سیده مهتاب شجاعی لنگری گفت: فوک خزری، تنها پستاندار دریایی دریای خزر، گونه‌ای ارزشمند و اندمیک است که به علت حضورش در راس هرم غذایی نقش مهمی در تعادل اکولوژیک و سلامت این اکوسیستم بازی می‌کند.

رئیس گروه بیولوژی دریایی سازمان حفاظت محیط‌زیست افزود: زیستگاه این گونه مهم کلیه بخش‌های دریای خزر از مناطق ساحلی خزر شمالی تا سواحل جنوبی خزر است. حضور آن به‌طور فصلی متغیر است و بستگی به فاکتور‌هایی مثل زیست‌شناسی و چرخه زندگی این گونه یعنی دوره‌های تولید مثل، تغذیه و قابل دسترس بودن غذا دارد.

وی اضافه کرد: این گونه مهم با تهدیدات زیادی روبروست که باعث کاهش زیاد جمعیت آن شده است و منجر به ثبت آن در رده بندی اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت (IUCN) تحت عنوان گونه‌های در معرض خطر انقراض شده است.

رئیس گروه بیولوژی دریایی سازمان حفاظت محیط زیست مهمترین عوامل تهدید این گونه را آلودگی‌های دریای خزر، کاهش منابع غذایی، شکار عمدی یا غیرعمدی، گیر افتادن در تور‌های صیادی، بیماری‌های ویروسی و انگلی و تغییرات آب و هوایی برشمرد.

وی در ادامه گفت: حفاظت از فوک خزری به عنوان گونه چتری باعث حفظ گونه‌های زیرمجموعه خود می‌شود بنابراین این گونه نقش موثری در کنترل جمعیت سایر گونه‌ها در اکوسیستم و کنترل سلامت جمعیت‌ها را دارد.

شجاعی اضافه کرد: از اقدامات مهم سازمان حفاظت محیط زیست در ارتباط با حفاظت از این گونه مهم تدوین برنامه اقدام ملی حفاظت از فوک خزری با همکاری کلیه ذی‌نفعان و مرکز حفاظت از فوک خزری است.

وی در ادامه گفت: هدف کلی این طرح تدوین برنامه‌ای مدیریتی در جهت حمایت از جمعیت فعلی گونه فوک خزری، شناسایی مشکلات، تهدید‌ها و کارکرد‌های فوک خزری و ارائه اقدامات اولویت‌دار دستگاه‌های اجرایی ذینفع برای بازه زمانی پنج ساله بر اساس تهدید‌های شناسایی شده و انجام عملیات امداد و نجات فوک‌های خزری آسیب دیده است.

شجاعی اضافه کرد: با ابلاغ این برنامه، اجرای آن نیز در دستور کار قرار گرفت. تشکیل دبیرخانه حفاظت از فوک خزری و کارگروه‌های اجرایی در استان‌ها، استقرار مراکز امداد و نجات در استان‌های ساحلی شمال کشور و تجهیز آنها، نصب تابلو‌های اطلاع‌رسانی در مناطق حساس، تهیه موشن گرافی فوک خزری و ... از جمله اقدامات اجرایی به شمار می‌رود.

رئیس گروه بیولوژی دریایی دفتر حفاظت از زیست‌بوم‌ها و سواحل دریایی سازمان حفاظت محیط زیست اظهار کرد:کارگاه‌های آموزشی امداد و نجات فوک خزری برای گروه‌های هدف مختلف از جمله صیادان، جوامع محلی، محیط بانان و ذینفعان دولتی تشکیل و روش اصولی امداد و نجات، رهاسازی، دفن لاشه و نمونه‌برداری صحیح از لاشه در این کارگاه‌ها آموزش داده شد.

وی تصریح کرد: همه ساله تعدادی لاشه فوک خزری در سواحل کشور به دلایل مختلفی مشاهده می‌شود ولی در سال‌های اخیر شاهد تلفات غیرعادی این گونه باارزش بوده‌ایم. طی دو ماه اول سال جاری نیز افزایش تلفات مشاهده شده است بنابراین ضمن هماهنگی و برگزاری جلسه با ادارات کل حفاظت محیط زیست استان‌ها و درخواست تشدید فعالیت‌های پایشی از طریق اعزام تیم‌های پایش سواحل به منظور ثبت وقایع مشاهدات مربوط به فوک و تلفات آن بر اساس فرم‌های پایشی، با سازمان دامپزشکی نیز در جهت همکاری در تشخیص نمونه‌های ارسالی از لاشه‌ها به آن سازمان هماهنگی‌های لازم انجام شده است.

شجاعی افزود: با توجه به اینکه لاشه‌ها در وضعیت فساد پیشرفته بودند و از زمان مرگ آنها مدت زمان زیادی گذشته بود به جهت عدم دسترسی به لاشه تازه جهت نمونه گیری امکان کالبد شکافی دقیق جهت تشخیص علت مرگ تا کنون فراهم نشده است. با این وجود تیم‌های پایشی استان‌ها دستیابی به لاشه‌های تازه را جهت آزمایشات تشخیصی و علت‌یابی تلفات پیگیری می‌کنند.

رئیس گروه بیولوژی دریای سازمان حفاظت محیط زیست در ادامه گفت: با توجه به اهمیت موضوع، جلسه‌ای با حضور رییس سازمان حفاظت محیط زیست، دستگاه‌های اجرایی ذینفع از جمله سازمان شیلات ایران، سازمان دامپزشکی، سازمان بنادر و دریانوردی، معاون محیط زیست دریایی و تالاب‌ها، مدیران کل ستادی، مدیران کل ادارات حفاظت محیط زیست استان‌های شمالی، رییس مرکز حفاظت و امداد فوک خزری، مسئول دبیرخانه فوک خزری از دانشگاه تربیت مدرس نور در ارتباط با تلفات اخیر فوک خزری تشکیل و بر اهمیت پیگیری موضوع بررسی تلفات تا دست یابی به نتیجه از سوی رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست تاکید شد.

به گزارش روابط عمومی سازمان حفاظت محیط زیست، شجاعی با اشاره به قلمرو زیستی مشترک فوک خزری در بین پنج کشور ساحلی دریای خزر و ضرورت مشارکت منطقه‌ای در حفاظت از این گونه مهم از طریق برنامه منطقه‌ای اظهارکرد: با تاکید رئیس سازمان حفاظت محیط زیست مقرر شد در اجلاس (COP ۷ _ هفتمین نشست کنفرانس کشور‌های عضو کنوانسیون تهران) که قرار است در سال جاری در تهران برگزار شود، موضوع همکاری مشترک منطقه‌ای حفاظت از فوک خزری مطرح و پیگیری شود.