مجید زارعی؛ مشاور و نایب دبیر اتحادیه علمی روان شناسی و مشاوره ایران در یادداشتی نوشت:

به گزارش میگنا، در دنیای امروزی، پیشرفت‌های سریع اجتماعی و اقتصادی، تغییرات فرهنگی و فشارهای ناشی از زندگی مدرن، سلامت روان افراد را تحت تأثیر قرار داده‌اند. در جوامعی که سیاستمداران و مدیران به اهمیت سلامت روان توجه نمی‌کنند، عواقب ناگواری بروز می‌کند که می‌تواند منجر به آسیب به کیفیت زندگی افراد، افزایش بروز اختلالات روانی و کاهش بهره‌وری در جامعه شود.

متأسفانه، در بسیاری از کشورها و از جمله کشورما، موضوع سلامت روان به‌عنوان یکی از مسائل حاشیه‌ای در نظر گرفته می‌شود و سیاست‌گذاران غالباً توجه کافی به این حوزه ندارند. این بی‌توجهی می‌تواند منجر به افزایش شیوع اختلالات روانی، کاهش کیفیت زندگی و افزایش هزینه‌های درمانی شود. همچنین، نابرابری‌های اجتماعی و اقتصادی که به‌دلیل عدم توجه به سلامت روان بروز می‌کنند، می‌توانند اثرات مخربی بر توسعه پایدار جامعه داشته باشند.

در این راستا، ضروری است که موشکافی دقیق‌تری در مورد وضعیت سلامت روان در این جوامع صورت گیرد تا به نیازها و چالش‌های اساسی موجود پرداخته شود و راهکارهایی بنیادین برای بهبود این وضعیت ارائه شود.

عدم توجه به سلامت روان نه‌تنها بر فرد، بلکه بر ساختار اجتماعی و اقتصادی کل جامعه تأثیرگذار خواهد بود و برای رسیدن به یک جامعه سالم و پایدار، نیازمند تغییرات اساسی در سیاست‌ها و برنامه‌های مربوطه هستیم. بنابراین مدیران، مسئولان و سیاستمداران باید فاش و آشکار بدانند که نتایج بی‌توجهی به سلامت روان در یک کشور می‌تواند بسیار جدی باشد و کنش‌های اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی را تحت تأثیر قرار دهد.

افزون بر این، باید توجه کرد که سلامت روان بخشی از سلامت کلی جامعه است و به همین دلیل نمی‌توان آن را نادیده گرفت. عدم توجه به سلامت روان می‌تواند عواقب جدی و عمیق‌ی به همراه داشته باشد که نه تنها بر افراد بلکه بر تمام جامعه تأثیر می‌گذارد.

بحران‌های اجتماعی و اقتصادی ناشی از این بی‌توجهی نه تنها بر زندگی شخصی افراد تأثیر می‌گذارد بلکه بر آینده جامعه نیز تأثیرات جبران‌ناپذیری خواهد داشت. به همین دلیل، اتخاذ سیاست‌های مؤثر در حوزه سلامت روان اهمیت ویژه‌ای دارد.

بی‌توجهی به سلامت روان افراد در اجتماع، نه تنها منجر به رنج و عذاب فردی می‌شود، بلکه زنجیره‌ای از عواقب ناگوار را در سطوح مختلف جامعه به دنبال دارد. این عواقب، از افزایش شیوع اختلالات روانی و کاهش کیفیت زندگی گرفته تا کاهش بهره‌وری اقتصادی و تشدید مشکلات اجتماعی، همگی نشان‌دهنده اهمیت حیاتی سرمایه‌گذاری در سلامت روان و اتخاذ رویکردهای جامع و پیشگیرانه است.

سلامت روان، به عنوان یکی از ارکان اصلی سلامت عمومی، نقشی کلیدی در توسعه پایدار و پیشرفت جوامع ایفا می‌کند. وقتی افراد از سلامت روان مناسب برخوردار باشند، قادر به شکوفایی استعدادهای خود، مشارکت فعال در جامعه و ایجاد روابط سالم و سازنده خواهند بود. در مقابل، بی‌توجهی به سلامت روان منجر به افزایش هزینه‌های درمانی، کاهش سرمایه اجتماعی، افزایش نابرابری‌ها و عدم انصاف در دسترسی به خدمات بهداشتی می‌شود.

همچنین، این بی‌توجهی می‌تواند به تضعیف اعتماد اجتماعی، تشدید مشکلات فرهنگی و روانشناختی و هدف‌گذاری بر روی اقشار خاص جامعه منجر شود که در نهایت، انسجام و همبستگی اجتماعی را به خطر می‌اندازد. بنابراین، توجه به سلامت روان نه تنها یک ضرورت اخلاقی و انسانی است، بلکه یک سرمایه‌گذاری هوشمندانه برای ساختن جوامعی سالم‌تر، عادلانه‌تر و شکوفاتر است. برای دستیابی به این هدف، نیازمند تغییر نگرش، افزایش آگاهی عمومی، توسعه و بهبود دسترسی به خدمات، پیشگیری و مداخله زودهنگام، توسعه تحقیقات، تقویت همکاری بین‌بخشی، بهبود کیفیت زندگی و حمایت اجتماعی، تأکید بر رویکردهای بومی و فرهنگی، و ارزیابی و اصلاح مستمر هستیم.

