتر افراد خطرناک است و امکان آسیب بالا و حتی مرگ داشته باشد مانند ترکاندن ترقه بسیار مهیب برای ترساندن دیگران نه با هدف قتل، و این عمل او موجب آسیب به اطرافیان یا کودکان یا افراد سالمند شود

در تمام این موارد، چه فرد قصد ارتکاب قتل داشته باشد یا اینکه قصد ارتکاب قتل نداشته باشد و کاری را انجام دهد که موجب مرگ طرف دیگر شود، قتل عمد واقع شده و بنابراین ورثه فرد کشته شده می توانند مرتکب جرم را قصاص کنند یا برای دریافت دیه اقدام کنند یا در صورت صلاحدید مرتکب را عفو کنند.

پرداخت دیه به وراث قربانی توسط خود فردی که مرتکب را ترسانده

پرداخت دیه در این جرائم توسط خود فردی که مرتکب جرم شده انجام می شود. اگرچه فرد مرتکب قتل شبه عمد شده ، یعنی قصد ارتکاب قتل نداشته باشد و همچنین شوخی او نیز شدید نباشد و قدرت بالایی نداشته باشد اما قربانی جان خود را از دست داده است. در مواردی که فرد ترسیده پیر یا کودک نباشد و آن عمل نیز شدت بالایی نداشته باشد، قتل شبه عمد واقع می شود و در این حال متهم موظف به پرداخت دیه به ورثه قربانی می باشد.

مثلا اگر به شوخی و دروغ به دوستش بگوید که با اتومبیل او تصادف کرده و فرد از شنیدن این خبر ایست قلبی کند و فوت کند در این حالت عمدی در کار نبوده و شوخی نیز شدید نبوده اما قتل شبه عمد واقع شده است.

حال بیایید ببینیم پرداخت دیه به ورثه قربانی با کیست؟ در درجه اول مسئولیت پرداخت دیه با خود فرد مرتکب است؛ اما اگر آن فرد توانایی لازم را نداشت، مسئولیت پرداخت دیه با خویشان مذکر فرد است؛ یعنی اگر کسی بدون اینکه قصد کشتن قربانی را داشته باشد رفتاری انجام دهد که فرد را بترساند اما موجب فوت شود، در این حال خود فرد نیز فوت کند مسئولیت پرداخت دیه بر عهده خویشاوندان مذکر آن فرد به ترتیب طبقات ارث است. اگر فرد و خویشان مذکر او تمکن مالی پرداخت این دیه را نداشته باشند، دیه از بیت المال پرداخته می شود.

ماده ی ۴۹۹ قانون مجازات اسلامی بیان می دارد:

هرگاه کسی دیگری را بترساند و آن شخص در اثر ترس، بی اختیار فرار کند یا بدون اختیار حرکتی از او سر بزند که موجب ایراد صدمه بر خودش یا دیگری گردد، ترساننده حسب تعاریف جنایات عمدی و غیرعمدی مسئول است.

منبع : عدلاک