شفاانلاین»سلامت» سلامت بانوان یکی از ارکان اساسی سلامت عمومی است که تأثیر مستقیم بر کیفیت زندگی، توانمندی اجتماعی و اقتصادی زنان و نسل‌های آینده و خانواده ایشان دارد. این حوزه به مراقبت‌های پیشگیرانه هر دختر بالغ در دوران قاعدگی مربوط می‌شود و آموزش آن‌ها به‌طور صحیح به ارتقای سطح سلامت جامعه منتهی می‌شود.

به گزارش شفاآنلاین سیکل قاعدگی از فرایندهای پیچیده و حیاتی بدن بانوان است که تحت تأثیر تغییرات هورمونی و فیزیولوژیکی قرار دارد. این چرخه که معمولاً بین ۲۱ تا ۳۵ روز طول می‌کشد، مراحل مختلفی را دربر می‌گیرد که هر یک نقش مهمی در سلامت باروری ایفا می‌کنند. تحقیقات علمی نشان داده‌اند که تنظیم این سیکل توسط محور هیپوتالاموس-هیپوفیز- تخمدان صورت می‌گیرد که از طریق ترشح هورمون‌هایی مانند استروژن و پروژسترون، تغییرات لازم را در بدن ایجاد می‌کند.

در مرحله فولیکولی، افزایش سطح استروژن موجب رشد و تکامل فولیکول‌های تخمدانی می‌شود. این مرحله با افزایش ضخامت لایه داخلی رحم(اندومتر) همراه است تا در صورت وقوع بارداری، محیط مناسبی برای لانه‌گزینی جنین فراهم شود. سپس، در مرحله تخمک‌گذاری، افزایش ناگهانی هورمون LH باعث آزاد شدن تخمک از تخمدان می‌شود. این مرحله یکی از حساس‌ترین مراحل سیکل محسوب می‌شود.

پس از تخمک‌گذاری، مرحله لوتئال آغاز می‌شود که در آن جسم زرد(Corpus Luteum) تشکیل شده و پروژسترون ترشح می‌کند. این هورمون نقش کلیدی در حفظ شرایط مناسب برای بارداری دارد. در صورت انجام نشدن لقاح، سطح پروژسترون کاهش یافته و منجر به ریزش لایه داخلی رحم و آغاز خونریزی قاعدگی می‌شود. مطالعات نشان داده‌اند که تغییرات هورمونی در این دوره می‌توانند بر خلق‌وخو، سطح انرژی و حتی سلامت عمومی فرد تأثیر بگذارند.

فارغ از اهمیت سیکل بانوان در پزشکی و بهداشت عمومی، درک علمی این چرخه برای سلامت فردی بانوان و خانواده ایشان اهمیت زیادی دارد. آگاهی از این فرایند می‌تواند به بهبود مدیریت علائم قاعدگی و ارتقای سلامت زنان کمک کند.

زهرا سهرابی، عضو هیئت علمی گروه مامایی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان می‌گوید: تعویض به موقع پدهای بهداشتی، استفاده از لباس زیر نخی، شست‌وشوی صحیح، استراحت و تغذیه مناسب از موارد رعایت بهداشت در دوران قاعدگی است.

وی می‌افزاید: حفظ نظافت و بهداشت ناحیه تناسلی در دوران قاعدگی بسیار مهم است. توصیه می‌شود از لباس‌های زیر با الیاف طبیعی و نخی استفاده شود تا از بروز حساسیت‌های پوستی جلوگیری شود، همچنین پوشیدن لباس‌های تنگ و پلاستیکی توصیه نمی‌شود، زیرا باعث افزایش رطوبت و گرما در این ناحیه شده و احتمال عفونت را افزایش می‌دهد.

عضو هیئت علمی گروه مامایی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان ادامه می‌دهد: نوارهای بهداشتی باید هر چهار تا شش ساعت تعویض شوند، البته بسته به میزان خونریزی این زمان متغیر است. استحمام روزانه هیچ ضرری ندارد، اما بهتر است با آب ولرم و بدون مواد شیمیایی قوی انجام شود، همچنین شست‌وشوی ناحیه تناسلی باید از جلو به عقب انجام شود تا از انتقال آلودگی جلوگیری شود.

سهرابی می‌گوید: خونریزی قاعدگی می‌تواند از رنگ قرمز روشن تا قهوه‌ای تیره متغیر باشد. در روزهای اول معمولاً رنگ روشن‌تر است و هرچه به پایان دوره نزدیک‌تر شود، به دلیل باقی ماندن خون در بدن، رنگ تیره‌تر می‌شود.

وی تصریح می‌کند: به‌طور طبیعی، به دلیل وجود آهن، خون قاعدگی ممکن است بوی فلزی داشته باشد، اما اگر بوی تند و زننده‌ای استشمام شود، ممکن است نشانه‌ عفونت باشد و نیاز به بررسی پزشکی داشته باشد، همچنین اگر لخته‌های خون بزرگ‌تر از یک سکه باشند یا مدت خونریزی بیش از هفت روز باشد، احتمال وجود اختلالات هورمونی وجود دارد که نیاز به بررسی دارد.

عضو هیئت علمی گروه مامایی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان در پاسخ به این پرسش که مصرف مسکن‌ها و داروی مفنامیک اسید تا چه اندازه در دوران قاعدگی بی‌خطر است، می‌گوید: برای کاهش درد و کاهش میزان خونریزی، برخی افراد از مفنامیک اسید استفاده می‌کنند. این دارو یک مسکن ضدالتهابی غیر استروئیدی است و در دوز ۲۵۰ میلی‌گرم، هر هشت ساعت یک‌بار توصیه می‌شود. مصرف کوتاه‌مدت این دارو مشکلی ایجاد نمی‌کند، اما استفاده‌ طولانی‌مدت ممکن است باعث مشکلات گوارشی، سرگیجه یا حتی مشکلات تنفسی در افراد مبتلا به آسم شود. در صورت شدت درد یا افزایش خونریزی، مشاوره‌ی پزشکی الزامی است.

عضو هیئت علمی گروه مامایی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان اضافه می‌کند: لباس‌های زیر باید در آفتاب مستقیم خشک شوند یا قبل از استفاده اتو شوند تا احتمال عفونت کاهش یابد. استراحت کافی و استفاده از کمپرس گرم می‌تواند در کاهش درد شکم و کمر مفید باشد. مصرف مایعات کافی توصیه می‌شود و مصرف قهوه و شکلات بهتر است کاهش یابد. در صورت زمینه‌ کم‌خونی، مصرف قرص آهن توصیه می‌شود.

سلامت بانوان یکی از ارکان اساسی سلامت عمومی است که تأثیر مستقیم بر کیفیت زندگی، توانمندی اجتماعی و اقتصادی زنان و نسل‌های آینده و خانواده ایشان دارد. این حوزه به مراقبت‌های پیشگیرانه هر دختر بالغ در دوران قاعدگی مربوط می‌شود و آموزش آن‌ها به‌طور صحیح به ارتقای سطح سلامت جامعه منتهی می‌شود. مسائل مربوط به بهداشت قاعدگی می‌تواند با چالش‌های فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی همراه باشد که رفع آن نیازمند برنامه‌های آموزشی، دسترسی به خدمات بهداشتی مناسب و حمایت‌های اجتماعی پایدار است. /ایسنا