کوتاه سخن با اتخاذ این رویکردها، می‌توانیم گام‌های موثری در جهت ارتقای سلامت روان افراد و ساختن جوامعی سالم‌تر و پویا برداریم.

سلامت روان، زیربنای توسعه انسانی و اجتماعی است. ما باید بدانیم و بپذیریم در جامعه‌ای که به سلامت روان شهروندان خود توجه نمی‌کند، در واقع پایه‌های اصلی توسعه انسانی و اجتماعی خود را متزلزل می‌سازد.

سلامت روان، پیش‌نیاز ضروری برای شکوفایی استعدادها، نوآوری، کارآفرینی و مشارکت فعال افراد در عرصه‌های مختلف زندگی است. بدون سلامت روان، افراد قادر نخواهند بود به طور کامل از فرصت‌های موجود بهره‌مند شوند و به پتانسیل واقعی خود دست یابند.

سلامت روان، یک سرمایه‌گذاری اقتصادی است، نه یک هزینه.

سرمایه‌گذاری در سلامت روان، نه تنها باعث بهبود کیفیت زندگی افراد می‌شود، بلکه بازدهی اقتصادی قابل توجهی نیز به همراه دارد. کاهش هزینه‌های درمانی، افزایش بهره‌وری نیروی کار، کاهش غیبت از کار و تحصیل، کاهش جرم و جنایت و بهبود شاخص‌های سلامت عمومی، همگی از جمله مزایای اقتصادی سرمایه‌گذاری در سلامت روان هستند. در واقع، هر یک دلاری که در سلامت روان سرمایه‌گذاری می‌شود، می‌تواند بازگشت چندین برابری به اقتصاد جامعه داشته باشد.

سلامت روان، یک حق اساسی برای همه انسان‌ها است.

برخورداری از سلامت روان، یک حق اساسی برای همه انسان‌ها است و هیچ‌کس نباید به دلیل شرایط اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی یا جغرافیایی از این حق محروم شود. دولت‌ها و جوامع موظفند تمام تلاش خود را برای فراهم کردن دسترسی عادلانه و برابر به خدمات سلامت روان برای همه افراد، به ویژه گروه‌های آسیب‌پذیر و حاشیه‌نشین، به کار گیرند.

سلامت روان، یک مسئولیت همگانی است.

حفظ و ارتقای سلامت روان، تنها وظیفه متخصصان و متولیان بهداشت و درمان نیست، بلکه یک مسئولیت همگانی است که نیازمند مشارکت فعال همه افراد و سازمان‌ها در جامعه است. خانواده‌ها، مدارس، محیط‌های کار، رسانه‌ها، سازمان‌های مردم‌نهاد و تمامی نهادهای اجتماعی باید نقش خود را در ترویج سلامت روان و پیشگیری از اختلالات روانی ایفا کنند. سکوت درباره مشکلات روان شناختی، خیانت به خود و جامعه است.

انگ‌زنی و تابوهای فرهنگی پیرامون مسائل سلامت روان، مانع بزرگی بر سر راه دریافت کمک و درمان به موقع هستند. سکوت درباره مشکلات روان شناختی، نه تنها باعث تشدید رنج و عذاب فردی می‌شود، بلکه جامعه را نیز از ظرفیت‌های بالقوه افراد محروم می‌کند.

لازم است با شکستن سکوت و تشویق به گفتگو درباره سلامت روان، فضایی امن و حمایت‌گر برای همه افراد ایجاد کنیم.

سلامت روان، نیازمند تغییر نگرش‌های فرهنگی و اجتماعی است.

تغییر نگرش‌های منفی و کلیشه‌ای درباره سلامت روان، گام نخست برای ایجاد یک جامعه سالم‌تر و پذیراتر است. باید با آموزش و اطلاع‌رسانی، انگ‌زنی را کاهش داده و درک و همدلی نسبت به افراد مبتلا به مشکلات روان شناختی را افزایش دهیم. همچنین، باید ارزش‌های فرهنگی و اجتماعی را به گونه‌ای تغییر دهیم که سلامت روان، به عنوان یک اولویت مهم در نظر گرفته شود.

از یاد نبریم: “سلامت روان، زیربنای توسعه انسانی و اجتماعی است و بی‌توجهی به آن نه تنها به افزایش مشکلات فردی و اجتماعی منجر می‌شود، بلکه به آینده‌ای نامعلوم برای جامعه‌های ما ختم می‌شود.” “بیایید با هم تلاش کنیم تا سلامت روان را در اولویت قرار دهیم و جامعه‌ای سالم، عادلانه و پویاتر بسازیم.”